Thực hiện Tiểu dự án về Giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia, từ năm 2021 đến nay, Phòng Dân tộc đã phối hợp với Phòng Tư pháp, Trung tâm Y tế huyện Vân Hồ đã tổ chức 40 buổi tọa đàm, ngoại khóa, thi tìm hiểu về hôn nhân, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các trường phổ thông, THCS vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các xã.

Đồng thời, biên soạn tài liệu, phát hành 29.000 tờ rơi, tờ gấp tuyên truyền pháp luật, kiến thức về hôn nhân cận huyết thống; phát hành 600 bộ tài liệu, sổ tay về kiến thức pháp luật, kỹ năng vận động, truyền thông, tư vấn về hôn nhân và gia đình, sức khỏe sinh sản cho người có uy tín và các tổ chức chính trị - xã hội; tổ chức 5 phiên tòa giả định, 8 buổi giao lưu văn nghệ; lắp đặt 18 biển pa nô, 4 áp phích với khẩu hiệu tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các xã.

Ông Sồng A Phư, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Vân Hồ, cho biết: Hiện nay, Trung tâm Y tế huyện duy trì hoạt động các tổ công tác tư vấn cộng đồng thường trực tại xã; tuyên truyền về giới tính, sức khỏe sinh sản tại trường học. Riêng năm 2024, đã tổ chức truyền thông trực tiếp tại các hộ gia đình, trường học, tư vấn về chính sách dân số tại cộng đồng hơn 5.000 lượt người. Đồng thời, tập trung phối hợp chính quyền, các đoàn thể vận động, tuyên truyền, quản lý, kiểm tra, phát hiện, ngăn ngừa các trường hợp vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình.

Cùng với đó, UBND các xã thường xuyên bám sát, tìm hiểu tình hình dân cư ở các bản, tiểu khu, nắm bắt thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Từ năm 2024 đến nay, đã lập hồ sơ, xử phạt hành chính với 78/136 trường hợp có hành vi, vi phạm về tảo hôn theo quy định.

Mặc dù đã triển khai nhiều giải pháp, song tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở Vân Hồ vẫn còn diễn ra. Nguyên nhân, do đời sống của bà con còn nhiều khó khăn, trình độ nhận thức và hiểu biết pháp luật một bộ phận người dân còn thấp; ảnh hưởng phong tục tập quán lạc hậu.

Ông Hà Văn Thuyền, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Xuân, chia sẻ: Xã đã thành lập Ban vận động giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các bản; các thành viên tích cực tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức, hành vi của người dân về tảo hôn và kết hôn cận huyết thống. Song năm 2024, trên địa bàn xã vẫn xảy ra 28 trường hợp tảo hôn, đã phối hợp can thiệp, ngăn chặn 1 trường hợp tảo hôn; lập hồ sơ, xử lý các trường hợp vi phạm về tảo hôn, nhưng do mức phạt chỉ từ 1-3 triệu đồng, chưa đủ răn đe.

Để phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đạt kết quả hơn nữa, huyện Vân Hồ tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương trong thực hiện công tác giáo dục, ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Đồng thời, phát huy vai trò của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín tại cộng đồng trong việc tuyên truyền, vận động; đưa các quy định của pháp luật về tuổi kết hôn vào hương ước, quy ước bản và coi đây là tiêu chuẩn để xếp loại gia đình văn hóa, bản văn hóa.