Những năm gần đây, công chúng yêu thơ ghi nhận và đánh giá cao chân dung một nhà thơ có nhiều đóng góp cho nền thơ ca hiện đại. Đó là nhà thơ Nguyễn Hòa Bình, một người lính trở về sau chiến tranh, một nhà báo năng động trong nhiều mảng đề tài. Ông đã giành giải A cuộc thi Thơ tình năm 2006-2007 do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức.

Tập thơ LỬA THAN do Hội Nhà văn xuất bản năm 2018 đã được nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng đánh giá: Tập thơ này rất “chững chạc” đến tầm triết lý về sự sống nhân sinh. Tập thơ gồm 54 bài, có chủ đề xuyên suốt là gợi mở cảm hứng về sự sống và tình yêu. Ông sử dụng bài thơ LỬA THAN đặt cho tên tập thơ này. Ông tâm sự: “Ai cũng khát khao sự sống, nhưng sống thế nào cho thật ý nghĩa, hãy thắp lên cho mình một ngọn lửa thật khát khao như ngọn lửa than để sống và cống hiến...”. Trong bài thơ LỬA THAN, ông viết: “Ta nhận về mình cực nhọc/ Ta nhận về mình cay đắng thời gian/ Ủ thành than/ Mơ cháy”. Đọc những câu thơ này bạn đọc cảm nhận được ý tứ sâu xa - trước khi hóa thành ngọn lửa hãy ủ kỹ, ủ từ than hừng hực nóng, từ sức nóng vô biên đó mới có thể “mơ cháy”.

Ngọn lửa của sự sống phải xuất phát từ chính giữa cuộc đời, dẫu cho giữa dòng trong - đục. Nếu không từ mạch nguồn đời sống thì khó có thể bùng lên lửa than như câu thơ kết “Mai ngày về chốn không không/ Từ trong hư ảnh có bùng lửa than?”. Lửa than là một bài thơ đậm chất triết lý. Cái khát khao sự sống với bao tin yêu và hy vọng đã giúp nhà thơ khắc họa chân dung cuộc sống dù còn nhiều gian khó nhưng rất đẹp trong thơ. Ấy là lần nhà thơ đi thực tế ở một huyện miền núi Thanh Hóa còn nhiều khó khăn, đường giao thông đi lại trắc trở, đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số thiếu thốn trăm bề, nhưng cảnh quan thiên nhiên, bản chất cần cù đôn hậu, vẻ đẹp của những thiếu nữ Thái đã làm nhà thơ thốt lên: “Sông Lò chảy vắt ngang chiều Thanh Hóa/ Có lẽ nào không về với Quan Sơn/ Ta tìm lại Na Mèo phiên chợ ấy/ Mắt ai cười nghiêng ngả cả hoàng hôn” (Về với Quan Sơn). Bài thơ này được in trong cuốn Sổ tay đảng viên của Huyện ủy Quan Sơn hàng năm cung cấp cho mấy nghìn đảng viên ghi chép...

Khi ông vẽ nên nét đẹp của một làng nghề Thủ đô bằng thể thơ lục bát: “Nhớ về Cầu Giấy với anh/ Mùa này cốm  mới đã xanh làng Vòng/ Nếp Nhung đã xếp chật nong/ Lửa thì ta nhén đã hồng má nhau...” (Cốm Vòng). Là người lính trở về sau chiến tranh, chàng trai đất trung du Nguyễn Hòa Bình rất may mắn được tiếp tục bút nghiên trên giảng đường đại học. Trong bài thơ Hoa cải ngồng, ông đã ký thác tâm sự bằng những câu thơ: “Anh có biết em đã chờ anh mà/ Mọi lầm lỡ thôi đừng trách chiến tranh/ Dù anh đã trở về và em đã/ Cái lõi ngồng hoa nở mãi trong anh”. Nhà thơ Nguyễn Hòa Bình từng phụ trách chuyên san của Báo An ninh Thủ đô, rồi chuyển sang làm Phó thư ký tòa soạn Báo Hà Nội mới, nên trong những chuyến đi công tác ông đã quan sát, khắc họa những miền đất, tên làng, tên phố... bằng những bài thơ rất tinh tế và hàm chứa bao cảm xúc và rất đỗi nhân văn: “Xa Huế rồi ai có nhớ không/ Ai giữ lại chút màu chiều của gió/ Chút dìu dịu giấu trong lời của cỏ/ Mưa thế này xanh lại Huế chưa em?” (Huế xanh).

Có người đã định nghĩa, thơ là tiếng nói của trái tim, phát ra từ trái tim và trở về với trái tim. Ở trường hợp ví von này, rất đúng với nhà thơ Nguyễn Hòa Bình, chỉ bằng 4 câu thơ rung cảm, tinh tế, ông quan sát bằng mắt thường nhưng đã phác họa rất chính xác khi miêu tả thành phố Sơn La mà mọi người ai cũng thích thú: “Thị xã nhỏ mang hình cánh võng/ Nửa mắc vào mây nửa mắc vào rừng/ Chỉ chợt gió đã rối lòng phố núi/ Sơn La chiều đá cũng bâng khuâng”. (Sơn La).

Hơn bốn mươi năm làm báo và viết văn, bằng tình yêu văn chương cháy bỏng, sự lao động nghiêm túc, cẩn trọng, thành tựu của nhà thơ Nguyễn Hòa Bình thật đáng nể. Ông đã xuất bản 3 tập thơ riêng và 11 tập in chung với các tác giả khác, với nhiều thể loại, như: Truyện ký, thơ lục bát trữ tình... Trong các đợt phát động do Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội và các tỉnh, thành phố tổ chức.

Khép lại tập thơ LỬA THAN bạn đọc cảm nhận cái dư vị ngọt ngào nhân văn của những câu thơ trong tập thơ, như: “Thì một đời Phú Quốc một lần qua/ Ta được mặn chút hương nào của biển/ Để theo gió mơ chạm bờ lưu luyến/ Nhận ra mình mắc cạn giữa đại dương...” (Phú Quốc một ngày). Những đóng góp của nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hòa Bình cho nền văn học nghệ thuật thật đáng trân trọng.

Nguyễn Viết Hiện (Hải Dương)