Năm 2024, tỉnh Sơn La phấn đấu có 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Để hoàn thành tiêu chí số 17 về môi trường và tiêu chí 18 về chất lượng môi trường sống, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn các xã triển khai thực hiện đảm bảo theo quy định.

Đồng hành cùng cơ sở

Hiện nay, toàn tỉnh có 65 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), 8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, thành phố Sơn La hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; có 57 bản, tiểu khu được công nhận đạt chuẩn bản NTM. Năm 2024, tỉnh Sơn La tập trung cho các xã: Chiềng Khay, Cà Nàng, Nậm Ét, Mường Sại, huyện Quỳnh Nhai; xã Chiềng Mai, huyện Mai Sơn; xã Mường Thải, Huy Tường, huyện Phù Yên; xã Mường Hung, huyện Sông Mã đạt chuẩn nông thôn mới và các xã Hát Lót, huyện Mai Sơn và Chiềng Đen của Thành phố đạt chuẩn NTM nâng cao.

Bà Lê Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở TN&MT, cho biết: Thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, Sở đã giao các phòng chuyên môn tham mưu hướng dẫn về thủ tục đất đai, môi trường để thực hiện chương trình, dự án trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai; hướng dẫn, kiểm tra, tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong việc xây dựng huyện Quỳnh Nhai đạt chuẩn NTM.

Bên cạnh đó, Sở phối hợp với các huyện, thành phố hướng dẫn các xã hoàn thiện tiêu chí 17 về môi trường và tiêu chí số 18 về chất lượng môi trường sống; thành lập đoàn đi kiểm tra thực địa và đôn đốc các xã hoàn thiện hồ sơ minh chứng thực hiện các tiêu chí.

Đối với  8 xã đăng ký xã nông thôn mới, Sở tập trung kiểm tra về tỷ lệ cơ sở sản xuất - kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; xây dựng cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại trên địa bàn được thu gom, xử lý theo quy định; tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn; tỷ lệ chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn được thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định.

Đối với các xã đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao, Sở tập trung hướng dẫn, kiểm tra khu kinh doanh, dịch vụ, chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản có hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt bằng biện pháp phù hợp, hiệu quả; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn. Đồng thời, hướng dẫn các xã thực hiện tiêu chí về tỷ lệ hộ gia đình có nhà tắm, thiết bị chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh, nhà tiêu an toàn và đảm bảo 3 sạch; tỷ lệ bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn đảm bảo vệ sinh môi trường.

Riêng huyện Quỳnh Nhai, xây dựng đạt huyện NTM vào năm 2025, đến nay, huyện đã có 7 xã đạt chuẩn NTM. Trong đó, có 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, gồm Chiềng Khoang và Chiềng Bằng. Ông Cầm Văn Huy, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Nhai, chia sẻ: Đến tháng 9/2024, huyện đạt 4/9 tiêu chí huyện NTM, gồm: Giao thông; thủy lợi và phòng, chống thiên tai; điện; hệ thống chính trị - an ninh trật tự - hành chính công; còn 5/9 tiêu chí chưa đạt, gồm: Quy hoạch y tế - văn hóa - giáo dục; kinh tế; môi trường; chất lượng môi trường sống. Về xây dựng 4 xã đạt chuẩn NTM, đến nay, các xã đều đạt từ 15 tiêu chí trở lên; đối với xã Mường Giàng, phấn đấu đạt NTM nâng cao, đã đạt 15/19 tiêu chí, 66/75 chỉ tiêu.

 Nỗ lực cán đích

Xã Chiềng Đen, thành phố Sơn La đạt chuẩn NTM nâng cao cuối năm 2024. Đến nay, xã đã đạt 14/19 tiêu chí, còn 5 tiêu chí chưa đạt, trong đó có 2 chỉ tiêu về môi trường là tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại trên địa bàn được thu gom, xử lý theo quy định; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn. Chỉ tiêu về tỷ lệ chủ thể hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm hàng năm được tập huấn về an toàn thực phẩm cũng chưa đạt.

