Công trình thủy lợi phai Lụa, xã Thôm Mòn, huyện Thuận Châu, được đầu tư xây dựng từ năm 2000. Quá trình sử dụng, hệ thống mương bị xuống cấp nên tháng 9/2023, công trình được đầu tư sửa chữa, đảm bảo nguồn nước tưới tiêu và hỗ trợ thoát lũ hiệu quả trên địa bàn. Đây là một trong 7 công trình thủy lợi ở xã Thôm Mòn được huyện Thuận Châu sửa chữa phục vụ đời sống và sản xuất của nhân dân.

Đến khu vực đập đầu mối thời điểm này, lượng nước dồi dào chảy theo các tuyến mương về khu sản xuất lúa của bà con ở các bản: Mòn, Thôm, Thôm 2, Hợp Nhất, Ba Nhất 1, 2, 3. Đồng thời, đây cũng là hệ thống thoát lũ ở khu vực bản Ba Nhất 1 ra suối Muội. Ông Lò Văn Kiên, Tổ trưởng tổ thủy nông cơ sở Nà Càn, cho biết: Trước đây, hệ thống mương xuống cấp, người dân trong bản vất vả lắm. Vào mùa mưa lũ phai tạm bị cuốn trôi, ruộng đồng bị ảnh hưởng. Cứ sau mỗi đợt mưa lũ, bà con lại phải làm lại phai tạm để đảm bảo sản xuất vụ mùa mới.

Sau khi nhận được ý kiến của bà con về công trình thủy lợi phai Lụa, Ban quản lý dự án (QLDA) đầu tư xây dựng huyện cùng với đơn vị chức năng xuống cơ sở khảo sát, xin ý kiến của huyện về chủ trương nâng cấp công trình. Căn cứ quy mô, giải pháp thiết kế, nhân dân có ý kiến nâng cấp đập đầu mối và các tuyến mương. Tại đập đầu mối, bà con kiến nghị bổ sung cửa xả để khi phù sa lắng bồi sau mưa lũ sẽ tổ chức xả thải và nạo vét, khơi thông dòng chảy. Đối với hệ thống tuyến mương phai, nâng cấp cao hơn so với mặt ruộng.

Qua tiếp thu ý kiến của nhân dân và nhận được chủ trương đầu tư của huyện, Ban QLDA đã điều chỉnh thiết kế cho phù hợp. Công trình thủy lợi phai Lụa được đầu tư xây dựng với quy mô: Đập đầu mối và 3 tuyến mương dài gần 1,8 km. Tận dụng đập đầu mối đã có tiến hành nâng cấp đỉnh đập chiều cao lên 0,5 m; nâng cao thành mương từ 0,2-0.5 m; tổng mức đầu tư công trình sau điều chỉnh hơn 1,2 tỷ đồng; thời gian thi công 120 ngày.

Ban QLDA phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công; kiểm tra các điều kiện khởi công xây dựng để công trình triển khai đúng tiến độ đề ra. Quá trình thi công đã phát huy hiệu quả vai trò giám sát cộng đồng xã, bản trong kiểm tra và giám sát chất lượng vật tư, vật liệu và thiết bị lắp đặt do nhà thầu xây dựng công trình cung cấp. Đến đầu tháng 1/2024, công trình hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng, đảm bảo cấp nước tưới ổn định và lâu dài cho 42 ha lúa ruộng 2 vụ ở các bản: Mòn, Thôm 1, 2, Hợp Nhất, Ba Nhất 1, 2, 3.

Bà Lò Thị Sọi, bản Ba Nhất 1, cho hay: Bà con trong bản rất phấn khởi khi công trình được đầu tư cải tạo để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Với lượng nước tích đầu đập và các hệ thống tưới tiêu mới được xây dựng, giúp chúng tôi không phải lo chờ đợi nguồn nước để gieo cấy như trước. Nhờ vậy, vụ lúa xuân năm nay lúa phát triển tốt, hy vọng mang đến một vụ mùa bội thu.

Ông Lê Quốc Thành, cán bộ kỹ thuật, Ban QLDA đầu tư xây dựng huyện, cho biết: Để công trình phát huy hiệu quả, đảm bảo sử dụng lâu dài, rất cần sự vào cuộc của UBND xã, các tổ thủy nông cơ sở và đơn vị nhận bàn giao vận hành có trách nhiệm khai thác sử dụng thường xuyên bảo trì. Định kỳ ra quân làm thủy lợi mùa khô, nạo vét mương, khơi thông dòng chảy. Bên cạnh đó, bà con cần nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc khai thác và sử dụng công trình đúng mục đích, hiệu quả.

Hiện nay, ngoài công trình thủy lợi phai Lụa, xã Thôm Mòn còn có 6 công trình thủy lợi khác được đầu tư kiên cố, tổng chiều dài hơn 12km. Đây là những công trình được nhân dân mong đợi sớm hoàn thành, góp phần đảm bảo nguồn nước ổn định phục vụ đời sống và sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương.