Hiện nay, có 3 doanh nghiệp đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường ở khu vực chưa thăm dò khoáng sản trên địa bàn xã (chưa được cấp phép khai thác), với hàng chục ha tại các bản Tà Hộc và bản Pơn. Xã có 2 mỏ đang hoạt động khai thác khoáng sản để làm vật liệu sản xuất xi măng của Công ty CP Xi măng Mai Sơn, có 1 doanh nghiệp được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản.

Xác định công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, gắn với bảo vệ tài nguyên và giữ ổn định an ninh trật tự địa bàn, ngay từ đầu năm, xã Tà Hộc đã xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các hoạt động liên quan đến khai thác, vận chuyển khoáng sản. Triển khai 2 cuộc kiểm tra, trong đó có một cuộc phối hợp với đoàn kiểm tra cấp tỉnh nhằm rà soát toàn diện hiện trạng khai thác của doanh nghiệp được cấp phép.

Theo ghi nhận, tất cả các đợt kiểm tra, chưa phát hiện trường hợp khai thác trái phép hoặc vượt công suất cho phép trên địa bàn xã. Cùng với đó, thông qua các cuộc kiểm tra, họp bản, xã chủ động tăng cường phổ biến pháp luật cho nhân dân; tuyên truyền để các hộ dân, chủ phương tiện vận chuyển không tiếp tay cho hoạt động khai thác trái phép; kiểm soát tuyến đường vận chuyển nhằm ngăn ngừa tình trạng xe quá tải, gây hư hỏng đường giao thông.

Ông Ngô Minh Tuấn, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Xã quan tâm củng cố công tác quản lý, phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng lực lượng. Công an xã theo dõi tình hình an ninh trật tự và xử lý vi phạm; Phòng Kinh tế xã tham mưu quản lý hoạt động của doanh nghiệp; Ban Quản lý các bản, tiểu khu nắm tình hình từ cơ sở, kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường. Bên cạnh đó, việc công khai đường dây nóng đã tăng cường hơn sự tham gia giám sát của nhân dân, đây là một kênh thông tin quan trọng và hiệu quả.

Nhờ nhận thức rõ đặc thù của lĩnh vực khoáng sản, liên quan trực tiếp đến môi trường, an toàn lao động và nguồn tài nguyên tầng sâu, xã Tà Hộc luôn coi trọng cơ chế phối hợp liên ngành. Trong quá trình doanh nghiệp thực hiện thủ tục thăm dò, xin cấp phép và khai thác, các lực lượng của xã thường xuyên phối hợp với các cơ quan chuyên môn của tỉnh để rà soát, thẩm định, kiểm tra hiện trạng.

Việc phối hợp chú trọng công tác hậu kiểm và thực hiện ngay từ giai đoạn chuẩn bị dự án. Các bản, tiểu khu được giao nhiệm vụ theo dõi chặt tình hình thực địa; nắm quá trình triển khai của doanh nghiệp; đảm bảo phạm vi khai thác đúng ranh giới được cấp phép; ngăn chặn từ xa nguy cơ khai thác lan rộng hoặc tác động ngoài khu vực.

Trong quá trình vận chuyển khoáng sản, xã phối hợp với lực lượng công an kiểm soát tải trọng phương tiện, yêu cầu doanh nghiệp thường xuyên tưới nước giảm bụi tại các khu vực dân cư. Khi có kiến nghị của người dân về tiếng ồn, bụi, hoặc ảnh hưởng mặt đường, xã đều tổ chức đối thoại, làm việc với doanh nghiệp để kịp thời điều chỉnh biện pháp kỹ thuật. Nhờ vậy, hoạt động khai thác trên địa bàn cơ bản đảm bảo an toàn, không để xảy ra tranh chấp, đơn thư kiến nghị.

Trên địa bàn xã hiện nay có nhiều doanh nghiệp kinh doanh, sử dụng khoáng sản để sản xuất vật liệu xây dựng. Những doanh nghiệp này thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm trong quá trình hoạt động. Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Công ty Sơn Huyền Tây Bắc, tiểu khu 8, xã Tà Hộc, thông tin: Từ đầu năm đến nay, Công ty đã bán 700 m³ cát, đá làm vật liệu xây dựng; sử dụng 800 m³ mạt đá sản xuất gạch block. Mọi hoạt động kinh doanh, sử dụng khoáng sản đều thực hiện theo đúng quy định. Công ty thực hiện đầy đủ phương án bảo vệ môi trường, cũng như các vấn đề liên quan đến an toàn lao động.

Về công tác bảo vệ môi trường, các doanh nghiệp duy trì việc phun nước giảm bụi, thu gom chất thải rắn, quản lý nước thải theo quy định; đồng thời thường xuyên kiểm tra thiết bị khai thác để đảm bảo không gây tiếng ồn vượt ngưỡng. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn ưu tiên sử dụng lao động tại địa phương, góp phần giải quyết việc làm ổn định cho người dân xã Tà Hộc.

Xã Tà Hộc xác định phát triển bền vững là yêu cầu xuyên suốt. Điều này thể hiện rõ trong việc xây dựng cơ chế giám sát nhiều tầng, từ chính quyền xã, lực lượng công an, phòng chuyên môn đến hệ thống giám sát cộng đồng tại bản, tiểu khu. Mô hình này giúp địa phương nắm chắc diễn biến hoạt động khai thác, kịp thời phát hiện nguy cơ vi phạm để xử lý ngay từ gốc.

Chú trọng công tác quản lý khai thác, sử dụng khoáng sản, xã tiếp tục rà soát, cập nhật thông tin mỏ khoáng sản; yêu cầu doanh nghiệp nghiêm túc thực hiện phương án cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền cho nhân dân về tác hại của khai thác trái phép. Xã cũng kiến nghị các cơ quan chức năng tăng cường hỗ trợ chuyên môn, hướng dẫn thực hiện quy hoạch khoáng sản phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.