Cách đây 75 năm, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, tháng 12/1949, Ủy ban kháng chiến hành chính Thuận Châu được thành lập, do đồng chí Lương Sơn (tức Lường Xuân Yến) làm Chủ tịch. Trước sự phát triển mạnh mẽ của phong trào kháng chiến và yêu cầu bức thiết về xây dựng tổ chức Đảng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trên địa bàn, tháng 12/1949, Đảng bộ Thuận Châu được thành lập, ghi dấu mốc quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của huyện Thuận Châu. Với sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện, nhân dân Thuận Châu không chỉ góp sức giành thắng lợi trong Chiến dịch Tây Bắc năm 1952 mà còn tích cực tham gia Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.

Đồng chí Nguyễn Đắc Lực, Bí thư Huyện ủy, cho biết: Năm 1955, với sự thành lập Khu tự trị Thái - Mèo, Thuận Châu trở thành trung tâm hành chính của khu vực. Sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm và nói chuyện với cán bộ, nhân dân tại đây vào ngày 7/5/1959 là nguồn động viên to lớn, cổ vũ tinh thần đoàn kết và quyết tâm vượt khó của toàn huyện. Từ đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, Thuận Châu từng bước chuyển mình, không ngừng vượt qua thử thách, đạt được những thành tựu đáng tự hào trên mọi lĩnh vực. Đến nay, Đảng bộ huyện Thuận Châu có 72 tổ chức cơ sở đảng, với 516 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, 9.818 đảng viên. Trải qua các kỳ đại hội, huyện Thuận Châu luôn hoàn thành và vượt mức các chỉ tiêu đại hội đã đề ra.

75 năm về trước, Thuận Châu là một huyện miền núi nghèo khó, kinh tế chủ yếu dựa vào canh tác tự cung tự cấp. Ngày nay, vùng đất này đã khoác lên mình diện mạo mới, với những cánh đồng ruộng bậc thang xen lẫn các khu nông nghiệp công nghệ cao. Thuận Châu đã xác định rõ những sản phẩm mũi nhọn như chè, cà phê, cây ăn quả. Trên những sườn đồi, những cánh đồng chè, cà phê, vườn cây ăn quả đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Nông nghiệp trở thành lĩnh vực mũi nhọn với các sản phẩm như cà phê, chè, cây ăn quả đạt chuẩn VietGAP, chinh phục cả những thị trường quốc tế, như: Úc, Mỹ.

Đến nay, diện tích cây cà phê đạt trên 5.981 ha, cây chè 1.398 ha, cây ăn quả 4.289 ha, cây cao su duy trì 1.659 ha; đã cấp chứng nhận VietGAP cho 3 sản phẩm cà phê, rau các loại, với diện tích 106 ha cho 3 hợp tác xã trên địa bàn huyện. Toàn huyện có 66 doanh nghiệp, 59 HTX nông nghiệp đang hoạt động hiệu quả.

Chương trình phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm tiếp tục được quan tâm phát triển toàn diện về số lượng, quy mô và cơ cấu đàn; toàn huyện có trên 62.000 con trâu, bò; trên 751.000 con gia cầm; gần 73.000 con lợn. Công tác phát triển rừng được quan tâm, từ năm 2020 đến nay, đã trồng mới gần 1.100 ha rừng, nâng tổng số diện tích rừng toàn huyện lên gần 68.000 ha, độ che phủ của rừng đạt 43,63%.

Từ những con đường đất lầy lội, giờ đây hệ thống đường liên xã, liên huyện được trải nhựa, đảm bảo 100% các xã có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa, giúp việc giao thương thuận tiện hơn. Thuận Châu cũng nỗ lực phát triển các cơ sở chế biến nông sản, khai thác thủy điện và mạng lưới giao thông kết nối liên vùng. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt được kết quả tích cực, huyện có 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới, toàn huyện bình quân đạt 8,75 tiêu chí/xã. Hiện nay, huyện đã và đang triển khai 29 dự án đầu tư lớn, tập trung vào nông nghiệp, công nghiệp và du lịch. Các hoạt động dịch vụ, du lịch tiếp tục phát triển, đã hình thành được một số điểm du lịch sinh thái, văn hóa thu hút được đông đảo du khách tham quan. Từ 2020 đến nay, toàn huyện đón 525.000 lượt, doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 30,3 tỷ đồng.

Đảng bộ huyện đã đặc biệt chú trọng công tác giáo dục và y tế, đảm bảo người dân ở vùng sâu, vùng xa được tiếp cận dịch vụ cơ bản. Công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc được đẩy mạnh thông qua các lễ hội truyền thống, nghệ thuật dân gian và các chương trình du lịch cộng đồng.

Hiện nay, huyện có 44/83 trường đạt chuẩn quốc gia. Hệ thống y tế được đầu tư mạnh mẽ, với 96,39% dân số được bao phủ bảo hiểm y tế và 27/29 xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế. Các hoạt động văn hóa, thể thao, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" ngày càng lan tỏa. Từ những chương trình hỗ trợ phát triển nông nghiệp, đào tạo nghề và tín dụng chính sách, đời sống của nhân dân được cải thiện rõ rệt. 5 năm qua, Thuận Châu đã giảm tỷ lệ hộ nghèo trung bình 7%/năm. Năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm xuống còn 23,77%.

Là huyện miền núi có vị trí chiến lược quan trọng, Thuận Châu luôn chú trọng đến nhiệm vụ quốc phòng - an ninh. Huyện đã xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với an ninh nhân dân vững chắc. Quan hệ hợp tác hữu nghị quốc tế với huyện Hua Mường, tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào tiếp tục được tăng cường.

Thuận Châu chú trọng xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Đảng bộ huyện đã không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo, bám sát thực tiễn để đưa ra các nghị quyết sát với đời sống nhân dân. Riêng trong giai đoạn 2020 - 2024, Đảng bộ huyện đã hoàn thành công tác quy hoạch cán bộ cấp ủy, lãnh đạo, quản lý nhiệm kỳ 2025-2030; hơn 5.500 lượt cán bộ được cử đi đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị. Đã kết nạp 1.314 đảng viên mới, góp phần trẻ hóa, nâng cao chất lượng tổ chức đảng. Đặc biệt, việc bố trí bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, bản được triển khai hiệu quả, nâng cao vai trò lãnh đạo tại cơ sở. Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định. Công tác dân vận, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội đạt được nhiều kết quả tích cực. Hiệu lực quản lý, điều hành của các cấp chính quyền tiếp tục được nâng lên, góp phần tích cực trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

Nhìn lại hành trình 75 năm qua, phấn khởi, tự hào về những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Thuận Châu tiếp tục nỗ lực phấn đấu vươn lên, phát huy tinh thần đoàn kết, đồng lòng, xây dựng huyện trở thành một trong những huyện phát triển khá của tỉnh, vững vàng trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển.