Phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái và nông nghiệp hữu cơ theo hướng bền vững, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố Sơn La đã và đang đồng hành cùng nông dân xây dựng và nhân rộng các mô hình, góp phần bảo vệ môi trường, tăng năng suất, chất lượng các loại sản phẩm.

Hiện nay, Thành phố có trên 4.000 ha cây ăn quả, sản lượng quả trên 31.000 tấn, tăng 22,2% so với năm 2022; có 5.072 ha cà phê, sản lượng cà phê nhân đạt 9.473 tấn, tăng 1,6% so với năm 2022. Nâng cao giá trị nông sản gắn với bảo vệ môi trường, năm 2021, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp Thành phố xây dựng 3 mô hình: Quýt hữu cơ bản Ngoại, xã Chiềng Cọ, quy mô 2 ha; sản xuất mận theo hướng hữu cơ, bản Nong Lọ, xã Chiềng Đen, quy mô 1 ha; sản xuất xoài theo tiêu chuẩn VietGAP tại bản Pát, xã Chiềng Ngần, quy mô 2 ha.

Ông Nguyễn Xuân Ước, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp Thành phố, cho biết: Trung tâm phân công cán bộ phụ trách triển khai mô hình, trực tiếp xuống tư vấn, hướng dẫn các hộ kỹ thuật đốn, tỉa, tạo tán, sử dụng phân bón hữu cơ thay thế phân bón vô cơ; áp dụng nguyên tắc “4 đúng” trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Mục tiêu mô hình giúp các hộ tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống thông qua việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào cải tạo, thâm canh. Từ hiệu quả mô hình, từng bước thay đổi nhận thức, thói quen canh tác truyền thống, thiếu khoa học.

Đang thu hoạch quýt, chị Tòng Thị Thỏa, bản Ngoại, xã Chiềng Cọ, vui mừng nói: Tham gia mô hình, chúng tôi được hướng dẫn áp dụng kỹ thuật cắt tỉa, bón phân, phòng trừ sâu bệnh hại, sử dụng chất giữ ẩm AMS-1 chống hạn và các nguyên tố vi lượng siêu kali... Vì vậy, quả quýt to đều, có vỏ vàng sáng, ăn ngọt, mọng nước, được nhiều người tìm mua. Năm 2023, năng suất đạt khoảng 10 tấn/ha, giá bán trung bình 25.000 đồng/kg, cao hơn trồng quýt theo cách truyền thống 5.000-10.000 đồng/kg.

Đến bản Nong Lọ, xã Chiềng Đen, những triền đồi được phủ xanh bằng những vườn cà phê, mận hậu. Đang cùng gia đình làm cỏ, chăm sóc vườn mận, ông Lèo Văn Dũng chia sẻ: Qua 2 năm chăm sóc mận theo hướng hữu cơ, năng suất quả ước đạt 13 tấn/ha, sau khi trừ chi phí, thu lãi gần 100 triệu đồng, cao hơn 30% so với phương pháp trồng truyền thống.

Thành công bước đầu của các mô hình, nhiều hộ đã học và làm theo. Đến nay, Thành phố đã nhân rộng thêm 2 ha quýt hữu cơ ở bản Muông Yên, xã Chiềng Cọ; 57 hộ của các xã Chiềng Đen, Chiềng Cọ, Chiềng Ngần và phường Chiềng An đăng ký nhân rộng mô hình sản xuất mận tam hoa theo hướng hữu cơ, với tổng diện tích gần 40 ha. Ngoài ra, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Thành phố đẩy mạnh thực hiện tái canh cà phê già cỗi, hướng dẫn thâm canh cà phê theo hướng hữu cơ, VietGAP và các tiêu chuẩn tương tự, nâng cao giá trị cà phê.

Chị Trần Thị Nga, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Thành phố, cho biết: Việc cắt tỉa cành cà phê giúp kích thích cây nhanh phục hồi và phát triển cành thứ cấp, phân hóa mầm hoa, vừa giúp cây cân đối, phân bố đều ánh sáng và các cành mang quả, để thuận lợi cho việc chăm sóc, thu hoạch, hạn chế sâu bệnh. Tuy nhiên, cần cắt tỉa vào những ngày nắng ráo và sau thu hoạch từ 15-25 ngày, dùng cưa hay kéo sắc để không bị sứt cành, vết cắt không bị xước. Cắt những cành từ phía trên xuống và cắt từ trong ra ngoài để tiện cho việc quan sát, không bị bỏ sót và có thể chọn lựa những cành cần để lại.

Còn việc bón phân vào giai đoạn sau thu hoạch rất quan trọng, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, giúp cây phục hồi và kích cây ra hoa tốt hơn. Các hộ nên dùng các loại phân bón hữu cơ sinh học hoặc phân bón hữu cơ vi sinh để đất được tơi xốp, giúp các hệ vi sinh vật có lợi trong đất phát triển, hạn chế tuyến trùng và những nấm bệnh gây hại có trong đất.

Hiện nay, hầu hết cây ăn quả và cà phê của Thành phố đã vào cuối vụ thu hoạch, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Thành phố đẩy mạnh việc tuyên truyền, tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh hại đúng lúc, đúng thời điểm để cây đủ dưỡng chất, phục hồi, tiếp tục trổ hoa đều và sai trái trong vụ tiếp theo; nhân rộng vùng chuyên canh cây ăn quả, cà phê theo hướng hữu cơ, VietGAP bền vững.