“Nói về phong trào văn nghệ quần chúng ở huyện Sông Mã phải kể đến xã Chiềng Sơ, ở đây bà con coi văn nghệ quần chúng là “món ăn tinh thần” không thể thiếu, bản nào trong xã cũng có đội văn nghệ, tham gia Hội diễn văn nghệ quần chúng huyện hầu như năm nào cũng đạt giải cao” - Đó là nhận xét của ông Nguyễn Đình Ngưu, Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Mã khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu về lĩnh vực này.

Một buổi luyện tập của đội văn nghệ bản Nà Cần, xã Chiềng Sơ (Sông Mã).

Theo lời giới thiệu, chúng tôi đến với xã Chiềng Sơ, gặp anh Lò Văn Thân, cán bộ văn hóa xã. Qua tìm hiểu, được biết, phong trào văn nghệ quần chúng của xã Chiềng Sơ được duy trì, phát triển từ rất lâu rồi. Toàn xã có 26 bản thì mỗi bản đều có đội văn nghệ, mỗi đội có từ 10-20 thành viên, vừa là nhạc công, vừa là diễn viên hát, múa. Nhiều đội văn nghệ ở bản đã tự đầu tư các thiết bị âm thanh, ánh sáng, trang phục và nhạc cụ, tự sáng tác kịch bản, đạo diễn, dàn dựng các tiết mục. Nổi bật là đội văn nghệ các bản Mâm, Công, Nà Lốc 2, Nà Cần và Nà Cần 2. Trong tập luyện, các đội văn nghệ của xã tập trung khai thác, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc. Đặc biệt, việc đánh giá, xét công nhận làng, bản, đơn vị văn hóa luôn gắn liền với tiêu chí chất lượng và sự đóng góp của các đội văn nghệ. Hằng năm, xã đều tổ chức hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng, qua đó lựa chọn những đội tiêu biểu đi dự Hội diễn cấp huyện.

Là đội văn nghệ chủ lực của xã, đội văn nghệ bản Nà Cần thường xuyên được tham gia biểu diễn phục vụ ngày kỷ niệm, hội nghị của xã, được chọn cử tham gia các giải của huyện và đều giành được nhiều giải cao. Từ năm 2015 đến nay, đội văn nghệ bản tham gia Hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp xã đoạt giải nhất; được xã chọn cử tham gia thi Hội diễn cấp huyện cũng đoạt giải nhất. Vừa rồi, đội văn nghệ bản được chọn giới thiệu trên sóng Đài PT-TH tỉnh. Chị Lò Thị Hạnh, đội trưởng đội văn nghệ bản, cho biết: “Đội có 12 thành viên, chủ yếu là các bà, các mẹ, nghệ nhân cao tuổi, là những hạt nhân văn nghệ ở cơ sở, mỗi lúc nông nhàn hoặc vào các buổi tối, các thành viên lại tới nhà văn hóa bản tập luyện. Để phong phú, đa dạng thêm nhiều bài múa, các thành viên trong đội xem, học tập các điệu múa qua băng, đĩa, rồi tự dàn dựng, sáng tác thêm. Đặc biệt, đội văn nghệ được bản quan tâm, đầu tư hỗ trợ kinh phí để mua sắm trang phục, thiết bị âm thanh để tập luyện, đó cũng làm động lực để đội văn nghệ bản tiếp tục duy trì và phát triển”. Là thành viên luôn tích cực tham gia phong trào văn hóa văn nghệ của bản, chị Lường Thị Trưng thường tham gia sáng tác các điệu múa và là người truyền dạy lại cho chị em trong đội, nhiều bài múa tự biên của chị về văn hóa dân tộc Thái đã góp phần cho đội đạt nhiều giải thưởng cao. Chị cho biết: “Do bận rộn công việc đồng áng, cũng như lo toan công việc thường ngày, nhưng cứ đến tối, tôi cùng các thành viên trong đội văn nghệ hăng say tập luyện những ca khúc, điệu múa... và những lúc luyện tập văn nghệ, chúng tôi cảm thấy mọi mỏi mệt sau một ngày làm việc dường như tan biến, tinh thần phấn chấn hơn và cũng cảm thấy yêu đời hơn”.

Trong các kỳ hội diễn văn nghệ quần chúng cấp huyện, Đội văn nghệ quần chúng của xã mà nòng cốt là đội văn nghệ bản Nà Cần luôn được đánh giá là đơn vị dẫn đầu trong hoạt động văn hóa văn nghệ của huyện. Từ cách dàn dựng chương trình, phân cảnh, bố trí đạo cụ, trang phục được chuẩn bị chu đáo, đến việc chọn lựa diễn viên, ca sĩ phù hợp với từng tiết mục, đội văn nghệ luôn được Ban giám khảo đánh giá cao và đều đoạt giải nhất, nhì ở hầu hết các hội diễn của huyện. Tại Hội diễn văn nghệ quần chúng cấp huyện năm 2017 vừa được tổ chức, đội văn nghệ bản Nà Cần tiếp tục vượt qua các đội bạn để vinh dự nhận giải nhất toàn đoàn và nhiều giải phụ khác.

Qua trò chuyện với anh Thân, cán bộ văn hóa xã, tôi được biết thêm: Chiềng Sơ có truyền thống văn hóa văn nghệ, đã sản sinh ra nhiều hạt nhân văn nghệ phục vụ cho sự nghiệp văn hóa của tỉnh, nhiều ca sỹ, diễn viên múa lớn lên từ mảnh đất này đã thành đạt trên con đường nghệ thuật, hiện đang là nghệ sĩ chuyên nghiệp, hạt nhân văn nghệ của Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh và Trung tâm Văn hóa tỉnh như các nghệ sỹ: Thái Quảng, Lò Thinh, Bạc Cầm Phát...

Có thể thấy, phong trào văn nghệ quần chúng ở xã Chiềng Sơ phát triển đã góp phần tích cực trong việc nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, tạo sự đoàn kết, gắn bó giữa các hộ dân trong lao động sản xuất, xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp, ấm no, hạnh phúc.