Văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc Dao tuy không quá đặc sắc nhưng lại đặc biệt chú trọng ở khâu lựa chọn nguyên liệu. Với món thịt gà, nếu như dân tộc Thái có món gà nướng, gà hun khói..., thì với dân tộc Dao lại ưa chuộng món nộm gà tía tô với cách chế biến đơn giản mà đậm đà hương vị của núi rừng.

Từ những nguyên liệu dễ kiếm, dễ làm, món nộm gà tía tô xuất hiện thường xuyên trong bữa cơm của đồng bào dân tộc Dao. Khẩu vị của bà con chuộng những hương vị quen thuộc và cũng chẳng đòi hỏi sự cầu kỳ trong cách chế biến. Để làm nộm gà tía tô, trước hết phải chọn loại gà ri nuôi chừng 5-7 tháng, trọng lượng chỉ hơn 1 kg. Gà được làm sạch, rửa qua bằng rượu trắng để khử mùi hôi, sau đó đem luộc trên bếp củi, đun lửa cháy đượm, đủ nhiệt thì thịt gà mới chín mềm và ngọt thịt. Gà sau khi luộc để nguội thì đem chặt miếng vừa ăn rồi trộn đều cùng lá tía tô, rau húng, hành hoa, rau răm thái nhỏ, thêm gia vị vừa ăn. Món này sẽ không đủ vị nếu như thiếu đi một chút bột mịn, được người chế biến dùng dao sắc cạo từ vỏ cây dổi, hơ hóng trên than hồng, rắc lên giúp làm dậy mùi thơm ngon, hấp dẫn của món ăn. Tùy sở thích từng gia đình mà nộm gà tía tô sau khi chế biến cứ thế được bày lên đĩa hoặc bỏ vào bát tô, chan thêm nước luộc gà để thưởng thức.

Món nộm gà tía tô của người dân tộc Dao.

Tuy chưa phải món ăn đặc biệt hay đặc sản khó kiếm, nhưng nộm gà tía tô vẫn luôn được coi là một phần không thể thiếu khi nhắc đến văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc Dao. Những người con lớn lên ở bản làng, hay những người đi xa xứ, nhưng đã là người dân tộc Dao thì chẳng ai lại chưa một lần thưởng thức hương vị đặc trưng của món ăn này, để rồi có đi đâu, cũng luôn nhớ về sự dung dị, chân chất của quê hương bản quán. Món ăn dân dã này cũng được đồng bào dân tộc Dao dùng để thết đãi khách quý từ nơi xa đến thăm nhà như một cách thể hiện tình cảm trìu mến của gia chủ. Bữa cơm quây quần chủ - khách cũng không thể thiếu bát rượu hoẵng sóng sánh, uống một hơi cạn lưng bát để vị ngọt đậm, man mát giữ thật lâu trong cuống họng, men rượu nồng ấm lan tỏa. Kết hợp với món nộm gà vừa ngọt thanh, vừa đậm vị, chẳng cầu kỳ, cũng chẳng phải cao sang, mà thấm đẫm vẻ bình dị, chất phác trong cuộc sống và cả tâm hồn của những người bao đời gắn bó với núi rừng.

Các bản dân tộc Dao ngày nay đang từng ngày đổi thay, cuộc sống khấm khá hơn và bữa cơm cũng sung túc hơn với những món ăn được chế biến đa dạng, nguyên liệu phong phú. Nhưng món nộm gà tía tô dân dã vẫn luôn trong tiềm thức của mỗi người con dân tộc Dao, như một phần máu thịt, nhắc nhớ văn hóa cội nguồn dân tộc nuôi họ lớn lên theo tháng năm.

Thảo Nguyên