Hiện nay, huyện Thuận Châu có 49 hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, với trên 1.000 thành viên. Nhiều hợp tác xã đã chủ động, linh hoạt, từng bước sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn với khai thác các sản phẩm thế mạnh, chủ lực của địa phương, nâng cao thu nhập cho thành viên.

Những ngày này, tại hợp tác xã (HTX) Dịch vụ tổng hợp cây ăn quả xã Liệp Tè, các thành viên đang khẩn trương thu hoạch xoài để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Xoài được chọn là giống xoài tượng da xanh, trọng lượng từ 1-1,2 kg/quả, mẫu mã đẹp. Ông Lò Văn Kiểm, bản Tát Ướt, thành viên HTX, cho biết: Gia đình tôi có hơn 1 ha xoài. Năm nay, thời tiết thuận lợi, xoài được mùa, dự kiến sản lượng đạt khoảng 12 tấn, được HTX đứng ra liên kết thu mua với giá 7.000 đồng/kg, cao gấp đôi so với năm ngoái; trừ chi phí thu lãi 60 triệu đồng.

Thành lập năm 2019, đến nay, HTX Dịch vụ tổng hợp cây ăn quả xã Liệp Tè có 70 thành viên, quy mô sản xuất là 80 ha xoài tượng da xanh, trong đó 50 ha đã cho thu hoạch, sản lượng đạt hơn 500 tấn/vụ. Ngoài ra, các thành viên còn trồng 100 ha nhãn. Để liên kết tiêu thụ sản phẩm cho các thành viên, HTX đã phối hợp tổ chức tập huấn kỹ thuật, cung ứng phân bón hữu cơ cho các thành viên; hướng dẫn thành viên tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sản xuất theo hướng hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ; cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho thành viên.

Anh Quàng Văn Thiên, Giám đốc HTX, cho biết: Đây là năm đầu tiên, sản phẩm quả xoài của HTX được Công ty thương mại và sản xuất Khánh Thìn, huyện Mai Sơn, liên kết thu mua toàn bộ sản phẩm xoài để xuất khẩu sang Trung Quốc. Hiện nay, 100 ha nhãn cũng bắt đầu cho thu hoạch; HTX sẽ liên kết với các HTX, doanh nghiệp trong tỉnh khảo sát, đánh giá chất lượng quả nhãn để liên kết tiêu thụ cho các thành viên.

Chỉ còn gần 2 tháng nữa là thu hoạch thanh long ruột đỏ của HTX nông nghiệp Quỳnh Thuận, xã Chiềng Pha. Thời điểm này, các thành viên HTX đang tập trung chăm sóc thanh long ra hoa. Tiến hành tỉa cành chồi, tỉa hoa, mỗi cành chỉ để 1-2 hoa để hoa to, khỏe; phun thuốc chế phẩm sinh học, bón phân chùn quế hạn chế sâu bệnh 1 lần/tháng...

 Bà Hoàng Thị Thảo, Giám đốc HTX, thông tin: HTX có 13 ha thanh long ruột đỏ trồng theo quy trình VietGAP, đã được cấp mã số vùng trồng. Sản lượng dự kiến năm nay ước đạt trên 200 tấn quả. Được Liên minh HTX tỉnh và huyện Thuận Châu quan tâm, chúng tôi đã kết nối với HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng, huyện Mai Sơn để được hướng dẫn các quy trình chăm sóc và bao tiêu sản phẩm, thành viên HTX yên tâm phát triển sản xuất.

Những năm gần đây, nông nghiệp huyện Thuận Châu có bước phát triển mạnh, chất lượng sản phẩm và thu nhập nâng cao. Đến nay, toàn huyện có 4.302 ha cây ăn quả các loại; sản lượng trên 21.450 tấn quả/năm. Có 25 cơ sở trồng trọt được cấp giấy chứng nhận VietGAP, với diện tích trên 400 ha; 10 mã số vùng trồng các loại cây ăn quả, trong đó 2 mã vùng trồng cây xoài, với 17 ha đạt tiêu chuẩn chất lượng xuất khẩu sang các thị trường Mỹ, EU, Úc, Dubai, Nhật Bản; 8 mã vùng trồng xoài, nhãn, thanh long ruột đỏ xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, với tổng diện tích 220 ha; 10 ha bưởi được cấp chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam; trên 300 ha chè; 17 ha cà phê; 7 ha cây ăn quả; 1 ha cây sa nhân được áp dụng phương pháp tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel...

Từ năm 2021 đến nay, huyện đã tổ chức các lớp tập huấn; hỗ trợ bao bì, tem, nhãn truy xuất nguồn gốc cho các HTX, tổng trị giá hơn 1,2 tỷ đồng. Hỗ trợ chuẩn hóa các sản phẩm OCOP, với tổng kinh phí trên 400 triệu đồng. Đồng thời, tổ chức cho các HTX tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm. Triển khai hiệu quả các chính sách cho vay nông nghiệp, nông thôn, tổng số vốn đã giải ngân cho các HTX vay hàng tỷ đồng... Ngoài ra, huyện còn phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng năng lực quản lý, kỹ năng quản trị cho đội ngũ quản lý HTX, các thành viên HTX, tổ hợp tác và những người có nhu cầu về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp hữu cơ, sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao...

Bên cạnh đó, các HTX đã xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm quả, như: Chuỗi liên kết trồng chăm sóc và tiêu thụ chè của HTX sản xuất, kinh doanh và tổng hợp Bình Thuận, xã Phổng Lái; chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm thanh long ở HTX Quỳnh Thuận, xã Chiềng Pha; chuỗi liên kết, cung ứng sản phẩm quả an toàn, liên kết tiêu thụ sản phẩm nông sản của Công ty cổ phần Nông sản sạch Sơn La, bản Hưng Nhân, xã Chiềng Pha; chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm xoài của HTX bản Bon, xã Mường Khiêng, HTX Dịch vụ tổng hợp cây ăn quả xã Liệp Tè; chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm cá của HTX nuôi trồng thủy sản và dịch vụ tổng hợp Liệp Tè; chuỗi sản phẩm an toàn cam cara ruột đỏ, nhãn ghép, mận hậu, khoai lang, khoai sọ của HTX Hưng Thịnh, xã Muổi Nọi..., góp phần nâng cao giá trị thu nhập trên diện tích đất canh tác, nhiều diện tích cho thu nhập trên 100-300 triệu đồng/ha.

Các hình thức liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm tại HTX đã gắn trách nhiệm, lợi ích của doanh nghiệp, HTX và hộ nông dân, có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển quy mô sản xuất lớn, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Các hộ nông dân tiếp tục đầu tư cơ giới hóa, nâng cao trình độ sản xuất, đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp, HTX có chính sách hỗ trợ sản xuất, cung ứng vật tư nông nghiệp trả chậm, đồng hành với nông dân trong việc chuyển giao khoa học công nghệ; đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu thụ sản phẩm cho nông dân.