Đã thành thông lệ, hằng năm, Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh đều tổ chức Trại sáng tác cho các văn nghệ sỹ đi thực tế ở nhiều vùng miền trong tỉnh, tạo cảm hứng sáng tác những tác phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh, đăng tải trên Tạp chí Suối Reo. Năm nay, Chi hội Mỹ thuật và Nhiếp ảnh đi thực tế tại huyện Thuận Châu và Quỳnh Nhai.

Các nghệ sỹ nhiếp ảnh tác nghiệp tại xã Co Mạ (Thuận Châu).

Dù đã đi thực tế nhiều lần, nhưng với anh em văn nghệ sỹ, những chuyến đi vẫn luôn tạo sự háo hức. Đúng 8 giờ 30 phút một ngày trung tuần tháng 3, xe ô tô đón chúng tôi tại Hội Liên hiệp VHNT tỉnh và xuất phát theo hướng về huyện Thuận Châu. Trong suốt hành trình, chúng tôi đã bàn luận với nhau làm thế nào để trong 4 ngày đi thực tế ở đèo Pha Đin, xã Phổng Lái, xã Co Mạ (Thuận Châu) và xã Mường Chiên, Chiềng Khay, Mường Giôn (Quỳnh Nhai) có những bức ảnh, tranh ký họa phù hợp với các chủ đề: Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; kỷ niệm 60 năm Ngày Bác Hồ và đoàn công tác của Trung ương lên thăm, nói chuyện với đồng bào các dân tộc Tây Bắc tại Sơn La; chung tay xây dựng nông thôn mới...

Khi đoàn đến đèo Pha Đin, xã Phổng Lái (Thuận Châu), chúng tôi tranh thủ tìm những góc độ để ghi lại khoảnh khắc đẹp của thiên nhiên hay tốc họa nhanh phong cảnh. Có người sử dụng phương tiện hiện đại như flycam để tạo nhiều góc ảnh lạ, đẹp từ trên đỉnh đèo Pha Đin nhìn xuống thung lũng bản Lái Bay, xã Phổng Lái (Thuận Châu). Thời gian không nhiều, chỉ hơn 1 giờ đồng hồ, nhưng mỗi nghệ sỹ đã kịp ghi lại những khoảnh khắc về thiên nhiên cuộc sống nơi đây. Đơn cử như họa sỹ Vũ Tiến Dũng đã ký họa phong cảnh Pha Đin bằng chất liệu chì, lấy ngôi nhà sàn làm trung tâm, thấp thoáng hàng cây bạch đàn, xa xa là ngọn núi làm nền, bằng những đường nét uyển chuyển, đậm nhạt. Bức ký họa này sẽ là tư liệu tốt để phát triển thành tác phẩm về miền quê nơi đèo Pha Đin.

Sau bữa cơm trưa, đoàn lên bản Mô Cổng, xã Phổng Lái, nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Mông và bản Huổi Khôm, xã Nong Lay, thuộc đồng bào dân tộc La Ha sinh sống. Biết đoàn văn nghệ sỹ đến bản vẽ tranh, chụp ảnh, nên bà con trong bản kéo đến khá đông. Trong căn nhà sàn đầu bản, trẻ em, người lớn vây quanh quan sát từng đường nét của họa sỹ Kà Kha Sam, hội viên Chi hội Mỹ thuật (người cao tuổi nhất trong đoàn) đang ký họa chân dung nữ chủ nhà với nét bút phóng khoáng, lột tả đặc điểm người phụ nữ dân tộc Thái đang ngồi trên chiếc ghế mây bên hiên nhà. Ông Sam chia sẻ: Lần nào cũng vậy, khi Hội tổ chức Trại sáng tác tôi đều tham gia. Qua mỗi chuyến đi thực tế đã giúp tôi thu thập được nhiều tài liệu về đời sống, sinh hoạt của bà con để thể hiện tác phẩm, góp phần lưu giữ lại bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc.

Sáng sớm hôm sau, đoàn lên xã Co Mạ (Thuận Châu). Khi cách trung tâm xã chừng 20 km, chúng tôi dừng xe để được tác nghiệp trước khung cảnh núi rừng rộng lớn chìm trong biển mây trắng bay bảng lảng. Đã có nhiều tác phẩm đẹp được sáng tạo tại đây, như “Biển mây Co Mạ” của tác giả Hoàng Việt Thắng, với bố cục chặt chẽ, không gian mờ ảo vào buổi sáng tinh mơ trong làn sương trắng muốt nơi vùng cao Co Mạ. Đến trung tâm xã Co Mạ, chúng tôi nhận thấy, người dân nơi đây lưu giữ khá tốt bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, đó là những nếp nhà truyền thống, bộ váy áo truyền thống của phụ nữ dân tộc Mông... Những điều này đã tạo nguồn cảm hứng để các nghệ sỹ sáng tác.

Có lẽ ấn tượng nhất với các văn nghệ sỹ là hình ảnh các bản di vén thuộc xã Pá Ma Pha Khinh (Quỳnh Nhai) in bóng xuống lòng hồ thủy điện sông Đà, tạo thành bức tranh sơn thủy hữu tình. Từ nguồn cảm hứng đó, các văn nghệ sỹ đã sáng tác được nhiều tác phẩm như: “Mom sông” tác giả Trung Kiên; “bản Pha Khinh” tác giả Hoàng Việt Thắng... Tại bản Bon, xã Mường Chiên và bản Phiêng Bay, xã Chiềng Khay (huyện Quỳnh Nhai), các văn nghệ sỹ đã sáng tác được nhiều tác phẩm, như: Bức ký họa “Mường Chiên” tác giả A Bảng; “Sắc phục người Dao Đỏ” của tác giả Trường Vinh...

Họa sỹ Lê Chương, Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT tỉnh, Chi hội trưởng Chi hội Mỹ thuật cho biết: Hằng năm, Hội đều tổ chức trại sáng tác cho các họa sỹ, nhiếp ảnh đi thực tế. Trong chuyến đi đó sẽ tốc họa, ký họa; chụp ảnh với các góc độ, khoảnh khắc để làm tài liệu cho các tác phẩm sau này. Và những tác phẩm xuất sắc sẽ được lựa chọn để tham gia triển lãm khu vực Tây Bắc - Việt Bắc năm 2019 tại tỉnh Hà Giang, Liên hoan ảnh nghệ thuật các tỉnh miền núi phía Bắc tại tỉnh Yên Bái và triển lãm Mỹ thuật - Nhiếp ảnh Sơn La 2019... 

Qua chuyến đi thực tế, các văn nghệ sỹ được trải nghiệm thực tế đời sống, sinh hoạt, lao động sản xuất của bà con các dân tộc, tạo cho họ nhiều cảm xúc, nguồn cảm hứng sáng tác và thu thập được nhiều tài liệu quý phục vụ cho việc sáng tác sau này. Sau chuyến đi, các văn nghệ sỹ của 2 chi hội đã sáng tạo được 107 tác phẩm, với nội dung phong phú, được thể hiện trên nhiều chất liệu, phong cách. Hy vọng đây sẽ là những tác phẩm mang lại giá trị nghệ thuật cao.