Ông Tòng Văn Pâng, Bí thư Đảng ủy xã Chiềng Đen, cho biết: Xã đã ký hợp đồng với Công ty cổ phần Dịch vụ môi trường và đô thị thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt 2 ngày/lần. Cùng với đó, huy động nguồn lực tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, xử lý chất thải trong sản xuất, kinh doanh; tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân làm tốt công tác phân loại rác thải tại nguồn.

Xã cũng đã phát động phong trào “Ngày chủ nhật xanh”, “Ngày thứ bảy tình nguyện” ít nhất 2 lần/tuần chia thành các nhóm, tổ xuống bản cùng nhân dân dọn vệ sinh đường làng, ngõ xóm, trồng hoa, cây xanh dọc các tuyến đường, Hỗ trợ, hướng dẫn nhân dân sắp xếp nhà cửa gọn gàng, ngăn nắp; tiếp tục tập huấn, hướng dẫn các cơ sở chế biến thực phẩm nông sản thủy sản được chứng nhận về ATTP… Phấn đấu cuối năm 2024, đạt xã NTM nâng cao.

Còn tại huyện Mai Sơn, năm 2024, xã Hát Lót phấn đấu đạt NTN nâng cao và xã Chiềng Mai đạt xã NTM. Cùng với huy động các nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng cho 2 xã, UBND huyện đã chỉ đạo Phòng TN&MT phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện, các xã tuyên truyền các hộ thực hiện tho gom, phân loại rác thải sinh hoạt ngay từ gia đình, gắn với thực hiện “3 sạch” - sạch bếp, sạch nhà, sạch ngõ.

Phân công cán bộ các phòng, ban, đoàn thể của huyện trực tiếp xuống cơ sở cùng bà con tham gia “Ngày thứ 7 về cơ sở” phát quang cỏ dại, quét dọn vệ sinh, thu gom rác thải xung quanh trụ sở xã, dọc hai bên đường trung tâm xã và các tuyến đường liên bản, nội bản.

Ông Hà Nam Linh, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mai Sơn, thông tin: Qua rà soát, xã Hát Lót hiện có 2.134 hộ thực hiện thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại, đạt 82,8%; xã có 63 bể thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật đặt tại các trục đường liên bản, nội bản, nội đồng, với khối lượng chất thải nguy hại được thu gom và vận chuyển đi xử lý theo quy định 1,5 tấn/năm, đạt 100%; trên 96,8% hộ có nhà tắm, thiết bị chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh, nhà tiêu an toàn và đảm bảo "3 sạch"... Hiện nay, Phòng đang hướng dẫn UBND xã Chiềng Mai và xã Hát Lót hoàn thiện hồ sơ minh chứng các chỉ tiêu theo quy định.

Với sự nỗ lực, cố gắng của cấp ủy, chính quyền, sự đồng hành, hỗ trợ của các sở, ban ngành, đoàn thể và sự đoàn kết vượt khó của nhân dân, đến 20/9/2024, các xã đã đạt từ 14-16 tiêu chí NTM, NTM mới nâng cao. Bên cạnh đó, các xã đã được công nhận NTM, NTM nâng cao cũng tập trung nâng cao chất lượng các tiêu chí theo quy định của Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025. Tỷ lệ chất thải rắn nông thôn trên địa bàn tỉnh được thu gom đạt trên 83,5%.

Hiện nay, Sở TN&MT đang tiếp tục phối hợp với UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các xã, phường thường xuyên kiểm tra, giám sát việc xả thải của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình; ngăn chặn việc vứt rác, xả rác bừa bãi không đúng nơi quy định, xử lý nghiêm các trường hợp không chấp hành theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2024; khẩn trương hoàn tất hồ sơ trình Hội đồng thẩm định NTM của huyện, thành phố, tỉnh thẩm định và tổ chức lễ công bố vào cuối năm 2024.