Một góc bản Cát, xã Co Mạ (Thuận Châu).

Cùng cán bộ huyện Thuận Châu, chúng tôi vượt gần 50 km đến thăm nơi ở mới của 37 hộ dân bản Cát. Từ trên cao nhìn xuống, ấn tượng đầu tiên là những nếp nhà sàn truyền thống mới được dựng lên san sát dọc theo con đường bê tông rộng rãi, bằng phẳng. Hệ thống nước sinh hoạt, điện, chợ, cũng đã được hoàn thiện và đưa vào sử dụng. Để minh chứng cho sự đổi thay tại nơi ở mới, Trưởng bản Cát Vì Văn Luận đưa chúng tôi về lại nơi ở cũ cách chừng hơn 3 km, đến đầu bản, vẫn còn thấy những dòng suối cạn với nhiều khối đã lớn, nhỏ khác nhau nằm dọc suối, bên cạnh đó là dấu tích của những bờ ruộng bị sạt lở, vùi lấp bởi mùa lũ... Ông Luận cho biết: Vào những ngày mưa, đất đá đổ vào những khe suối cạn, gây ra lũ ống, lũ quét rất nguy hiểm, đặc biệt là những hộ dân sống dọc khe suối. Những năm qua, mưa lũ đã vùi lấp hơn 2 ha ruộng nước, gần 1 ha ao cá của người dân trong bản, vào mùa mưa năm nào cũng có nhà bị sạt lở, nguy hiểm hơn là đã có 1 người chết vì lũ cuốn trôi. Qua rà soát của huyện, trong 97 hộ dân của bản thì có 37 hộ nằm ở những khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở cao. Tháng 12-2016, được huyện hỗ trợ nền nhà, tiền di chuyển, 37 hộ đã di chuyển đến địa điểm mới, cách bản cũ hơn 3 km, hiện tại, 37 hộ dân này vẫn thuộc bản Cát.

Tìm hiểu được biết, nhiều năm qua, bản Cát thường xuyên bị ảnh hưởng của mưa lũ, nguyên nhân chủ yếu là do bản có địa hình dốc, bị chia cắt bởi các khe suối cạn. Bản Cát là “ngã ba” tập trung của ba khe suối lớn là Huổi Chán, Huổi Cát và Huổi Cang, chưa kể đến nhiều khe suối nhỏ, mỗi trận mưa lớn, nước, bùn, đất, đá từ đầu nguồn dồn về gây ra lũ ống, lũ đá. Nay được đến nơi ở mới an toàn, người dân trong bản rất yên tâm. Nhớ lại cảnh vất vả những năm trước, bà Quàng Thị Sương, bản Cát, một trong những hộ dân được di chuyển, chia sẻ: Trước đây, mỗi khi có mưa là chúng tôi sợ lắm, nhiều lần ngủ dậy, thấy đất đá lấp đầy gầm sàn, làm cho gia súc, gia cầm bị chết. Mỗi tối khi có mưa, người dân trong bản không ai dám ngủ, phải nghe tiếng nước, tiếng đất đá để biết đường chạy lũ. Nay, đến nơi ở mới, vừa được hỗ trợ chuyển nhà, được làm đường bê tông, điện, nước đưa đến tận nhà, lại gần chợ, trường học, bà con yên tâm sản xuất.

Để giúp các hộ dân đến nơi ở an toàn hơn, huyện Thuận Châu đã tìm mặt bằng và hỗ trợ kinh phí để di chuyển. Từ số tiền được Nhà nước hỗ trợ, nhiều hộ trong bản đã dựng nên ngôi nhà mới đẹp hơn, khang trang hơn. Cùng với hỗ trợ người dân di chuyển về nơi ở mới an toàn, Nhà nước còn đầu tư xây dựng hệ thống đường, điện, nước sinh hoạt phục vụ người dân, đảm bảo cho người dân có cuộc sống ổn định tại nơi ở mới. Về nơi ở mới, bà con đã yên tâm sản xuất và lo cho con cái đi học chữ. Đặc biệt, vụ trồng rừng vừa qua, huyện đã hỗ trợ người dân bản Cát hơn 21 nghìn cây xoài giống, nhãn giống để chuyển đổi từ 50 ha trồng ngô năng suất, hiệu quả thấp sang trồng cây ăn quả, mở ra hướng đi mới cho người dân nơi đây.

Chia tay người dân bản Cát khi trời đã về chiều, ánh nắng vàng dần khuất sau những dãy núi, trên con đường bê tông bà con đang khẩn trương đóng những bao thóc của vụ mùa vừa được phơi khô, xung quanh bao bọc là màu xanh của nương ngô, mầm xanh của những cây xoài, nhãn mới trồng... minh chứng cho cuộc sống mới đã và đang nảy mầm, sinh sôi trên mảnh đất này.