Sản phẩm cam đường canh của HTX Tân Hưng.

Ngày 12/4/2010, Chính phủ ban hành Nghị định 41 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng vay vốn ưu đãi đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn... Tuy nhiên, qua thực tế triển khai, Nghị định 41 đã bộc lộ những bất cập, như: Đối tượng vay còn bó hẹp, chỉ ở phạm vi các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, chủ trang trại cư trú và có cơ sở hoặc dự án sản xuất kinh doanh trên địa bàn nông thôn. Cùng với đó, mức cho vay không có bảo đảm tài sản còn thấp; kinh tế HTX và tổ hợp tác vay vốn của các tổ chức tín dụng còn ít... Để giải quyết bất cập trên, Chính phủ đã ban hành Nghị định 55 với nhiều điểm mới, phù hợp xu hướng trong sản xuất nông nghiệp, như: hạn mức cho vay tín chấp được nâng lên từ 1,5 lần đến 2 lần so với nghị định cũ; quy định rõ và mở rộng hơn những lĩnh vực cho vay được hưởng chính sách ưu đãi này.

Ông Đào Văn Hưng, Chủ nhiệm HTX Tân Hưng, xã Tân Lang (Phù Yên), cho biết: Qua tìm hiểu và được tập huấn về nội dung, chúng tôi rất phấn khởi về những điểm mới của Nghị định 55, trong đó HTX, chủ trang trại được vay tối đa 1 tỷ đồng (không cần có tài sản đảm bảo)... Tuy nhiên, đến thời điểm này, HTX chúng tôi vẫn không thể tiếp cận được nguồn vốn vay chỉ vì không có tài sản thế chấp. Mà nếu có tài sản thế chấp thì chúng tôi đâu cần phải tiếp cận nguồn vốn này.

Được biết: HTX Tân Hưng được thành lập tháng 3 năm 2009, có 8 thành viên, hiện có gần 23 ha đất, đã trồng 7 ha cây lâm nghiệp được 5 năm; 3 ha cam đường canh, bưởi diễn được 4 năm và có một hồ cá rộng 4.500m2 với sản lượng trên 3 tấn cá mỗi năm. Trong năm nay, sẽ thu khoảng 20 tấn cam và bưởi. Toàn bộ số đất trên trước đây đều là đồi đất dốc, bạc màu để hoang, HTX đã mua lại của 55 hộ, san ủi và đầu tư trên 3,5 tỷ đồng mới để cải tạo. Cũng bởi Nghị định 41 còn nhiều bất cập nên dự án trồng cỏ nuôi ngựa lai, ngựa bạch của HTX phải chờ đến khi có Nghị định 55 mới tiếp tục triển khai. Để thực hiện được dự án này, HTX cần khoảng 1 tỷ đồng để đầu tư giống, chuồng trại, kỹ thuật... Tuy nhiên, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Phù Yên từ chối cho vay bởi không có tài sản thế chấp. Ông Đào Văn Hưng thông tin thêm: Mất nhiều công sức, thời gian để hoàn tất các thủ tục theo yêu cầu của Ngân hàng huyện... để rồi sau đó nhận được thông báo từ chối cho vay. Trong khi, HTX đã có sẵn đồng cỏ trồng để phục vụ trang trại, giờ chỉ chờ được vay vốn để mua giống, xây chuồng trại và thuê kỹ thuật là xong. Đây là dự án rất có khả thi và HTX muốn làm điều mà chưa ai dám làm. Hiện tại, HTX đang chuẩn bị các thủ tục để giải thể vì không có vốn để phát triển sản xuất và đã có người muốn mua lại mô hình của HTX với giá 3,7 tỷ đồng.

