Báo Sơn La điện tử - Tin tức cập nhật trong ngày

Điệu xòe của người Dao Tiền

Điệu xòe (còn gọi là điệu múa chuông) là một nét văn hóa đặc sắc của đồng bảo dân tộc Dao ở Sơn La nói chung và người Dao Tiền ở huyện Mộc Châu, huyện Vân Hồ nói riêng. Điệu xòe xuất hiện trong các nghi lễ quan trọng của người Dao như: Lễ Cấp sắc, Lễ Tết nhảy (hay còn gọi là lễ Cầu mùa của dòng họ)...

 

Điệu xòe của người Dao trong Ngày hội văn hóa các dân tộc Mộc Châu.

Điệu xòe của người Dao được bắt đầu khi tiếng trống, chiêng, tiếng chuông vang lên và được thể hiện qua các động tác nhún, nhảy, xoay vòng, rung chuông, tất cả những động tác ấy được thể hiện một cách nhanh, gọn, dứt khoát lặp đi lặp lại và đi theo một vòng tròn.Trong mỗi lần xòe phải có ít nhất một thầy cúng xòe và hát cúng để điều khiển. Mỗi lần xòe kéo dài từ 40 - 60 phút, ai đến tham dự cũng bị hút vào một không khí sôi động, hào hứng với những bước chuyển, xoay người của hàng chục người mà không ai bị lỗi nhịp trong vòng tròn đó. Người Dao khi sinh ra dường như bẩm sinh đã có thể xòe. Điệu xòe vừa mang tính sôi động, vui tươi vừa mang tính linh thiêng.

Ông Bàn Văn Đức, bản Sao Đỏ 1, xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, là một người am hiểu về văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc Dao Tiền cho biết: Người Dao gọi điệu xòe này là “Là miến”, “là” có nghĩa là xòe, múa hay gọi cách khác là nhảy; “miến” nghĩa là thần thánh. Với mỗi lễ nghi điệu xòe mang ý nghĩa khác nhau như: Trong đám tang, người ta múa điệu xòe này suốt ngày, suốt đêm để tiễn đưa linh hồn người chết về thế giới bên kia. Trong lễ Cấp sắc, khách đến dự lễ xòe để chúc mừng gia chủ đặt tên cho con trai, sau đó người Thầy dẫn nhịp, dạy người được Cấp sắc xòe. Trong lễ Cầu mùa của dòng họ, xòe để xua đuổi mọi tà ma, tống tiễn một năm cũ với những điều rủi ro, đón năm mới may mắn, đón điều tốt đẹp, đón lúa gạo, mùa màng bội thu, đón sức khỏe và con cháu đến với mỗi gia đình trong họ...

Nhạc cụ chính phục vụ múa xòe là trống, chiêng. Mỗi lần xòe, có một người đánh chiêng và một người đánh trống phục vụ. Tiếng trống của người Dao Tiền có nét đặc trưng riêng, luôn là nhịp kép, đòi hỏi người đánh phải nhanh tay, dứt khoát trong từng lần đánh. Đánh chiêng thì đơn giản hơn, tiếng chiêng là nhịp đơn, cứ hai tiếng trống thì một tiếng chiêng. Hai âm thanh đó hòa quyện nhịp nhàng, sôi động, lúc trầm ấm, lúc rộn rã như thúc giục lòng người. Kèm theo tiếng trống, chiêng là tiếng chuông của những người xòe. Họ vừa xòe vừa đều đặn lắc chiếc chuông trên tay theo nhịp chiêng.

Mỗi khi Tết Nguyên đán đến, bắt đầu từ tối 29 đến hết ngày mùng 2, ở những bản người Dao, dù ngày hay đêm đều nghe thấy tiếng trống, chiêng. Mọi người múa xòe đón năm mới tại nhà già làng có uy tín trong bản hoặc nhà tổ chức lễ Cầu mùa của dòng họ, mọi người từ khắp nơi về, cùng nhau hòa vào vòng xòe lớn, vừa xòe vừa nói cười vui vẻ, người lớn dạy trẻ con học múa, người biết dạy cho người chưa biết. Trong vòng xòe, từng bước chân của người xòe như có sự tập rượt kỹ lưỡng, bước nhảy, nhún, xoay vòng đều tăm tắp nhưng thực tế không có sự chuẩn bị trước. Vòng xòe ban đầu chỉ vài người là các thầy cúng và những người lớn tuổi, dần dần cả trẻ con, phụ nữ, những người từ nơi khác đến, cả người dân tộc khác dù không biết nhảy cũng hòa vào vòng xòe để học, để góp vui. Vòng xòe cứ thế lớn dần lên, thành hai rồi ba vòng, người lớn vòng ngoài nhường vòng trong cho người trẻ. Tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng chuông vang lên hòa lẫn với tiếng hát “Páo dung” của những thầy cúng trước bàn thờ của tổ tiên, tạo nên một không khí nhộn nhịp nhưng không kém phần linh thiêng. 

