Những ngày đầu năm, bà con bản Hợp Nhất 1, xã Thôm Mòn đón niềm vui khi tuyến mương dài hơn 1,6km của công trình thủy lợi phai Cắm đi qua bản được xây kiên cố. Chị Lò Thị Kim, bản Hợp Nhất 1, phấn khởi: Được nhà nước quan tâm đầu tư tuyến mương, đảm bảo nguồn nước cho lúa ruộng, không lo hạn hán, hy vọng lúa năm nay phát triển đều, cho năng suất cao hơn.

Cách đó không xa, nhân dân bản Ba Nhất 1, xã Thôm Mòn đang xuống đồng điều tiết nước vào khu vực ruộng lúa. Ông Lò Văn Tiển, Bí thư chi bộ, Trưởng bản cho biết: Hiện nay, bản có 1 đập phai Lụa, đảm bảo cung cấp nước cho 26 ha lúa 2 vụ. Tuyến mương chính, nối từ đập ra khu vực sản xuất dài 1.800 m đã được cứng hóa. Thời điểm này, Tổ thủy lợi của bản thường xuyên kiểm tra, quản lý đập, điều tiết nguồn nước hợp lý cho các khu vực sản xuất.

Theo thống kê, toàn huyện có 246 công trình thủy lợi, trong đó, 4 công trình hồ chứa nước, 179 đập xây bê tông, 29 rọ thép; 19 phai tạm, 13 công trình cửa cống, tường chắn lấy nước, 2 hệ thống thoát lũ và 1 công trình thủy lợi tưới cây trồng cạn. Năm 2025, UBND huyện đã tổ chức phát động toàn dân làm thủy lợi mùa khô tại xã Chiềng Pha, với hơn 100 người là cán bộ và nhân dân tham gia; chỉ đạo các đơn vị chuyên môn và các xã, thị trấn tập trung kiểm tra, rà soát, đánh giá khả năng cấp nước của hệ thống hồ đập, công trình thủy lợi, xây dựng kế hoạch tưới tiêu hợp lý. Đồng thời, sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa bị xuống cấp, tiếp tục kiên cố hóa hệ thống kênh mương...

Anh Lò Văn Quảng, Phó trưởng Chi nhánh Công ty TNHH một thành viên quản lý khai thác công trình thủy lợi huyện Thuận Châu cho biết: Đơn vị thường xuyên phối hợp với UBND các xã, tổ thủy lợi cơ sở vận động bà con nạo vét mương, khơi thông dòng chảy trên các sông, suối; sửa chữa, đắp thêm các phai tạm, phát quang cỏ hai bên bờ mương. Tuyên truyền nhân dân không lấn chiếm hành lang các công trình thủy lợi, hồ chứa. Đối với các công trình đã xuống cấp, đơn vị phối hợp với các xã, bản triển khai các biện pháp tạm thời như dẫn ống nước, mở tuyến bằng mương đất, lót bạt đóng cọc tre cố định... điều tiết lượng nước, đảm bảo phục vụ nhu cầu sản xuất.

Qua kiểm tra, đánh giá nguồn nước, dự báo thời gian tới, một số công trình có khả năng cao thiếu nước, nguy cơ gây hạn cho khoảng 140 ha lúa ruộng. Tập trung tại các xã: Phổng Lăng, Chiềng Pha, Chiềng La, Mường É, Muổi Nọi, Tông Lạnh...

Với các phương án cụ thể trong điều tiết nguồn nước và chủ động phòng, chống hạn, UBND huyện đã chỉ đạo các xã, đơn vị chuyên môn xây dựng kế hoạch cấp nước cụ thể cho từng công trình, có lịch điều tiết, xả nước nhằm đảm bảo cung cấp nước tưới tiêu, không để thất thoát, lãng phí. Tổ chức các đoàn kiểm tra, đánh giá tình hình nguồn nước tại các suối, ao, hồ tại một số điểm thường xuyên xảy ra hạn hán, thiếu nước, từ đó có giải pháp khắc phục.

Đối với các khu vực ruộng không đảm bảo nguồn nước, tùy điều kiện cụ thể của từng xã, chủ động chuyển sang cây trồng ngắn ngày khác như ngô, đậu tương, lạc, rau màu các loại... đảm bảo tốt nhất các điều kiện cho sản xuất vụ xuân, mang lại mùa bội thu cho người nông dân.