Nhân Ngày học sinh, sinh viên Việt Nam 9/1, các “chuyên gia lý sự” luận bàn sâu về cuộc cạnh tranh, đương đầu thách thức, tiếp cận xu thế mới của học sinh, sinh viên trước đòi hỏi của cách mạng công nghiệp 4.0. Muốn tồn tại, phát triển, bắt kịp xu hướng, họ phải chuẩn bị tri thức về mọi mặt: Kiến thức chuyên môn, làm chủ công nghệ, trình độ ngoại ngữ, kỹ năng, kinh nghiệm...

Đi thẳng vào vấn đề, ông trung niên buông từng câu chắc nịch:

- Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thực sự đang làm biến đổi cách sống, làm việc và giao tiếp của nhân loại theo cách mới. Muốn chinh phục cuộc cách mạng này, đòi hỏi phải có nguồn nhân lực chất lượng cao, ứng dụng hiệu quả các tiến bộ khoa học công nghệ vào thực tiễn sản xuất, đời sống và yêu cầu phát triển. Vì thế, học sinh, sinh viên không gì khác phải làm chủ công nghệ thông tin, cập nhật, ứng dụng hiệu quả tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào thực tiễn dời sống, tiếp cận và lĩnh hội kiến thức rộng lớn của nhân loại; họ phải có những kỹ năng thiết yếu: Ngoại ngữ, tư duy phản biện, sáng tạo, giao tiếp, kinh nghiệm trong lĩnh vực mình theo đuổi...

Ngay lập tức, anh chàng nhỏ thó nhanh nhảu như sợ mất cơ hội:

- Bác nói hoàn toàn chính xác! Học sinh, sinh viên hiện giờ được đánh giá bằng những giá trị thật mang tới cho xã hội, không kể đó là ai, điểm xuất phát hay nền tảng như thế nào? Nếu chỉ học theo cách truyền thống, học lý thuyết mà không có thực hành, áp dụng thực tế... sẽ thất bại! Bởi vậy, học sinh, sinh viên cần có kỹ năng mềm thành thạo, hài hòa với cuộc sống chứ không chỉ học trong nhà trường. Kỹ năng mềm bao gồm: Giao tiếp, làm việc nhóm, trình bày (vận dụng trí tuệ, công nghệ, bản lĩnh), quản lý thời gian... thông qua tham gia các chương trình ngoại khóa, các CLB, tập huấn... để chia sẻ năng lực và vật chất với xã hội, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm và các mối quan hệ. Theo các chuyên gia, kỹ năng mềm quyết định 75% thành công, còn kỹ năng cứng (kiến thức, trình độ chuyên môn) chỉ là phần còn lại. Để thành công, phải kết hợp nhuần nhuyễn cả hai kỹ năng.

Lim dim đôi mắt, bác da ngăm ngăm điềm tĩnh:

- Học sinh, sinh viên chúng ta hiện còn yếu kỹ năng tư duy phản biện. Không ít bạn trẻ làm việc như một cái máy, lắng nghe như một robot mà không hề có lập trường hay ý kiến cá nhân. Rèn luyện tư duy phản biện là vô cùng cần thiết, bởi nhờ đó hình thành thói quen, biết cách tiếp cận linh hoạt vấn đề đa chiều; có khả năng quan sát, phân tích và nhìn nhận để thích nghi trước mọi đổi thay trong cuộc sống, học tập và công việc. Đa số sinh viên hiện giờ đang hiểu sai về lựa chọn nghề nghiệp, nên nhiều người ra trường mà chưa hoặc không thể có việc làm, cho dù nhiều đơn vị, doanh nghiệp vẫn thiếu nhân sự; không ít bạn tự nguyện làm việc hành chính trong phòng máy lạnh chỉ để hưởng lương 5 triệu đồng/tháng mà từ chối công việc ngoài đồng ruộng, công trường, xưởng máy với thu nhập 10 - 15 triệu đồng/tháng hoặc cao hơn! 

Đã có chủ đích, giọng ông trung niên trở nên dứt khoát:

- Học sinh, sinh viên bây giờ không chỉ thực hiện “kỹ năng giải quyết vấn đề”, “kỹ năng quản lý” mà phải làm chủ “kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp”, “kỹ năng quản lý đa nhiệm”; không chỉ tiếp nhận kiến thức thuần túy, mà phải biết tạo ra sự khác biệt. Rất nên tổ chức những “học kỳ doanh nghiệp” để kết nối và mở đường cho sinh viên; vừa được đào tạo kiến thức, vừa có kỹ năng thực tế gắn chặt với ngành nghề, doanh nghiệp. Cốt lõi vẫn là đào tạo kiến thức - kỹ năng - thái độ - thực tiễn; doanh nghiệp và sinh viên phải là khách hàng của các trường đại học để có chương trình, phương pháp đào tạo sát thực tế để có hiểu biết về pháp luật; có kỹ năng sống; kỹ năng tiếp cận và xử lý thông tin, khai thác công nghệ thông tin trong tìm kiếm và sử dụng tài liệu; kỹ năng xây dựng hình ảnh bản thân; kỹ năng học và tự học; kỹ năng lãnh đạo; kỹ năng giao tiếp và ứng xử; kỹ năng đàm phán; kỹ năng khởi nghiệp... chỉ như vậy, các bạn trẻ mới tạo cho mình năng lực nền tảng, năng lực chuyên môn, năng lực thích nghi, sáng tạo và đổi mới, sẵn sàng tiếp cận xu hướng, thành thạo mọi kỹ năng. Phải không các chú?.