Xuân đang về, tiếng trống, chiêng, tiếng chuông, tiếng những đồng bạc trên bộ trang phục dân tộc kêu lách cách và tiếng reo hò vui mừng của bà con cùng hòa nhau trong điệu xòe truyền thống của dân tộc âm vang một góc bản người Dao. Mong cho một năm mới đến với những bản người Dao Tiền luôn được sum vầy, gắn bó, gặp nhiều may mắn và cuộc sống thêm ấm no như điệu xòe gắn kết của họ.

Huyền Trăng (CTV)

BÌNH LUẬN

Bạn còn 500/500 ký tự

Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!

Tin mới

  • 'Hiệu quả vốn vay chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn

    Hiệu quả vốn vay chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn

    Kinh tế -
    Thực hiện chương trình tín dụng cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh phối hợp thực hiện giải ngân nhanh, kịp thời, đúng quy định, góp phần giúp các địa phương hoàn thiện tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới.
  • 'Mường Bang, nhiều hộ tự nguyện thoát nghèo

    Mường Bang, nhiều hộ tự nguyện thoát nghèo

    Kinh tế -
    Xã Mường Bang mới được thành lập trên cơ sở sắp xếp ba xã: Mường Bang, Mường Do và Mường Lang của huyện Phù Yên cũ với vị trí cách xa trung tâm và còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, từ năm 2022 đến nay, đã có không ít hộ dân làm đơn tự nguyện xin ra khỏi diện hộ nghèo, phản ánh sự chuyển biến trong nhận thức, ý chí vươn lên của nhân dân.
  • 'Sống xanh cùng điện năng lượng mặt trời

    Sống xanh cùng điện năng lượng mặt trời

    Xã hội -
    Điện năng lượng mặt trời mái nhà đang ngày càng phổ biến tại các khu dân cư và đô thị, bởi tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ như giá mua điện ưu đãi và miễn giảm thuế đã khuyến khích thúc đẩy người dân tìm đến các giải pháp năng lượng sạch.
  • 'Chủ động phòng, chống dịch tả lợn châu Phi

    Chủ động phòng, chống dịch tả lợn châu Phi

    Xã hội -
    Chiềng Cơi là phường được thành lập trên cơ sở sáp nhập phường Chiềng Cơi và các xã Chiềng Cọ, Hua La (cũ). Từ đầu tháng 6 đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 7 hộ chăn nuôi ở các bản Nẹ Tở, Hùn, Hôm, Ót Luông, khiến 131 con lợn bị nhiễm bệnh, buộc phải tiêu hủy, với tổng trọng lượng 4.273 kg. Cấp ủy, chính quyền phường đang khẩn trương khoanh vùng, dập dịch không để dịch bệnh lây lan diện rộng, giúp người dân yên tâm, phát triển chăn nuôi.
  • 'Tạ Khoa với phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”

    Tạ Khoa với phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”

    Xã hội -
    Hướng tới Ngày Thương binh, Liệt sĩ 27/7, xã Tạ Khoa triển khai nhiều hoạt động thiết thực, chăm lo các gia đình chính sách, người có công với cách mạng, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.
  • 'Giữ vững ổn định thị trường

    Giữ vững ổn định thị trường

    Xã hội -
    Bám sát địa bàn, kịp thời phát hiện, kiên quyết xử lý vi phạm, chủ động tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân, tiểu thương..., là những giải pháp trọng tâm mà Đội Quản lý thị trường số 4 đã và đang triển khai, để giữ vững sự ổn định của thị trường trên địa bàn các xã phụ trách.
  • 'Phòng chống cháy, nổ từ hàn cắt kim loại

    Phòng chống cháy, nổ từ hàn cắt kim loại

    Alo 114 -
    Thời gian qua, trên địa bàn cả nước xảy ra nhiều vụ cháy, nổ nghiêm trọng liên quan đến hoạt động hàn, cắt kim loại, để lại những hậu quả thương tâm, thiệt hại về người và tài sản. Tại tỉnh Sơn La, mặc dù đã được lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ cảnh báo nhiều lần nhưng việc thợ hàn, cắt kim loại bất cẩn, chủ quan vẫn diễn ra, để lại những thiệt hại đáng tiếc.