Thực hiện Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, các thiết chế văn hóa được đầu tư đồng bộ, góp phần nâng cao đời sống văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Vừa qua, đồng bào các dân tộc xã Hồng Ngài, huyện Bắc Yên có dịp được giới thiệu tới du khách trong và ngoài tỉnh những nét văn hóa truyền thống đặc sắc và tiềm năng về du lịch của xã khi lần đầu tiên tổ chức Lễ hội “Trên quê hương vợ chồng A Phủ” năm 2023. Lễ hội với nhiều hoạt động, như lễ tạ ơn tại hang A Phủ; thi múa khèn, ném pa pao, bắn nỏ, đẩy gậy, đánh quay, kéo co, giã bánh dày... mang đậm bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc nơi đây.

Ông Lầu A Tủa, Chủ tịch UBND xã Hồng Ngài, cho biết: Xã có 5 bản, hơn 800 hộ, trên 4.000 nhân khẩu; gồm 5 dân tộc Mông, Thái, Mường, Kinh, Dao cùng sinh sống; trong đó dân tộc Mông chiếm hơn 82% dân số. Qua Lễ hội “Trên quê hương vợ chồng A Phủ”, xã đã giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán con người vùng cao, di tích lịch sử, văn hóa hang A Phủ tới bạn bè, du khách trong và ngoài tỉnh; góp phần bảo tồn, giữ gìn, phát huy giá trị di tích lịch sử, văn hóa; thu hút đầu tư khai thác, phát triển tiềm năng du lịch địa phương.

Bắc Yên là một huyện vùng cao có 15 xã, một thị trấn, với trên 70.000 người; có 7 dân tộc anh em cùng sinh sống; trong đó, trên 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Thực hiện Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, UBND huyện phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch khảo sát các giá trị văn học nghệ thuật, phục dựng các lễ hội truyền thống tiêu biểu của đồng bào dân tộc trên địa bàn. Hằng năm, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức “Ngày hội văn hóa, thể thao” và các giải thể thao dân tộc, trò chơi dân gian, thu hút đông đảo nhân dân tham gia; góp phần tăng cường tinh thần đoàn kết và bảo tồn, giữ gìn, phát huy văn hóa của các dân tộc.

Ông Bùi Ngọc Thắng, Trưởng Phòng Văn hóa, Thông tin huyện Bắc Yên, cho biết: Hơn 2 năm qua, từ nguồn hỗ trợ của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, huyện đã hỗ trợ 310 triệu đồng cho đội văn nghệ truyền thống các bản xã Tà Xùa, Háng Đồng; hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao và trang thiết bị cho các bản Trung Sơn, Suối Song, xã Song Pe; bản Suối Ngang, xã Chiềng Sại và bản Chống Tra, xã Háng Đồng. Năm 2023, Phòng hướng dẫn xã Phiêng Côn phục dựng, tổ chức Lễ hội cầu mùa lần thứ 2; Lễ hội xên bản, xên mường xã Pắc Ngà; Ngày hội văn hóa, thể thao xã Chiềng Sại; “Lễ hội mùa vàng” xã Xím Vàng; Lễ hội “Trên quê hương vợ chồng A Phủ” xã Hồng Ngài... Hiện nay, Phòng phối hợp với các phòng, ban chuyên môn của huyện, các xã triển khai hỗ trợ thiết bị văn hóa 58 bản.

Còn tại huyện Sốp Cộp, hơn 96% dân số là đồng bào dân tộc Thái, Mông, Lào, Khơ Mú. Huyện luôn quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc, như ngôn ngữ, chữ viết, các lễ hội, nghề truyền thống, các trò chơi dân gian... Bà Tòng Thị Kiên, Phó Chủ tịch UBND huyện, cho biết: Thực hiện Dự án bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, từ đầu năm đến nay, huyện hỗ trợ hơn 530 triệu đồng cho các đội văn nghệ hoạt động; hỗ trợ trang thiết bị cho các bản và tổ chức Tết Khảu hó của đồng bào dân tộc Lào xã Mường Và. Hiện nay, 90% số bản trong huyện có nhà văn hóa, duy trì hoạt động 178 đội văn nghệ các bản.

Thực hiện Dự án 6 về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã giải ngân trên 1,4 tỷ đồng tổ chức lớp tập huấn, truyền dạy văn hóa phi vật thể; lớp bồi dưỡng kỹ năng phục vụ khách du lịch; tu bổ, tôn tạo tổng thể di tích kiến trúc nghệ thuật Tháp Mường Và, huyện Sốp Cộp; chống xuống cấp di tích Đồn Mộc Lỵ và bảo tồn bản truyền thống dân tộc Mông, bản Bản Tà Số, xã Chiềng Hắc, huyện Mộc Châu...

Ông Lường Văn Toán, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh, cho biết: Ban tiếp tục tham mưu UBND tỉnh đề xuất kiến nghị với Trung ương tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch rà soát, bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch… Phấn đấu đến năm 2025, có 96,85% số bản có nhà văn hóa; các đội văn hóa, văn nghệ truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng.

Việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch đã góp phần nâng cao mức thụ hưởng về văn hóa, đời sống tinh thần và tạo việc làm, thu nhập cho đồng bào dân tộc thiểu số.