Với người dân xã Tạ Bú, huyện Mường La, giống xoài địa phương trước đây chỉ trồng để phục vụ sinh hoạt cho gia đình, còn bây giờ, quả xoài đã trở thành hàng hóa, có thương hiệu, đem lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân.

Tạ Bú có 650 ha xoài, chủ yếu là giống địa phương. Do không cải tạo nên năng suất, chất lượng đạt thấp. Năm 2021, xã được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường La hỗ trợ thí điểm ghép cải tạo 5 ha xoài địa phương. Các cây xoài được cải tạo, cắt ghép có tuổi đời từ 30 - 40 năm. Sau cải tạo, giống xoài địa phương cho chất lượng, năng suất cao vượt trội so với trước.

Tháng 11 năm 2022, ông Lò Văn Hinh, bản Két đã vận động các hộ dân trong xã thành lập Hợp tác xã (HTX) Minh Trọng Tạ Bú, liên kết xây dựng thương hiệu sản phẩm đặc trưng của địa phương. Đến nay, HTX có 7 thành viên chính,10 thành viên vệ tinh, thực hiện trồng, chăm sóc 17 ha xoài, gồm 10 ha xoài địa phương và 7 ha xoài Đài Loan.

 Ban Giám đốc HTX đã xây dựng kế hoạch sản xuất; tuyên truyền, vận động các thành viên ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quy trình chăm sóc, thu hái, bảo quản sản phẩm. Các thành viên tích cực học hỏi, tham quan các mô hình để có thêm kinh nghiệm trong phát triển sản xuất. HTX còn được các cơ quan chuyên môn của huyện hướng dẫn sản xuất theo quy trình VietGAP; hỗ trợ xây dựng và thiết kế bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm...

Ông Lò Văn Hinh, Giám đốc HTX, thông tin: Do sản xuất theo đúng quy trình VietGAP, tháng 4/2024, sản phẩm xoài địa phương của HTX được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Đây là động lực để các thành viên tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm xoài. Vụ xoài vừa qua, HTX tiêu thụ hơn 25 tấn quả, thu gần 400 triệu đồng.

Theo chia sẻ của các thành viên HTX, quả xoài địa phương có kích thước nhỏ, vỏ ngoài màu xanh khi còn non và chuyển sang màu vàng nhạt khi chín. Hình dáng của quả xoài hơi tròn, không thon dài như một số loại xoài khác, có hương vị đậm đà, ngọt thanh. Quá trình sản xuất theo hướng VietGAP, các thành viên HTX không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học, mà sử dụng phân hữu cơ, các chế phẩm sinh học khác; quy trình chăm sóc được ghi chép đầy đủ. Nhờ đó, quả xoài bảo đảm chất lượng, mẫu mã đẹp, được thị trường ưa chuộng, bán được giá cao. Thời điểm này, các thành viên HTX đang tập trung đốn tỉa, tạo tán và chăm sóc xoài để đạt năng suất, chất lượng cho vụ sau.

Anh Lò Văn Cường, thành viên HTX, thông tin: Gia đình tôi có 1,5 ha xoài địa phương. Khi tham gia HTX, gia đình tôi được các thành viên chia sẻ, trao đổi kỹ thuật chăm sóc từ quy trình cắt tỉa sau thu hoạch, liều lượng bón phân. Nhờ đó, toàn bộ diện tích xoài sau cắt ghép của gia đình phát triển tốt.

Năm 2022, HTX đã liên kết với Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao triển khai trồng thử nghiệm 3 ha dứa Queen. Theo đó, HTX được huyện hỗ trợ 3 triệu đồng/ha theo Nghị quyết số 50/NĐ-HĐND của HĐND tỉnh; Công ty hỗ trợ giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch và bao tiêu sản phẩm. Quá trình phối hợp, Công ty đã thực hiện đúng cam kết hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc và bao tiêu sản phẩm cho bà con theo giá trong hợp đồng. Đến nay, HTX mở rộng diện tích lên 5 ha dứa. Ngoài ra, các thành viên còn trồng thêm một số loại cây ăn quả khác như mít, nhãn.

Nói về định hướng trong thời gian tới, ông Lò Văn Hinh, Giám đốc HTX, chia sẻ: HTX tiếp tục chú trọng sản xuất theo hướng VietGAP, hữu cơ; tập trung thâm canh nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; liên kết với các hộ mở rộng quy mô sản xuất. Ngoài tiêu thụ quả tươi, HTX đang xây dựng kế hoạch phối hợp trong việc chế biến các sản phẩm khô như xoài sấy khô, xoài sấy dẻo.

Tạo sinh kế và phát triển bền vững, HTX rất mong nhận được sự quan tâm, hỗ trợ tạo điều kiện của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi; tham gia hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm; liên kết tìm đầu ra ổn định, góp phần tạo “đòn bẩy” để nâng cao giá trị sản phẩm.