Đến Chiềng Sại, chúng tôi phải mất hơn một giờ đồng hồ di chuyển từ quốc lộ 6 thuộc xã Yên Châu theo con đường quanh co, vượt núi dốc cao mới đến trung tâm xã. Nơi đây, do địa hình chia cắt, dân cư phân tán, một số bản nằm ven sông đà, giao thông cách trở, mùa mưa có nguy cơ sạt lở, mùa cạn thiếu nguồn tưới... khiến Chiềng Sại khó khăn trong phát triển kinh tế.

Sau sáp nhập, xã Chiềng Sại có 10 bản, trên 6.560 nhân khẩu. Ông Vàng A Chu, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Ngay từ những ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, xã đã thành lập tổ công tác, phân công cán bộ xuống từng bản để nắm tâm tư, nguyện vọng, tuyên truyền chủ trương, chính sách, rà soát các hộ nghèo, cận nghèo, đánh giá hiện trạng phát triển kinh tế để xây dựng kế hoạch giảm nghèo trong thời gian tới. Cán bộ gần dân, sát dân, tháo gỡ khó khăn ngay từ cơ sở, từ đó, tạo niềm tin, sự đồng thuận, giúp nông dân mạnh dạn thay đổi cách nghĩ, cách làm.

Những năm qua, việc giảm nghèo ở Chiềng Sại và Phiêng Côn cũ được triển khai đồng bộ, kết hợp chính sách hỗ trợ của Nhà nước với nỗ lực của địa phương, đã giúp nhân dân được vay vốn, cấp con giống, cây trồng, hướng dẫn kỹ thuật, xây dựng nhà ở, làm đường giao thông. Đẩy mạnh uyên truyền nhân dân thay đổi tập quán, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở rộng diện tích mía, xoài, nhãn và cây ăn quả trên đất dốc, chăn nuôi gia súc tạo nguồn thu nhập ổn định. Toàn xã có gần 2.700 ha cây trồng các loại, trong đó, ngô chiếm hơn 1.200 ha, mía gần 430 ha, cây ăn quả 625 ha. Chăn nuôi phát triển với gần 10.000 con gia súc, hơn 32.000 con gia cầm. Nhờ đó, đến năm 2025, toàn xã còn 250 hộ nghèo, chiếm 18,91% và 216 hộ cận nghèo, chiếm 16,34%, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 4,5%/năm.

Sự thay đổi khi các chương trình giảm nghèo của Nhà nước được triển khai đồng bộ, cùng với quyết tâm của chính quyền xã. Trong đó, chuyển đổi cơ cấu cây trồng là hướng đi quan trọng. Hiện nay, cây mía được lựa chọn là cây trồng chủ lực được phát triển ở một số bản. Từ năm 2017, nhân dân bản Co Muồng được cán bộ xã hướng dẫn trồng mới hơn 30 ha mía nguyên liệu thay thế diện tích ngô, sắn kém hiệu quả. Chỉ sau vài năm, cây mía trở thành cây trồng chủ lực. Hiện nay, bản Co Muồng có hơn 170 ha mía, sản lượng bình quân đạt trên 12.000 tấn/năm, hộ nghèo giảm còn 10 hộ nghèo, 20 hộ cận nghèo.

Bà Lò Thị Hiền, bản Co Muồng, chia sẻ: Vụ mía vừa rồi, gia đình tôi trồng hơn 1 ha mía, sản lượng đạt hơn 13 tấn, thu về hơn 130 triệu đồng. Mía ít tốn công chăm sóc, lại được Công ty cổ phần Mía đường Sơn La bao tiêu sản phẩm, nên gia đình tôi yên tâm sản xuất; cuộc sống khá lên nhiều so với trước.

Ở bản Nà Dòn, nơi trước kia nông dân quen trồng cây ngô, cây sắn, nay đã xuất hiện những vạt mía xanh trải dài trên triền đồi. Ông Đinh Văn Dũng, Bí thư chi bộ, Trưởng bản, vui mừng, cho biết: Trong 5 năm qua, số hộ nghèo và cận nghèo giảm từ 32 hộ xuống còn 18 hộ nhờ đưa thêm 28 ha mía vào canh tác. Năm nay, bản vận động 27 hộ trồng mới với hơn 28 ha mía, được Công ty CP Mía đường Sơn La hỗ trợ 5 triệu đồng/hộ trồng mới để hỗ trợ chi phí làm đất. Đời sống nhân dân trong bản cải thiện rõ rệt, thu nhập bình quân đạt 22 triệu đồng/người/năm. Con số này còn khiêm tốn, nhưng là cơ hội để nhân dân bản Nà Dòn vươn lên thoát nghèo.

Hôm nay, Chiềng Sại đã có bước chuyển mình rõ rệt, nhưng phía trước vẫn còn nhiều thử thách. Trong nhiệm kỳ mới, Đảng bộ xã xác định tập trung khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai, mở rộng diện tích cây trồng chủ lực đạt 2.800 ha vào năm 2030, nâng cao giá trị sản phẩm OCOP, phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân trên 2%/năm. Đồng thời, Chiềng Sại đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới, hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, gắn phát triển kinh tế với  giữ gìn bản sắc văn hóa, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện, bền vững.