Cùng chung hoàn cảnh trên, cách đây 3 tháng, HTX Văn Phúc Yên, xã Mường Thải (Phù Yên) cũng đã quyết định giải thể bởi khó tiếp cận được nguồn vốn theo Nghị định 55 do không có tài sản thế chấp; trong khi HTX mới chỉ thành lập từ tháng 6/2015. Đây là một trong những HTX được đánh giá làm ăn có hiệu quả khi có tới 24 thành viên chuyên trồng cam, bưởi và đã được chứng nhận VietGAP cho sản phẩm sớm nhất ở tỉnh. Bình quân, mỗi hộ tham gia vào HTX có trên 1ha đất. Ngay khi quyết định giải thể, các thành viên trong HTX rất hoang mang khi phải lo đầu ra cho sản phẩm và kỹ thuật trong quá trình trồng trọt... Ông Đỗ Văn Ích, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc, cũng là sáng lập viên của HTX, cho biết: Nếu theo Nghị định 55 thì HTX sẽ được vay 1 tỷ đồng, nhưng sau khi Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông nghiệp huyện thẩm định, chỉ được vay 300 triệu đồng, vì thiếu vốn HTX không thể đầu tư mở rộng và duy trì hoạt động được.

Không chỉ các HTX, qua tìm hiểu được biết: Có nhiều doanh nghiệp trong và ngoài huyện đang SXKD tại huyện Phù Yên đã và đang gặp khó khăn trong việc vay vốn của Ngân hàng NN&PTNT huyện để mở rộng và đầu tư sản xuất. Và lý do duy nhất khi tiếp cận nguồn vốn của ngân hàng này là không có tài sản thế chấp. Ông Nguyễn Văn Hải, Giám đốc Nhà máy gạch tuynel Phù Yên - nhà máy hiện có sản lượng gạch xuất ra thị trường trong và ngoài tỉnh mỗi tháng trên 3 triệu viên, có khối tài sản đã đầu tư trên 40 tỷ đồng, nói: Ngày mới về đầu tư tại địa bàn huyện gặp rất nhiều khó khăn khi không vay được vốn ngân hàng huyện, trong khi chúng tôi đã có 50% vốn đối ứng, kết cấu hạ tầng đã đầu tư cơ bản, thậm chí đã đầu tư tới 70% vốn nhưng vẫn bị từ chối cho vay vì không có tài sản thế chấp. Thậm chí, khi cán bộ Ngân hàng NN&PTNT đến thẩm định lại đánh giá là dự án không khả thi. Và để hoạt động được như ngày hôm nay, cá nhân tôi đã phải mang bìa đỏ của gia đình, người thân đi vay ở ngân hàng khác!... Trả lời phóng viên khi đề cập đến vấn đề này, ông Trần Văn Khánh, Giám đốc Ngân hàng NN&PTNT huyện Phù Yên, cho biết: Nếu vay vốn theo Nghị định 55 thì không có gì khó khăn, vì đây là cơ chế, chính sách của Chính phủ rồi, nhưng chúng tôi phải vận dụng theo quy chế của ngành và quan trọng nhất là vấn đề kinh tế của các hộ này mới là quan trọng, đi vay thì đơn giản, trả vốn mới là vấn đề. Theo Nghị định 55, HTX được vay tối đa 1 tỷ đồng, nhưng quy chế của ngân hàng là quy chế riêng, chúng tôi không thể vượt khỏi quy chế đó được.Theo Quy định 2120 của Ngân hàng NN&PTNT Việt Nam thì chúng tôi chỉ đầu tư tối đa đúng bằng vốn góp của HTX, ví dụ vốn góp hiện tại của HTX Văn Phúc Yên là 50 triệu đồng, do vậy theo quy định thì không thể cho vay vượt lên được. Còn HTX Tân Hưng thì chưa có hình hài gì cả, trước mắt cần phải có một cơ sở nào đó để thực hiện vay vốn, mô hình trang trại chưa làm gì cả. Chúng tôi cũng cho cán bộ đi thẩm định kỹ rồi, dự án thực hiện không có khả thi, không hiệu quả và trong quá trình vay vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp huyện chưa có tín nhiệm!! 

Nghị định 55 ban hành, đã và đang được coi là chiếc “phao cứu sinh” không chỉ cho nền nông nghiệp mà cho cả các tổ chức, cá nhân, nhất là các HTX thuận lợi hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay của các ngân hàng thương mại... Tuy nhiên, do rào cản về tài sản thế chấp và niềm tin tín dụng từ phía các ngân hàng thì việc các HTX nông nghiệp vẫn chưa thể vươn tới nguồn vốn này là điều dễ hiểu. Từ thực tế ở địa bàn huyện Phù Yên cho thấy: Nếu “cơn khát vốn” vẫn tiếp tục kéo dài thì mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX sẽ còn khó khăn.