Xoài là một trong những cây trồng chủ lực gắn bó bao đời với người dân Yên Châu. Hiện nay, toàn huyện có trên 3.200 ha xoài, được trồng tập trung ở các xã Chiềng Hặc, Tú Nang, Chiềng Pằn, Sặp Vạt... chủ yếu là các giống xoài tròn, xoài hôi, tượng da xanh, Úc. Vụ xoài năm nay thời tiết thuận lợi, diện tích xoài bắt đầu ra hoa, chuẩn bị vào kỳ kết trái. Đảm bảo tỷ lệ đậu quả cao, nông dân trong huyện đang tích cực theo dõi, áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong chăm sóc để mùa xoài bội thu.

Những ngày này, các thành viên HTX Quyết Thắng Huổi Nga, xã Chiềng Hặc đang tích cực chăm bón diện tích xoài đang ra hoa. Với 9 ha xoài tượng da xanh được cấp chứng nhận VietGAP, năm 2023, HTX xuất bán gần 200 tấn xoài, trong đó, gần 100 tấn xuất sang Trung Quốc. Ông Lò Văn Kim, Giám đốc HTX, chia sẻ: Để có mùa xoài thắng lợi, ngoài phụ thuộc vào thời tiết rất cần sự chăm bón và hiểu biết về đặc tính của cây. Ngay sau khi thu hoạch, phải cắt tỉa cành, loại bỏ những cành sâu, cành kém phát triển; đến tháng giêng năm sau, bón phân, tưới nước, làm sạch cỏ để tháng 2 xoài ra hoa, tháng 3 tỉa quả. Năm nay, thời tiết thuận lợi, xoài ra hoa rất nhiều, đạt trên 90%; nếu không gặp rủi ro, bất lợi như mưa đá, mưa axit thì đây sẽ là năm người trồng xoài bội thu. Dự kiến sản lượng cao hơn năm trước khoảng 10-15 tấn.

Trên 600 ha xoài của xã Chiềng Hặc, hằng năm cho sản lượng đạt 4.000 tấn; trong đó, 50 ha được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu. Vài năm trở lại đây, nhân dân trong xã tiếp tục mở rộng diện tích và đưa vào trồng các giống mới có thời gian thu hoạch khác nhau; đẩy mạnh sản xuất theo quy trình sạch, an toàn, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Xã Chiềng Pằn cũng đang chăm sóc 230 ha xoài, các hộ dân chủ động các biện pháp chăm bón từ sớm, tích cực dưỡng cây khỏe mạnh; áp dụng các chế phẩm sinh học để xoài ra hoa, đậu quả theo ý muốn.

Là một trong những hộ trồng xoài lâu năm, ông Hà Văn Dự, bản Chiềng Phú, xã Chiềng Pằn đang trồng trên 1ha xoài tròn địa phương. Từ năm 2018, được Viện Nông nghiệp Việt Nam hỗ trợ giống, phân bón và chuyển giao kỹ thuật trồng từ cây đầu dòng, đến nay, diện tích xoài tròn của gia đình phát triển tốt, cho năng suất cao, trung bình mỗi năm sản lượng đạt 13 tấn/ha.

Ông Dự chia sẻ: Thời điểm ra hoa, xoài rất dễ bị nhiễm các bệnh xỉ mủ, thán thư, rệp... ở đầu ngọn, dẫn đến hiện tượng rụng hoa. Vì vậy, gia đình thường xuyên thăm vườn, thực hiện các biện pháp phòng, chống sâu bệnh cho cây; chủ động lắp đặt hệ thống phun tưới tự động; sử dụng phân bón hợp lý, để tăng tỷ lệ đậu quả. Đối với những cây sau khi bung hoa được 1 tuần, sẽ tỉa thưa các chùm hoa, giúp cây điều hòa dinh dưỡng, thuận lợi quá trình nuôi quả. Năm nay, dự kiến sản lượng xoài của gia đình đạt khoảng 15 tấn quả, tăng 15% so với năm trước.

Hiện nay, toàn huyện có trên 3.200 ha xoài, được trồng tập trung ở các xã Chiềng Hặc, Tú Nang, Chiềng Pằn, Sặp Vạt... chủ yếu là các giống xoài tròn, xoài hôi, tượng da xanh, Úc. Trong đó, sản phẩm xoài tròn rất được ưa thích vì hương vị thơm ngon, ngọt đậm đà, có 3 xã trồng xoài tròn là xã Sặp Vạt, Chiềng Pằn, Viêng Lán với trên 600 ha đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý và hệ thống nhận diện thương hiệu xoài Yên Châu. Bên cạnh đó, những năm gần đây, cây xoài tượng da xanh cũng được người dân địa phương đưa vào trồng, mở rộng diện tích với gần 2.600 ha, trong đó, có 400 ha được cấp mã vùng trồng phục vụ xuất khẩu, đem lại hiệu quả kinh tế cho nông dân.

Ông Lê Huy Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, thông tin: Kế hoạch năm 2024, huyện Yên Châu phấn đấu tiêu thụ xoài trong nước khoảng 17.300 tấn và xuất khẩu 2.200 tấn xoài sang thị trường các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mông Cổ... Các ngành chức năng của huyện đang khẩn trương chỉ đạo, hướng dẫn các hộ, HTX trồng xoài tăng cường theo dõi diễn biến thời tiết, tình hình sinh trưởng của cây, kịp thời có biện pháp xử lý; áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt trong sản xuất; tăng cường kiểm tra, giám sát duy trì mã số vùng trồng đã được cấp. Cùng với đó, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng kế hoạch, lên phương án tiêu thụ, kết nối các doanh nghiệp thu mua, tránh tình trạng được mùa mất giá.

Điều kiện thời tiết đang thuận lợi, cùng với sự tích cực chăm sóc của nông dân, hứa hẹn một vụ mùa bội thu cho người trồng xoài ở Yên Châu, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân.