Mô hình tưới ẩm cho cây trồng chất lượng cao trồng theo tiêu chuẩn VietGAP trên cánh đồng Mường Chiến. 

Hương lúa đóng đòng ngào ngạt trong gió như muốn níu từng bước chân chúng tôi... Tôi trở lại Ngọc Chiến sau nhiều năm lỡ hẹn đúng vào những ngày cuối tháng 7, thời khắc của những cơn mưa rào, thời vụ thu hoạch các sản phẩm nông sản sạch trên cánh đồng Mường Chiến. Còn nhớ 6 năm về trước, tôi cùng chiếc xe máy vừa đến chân đèo Sam Xíp (dốc có 30 đoạn cua tay áo) khi chiều bắt đầu buông cùng cơn mưa nặng hạt. Đứng trước đoạn đèo Sam Xíp trơn trượt cùng gần 20km đường về trung tâm xã gian nan qua lời kể của đồng bào nơi đây đã khiến tôi sờn lòng và đành phải dừng bước. Với tôi khi đó, đường đến xã Ngọc Chiến là một thử thách mà tôi chưa đủ bản lĩnh để vượt qua...

Lần trở lại này tôi vẫn mang nguyên trong mình tâm trạng háo hức, khám phá. Tuy nhiên, con đường chạy qua xã Nặm Păm hai bên đường là những thửa ruộng bậc thang đã không còn gập ghềnh như trước, có thể đi được cả 4 mùa. Còn từ chân đèo Sam Xíp đến xã Ngọc Chiến - nơi đã cản bước tôi 6 năm về trước cũng không còn mấy nhọc nhằn. Bởi con đường đất, lổn nhổn đá, khó đi năm nào giờ đã được nhựa hóa, đủ cho 2 xe ô tô ngược chiều tránh nhau. Và chỉ còn vài đoạn đang được đổ bê tông cũng sẽ hoàn tất trong năm nay.

Sau nửa chặng đường đến với xã Ngọc Chiến, tôi đã có mặt trên đỉnh đèo Sam Xíp, nơi có những đỉnh núi quanh năm ngập trong mây cùng với sản phẩm dưa đặc trưng của đồng bào Mông được bày bán đầy ở 2 ven đường. Nghe đồng bào ở đây bảo: Vào mùa, dưa mang ra bao nhiêu đều được bán hết và đa phần là bán cho khách qua đường. Kể từ khi con đường về Ngọc Chiến được Nhà nước quan tâm đầu tư thì việc đi lại, buôn bán, chuyên chở hàng hóa của người dân nơi đây cũng thêm phần thuận tiện.

Đứng trên đỉnh đèo Sam Xíp, phóng tầm mắt thấy rõ những cánh rừng sơn tra, một trong những đặc sản của vùng cao Ngọc Chiến đang chuẩn bị vào kỳ thu hoạch hay đưa mắt theo những dòng suối từ trên ngàn đang hòa mình vào dòng Nậm Chiến, dòng nước ngày đêm tuôn chảy phục vụ cho thủy điện Nậm Chiến 1. Lạ một điều là cho dù mưa to đến mấy nhưng nguồn nước chảy về từ trên ngàn vẫn trong xanh và mát lạnh. Vậy nên, không hề ngoa ngôn khi nhiều người cho rằng: Ngọc Chiến xứng danh là Đà Lạt thứ 2 bởi những cảnh đẹp, đầy tiềm năng về du lịch cũng như phát triển kinh tế. Chả thế mà ngoài sản phẩm hoa, củ, quả các loại thì cá hồi, loài cá vốn dĩ chỉ quen với khí hậu bên “trời tây” giờ đây đã được nuôi thành công ngay trên đỉnh đèo Sam Xíp, mở ra một hướng đi mới về phát triển nghề nuôi thủy sản đặc sản.

Tiếp tục xuôi đỉnh đèo Sam Xíp hướng về Ngọc Chiến, vẫn là những cảnh sắc hút hồn với những cánh rừng xanh rì chạy dài hai bên đường. Thi thoảng lại bắt gặp không khí làm việc hối hả của những công nhân đang hoàn tất các đoạn đường bê tông dẫn về trung tâm xã Ngọc Chiến. Cứ vậy, chỉ sau vài khúc quanh, rồi uốn lượn trên con đường nhựa, hòa mình cùng cảnh sắc nơi đây, vượt qua thủy điện Nậm Chiến 1 với công suất 200MW, chúng tôi đã có mặt tại trung tâm xã: Một cánh đồng lúa xanh rì ngút ngàn hòa chung màu xanh của các loại cây trồng chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP trên cánh đồng rộng gần 700ha được gọi tên Mường Chiến đã hiện ra trước mắt. Tiếp đó là những ngôi nhà sàn mang trên mình đầy sắc màu thời gian với 100% chất liệu từ loại gỗ pơ mu cùng những ngôi nhà xây theo phong cách hiện đại san sát 2 bên đường. Thật thơ mộng với hình ảnh những thiếu nữ cùng các cụ già đang cùng nhau thêu thùa; những đôi mắt trẻ em trong veo, nô đùa hồn nhiên hay những thôn nữ với làn da trắng hồng và đẹp tự nhiên đang hòa mình vào dòng suối khoáng nóng nổi tiếng mà người Ngọc Chiến vẫn luôn tự hào cho rằng “Đó là của trời ban tặng”... Chúng tôi choáng ngợp trước bức tranh đầy sắc màu cuộc sống nơi đây. Và đây cũng chính là nơi mà lần đầu tiên chúng tôi được thưởng thức thứ gạo nếp tan 87 dẻo, thơm, có thời điểm thu hoạch muộn hơn các vùng khác khoảng 150 ngày, sản vật có một không hai mà người dân địa phương vẫn quen gọi là “nếp Pháng Xiên” - được gọi theo tên của Chủ tịch UBND xã và con trai đầumà người Ngọc Chiến vẫn luôn tự hào cho rằng “Đó là của trời ban tặng”... Chúng tôi choáng ngợp trước bức tranh đầy sắc màu cuộc sống nơi đây. Và đây cũng chính là nơi mà lần đầu tiên chúng tôi được thưởng thức thứ gạo nếp tan 87 dẻo, thơm, có thời điểm thu hoạch muộn hơn các vùng khác khoảng 150 ngày, sản vật có một không hai mà người dân địa phương vẫn quen gọi là “nếp Pháng Xiên” - được gọi theo tên của Chủ tịch UBND xã và con trai đầu của ông, vì ông đã có công mang loại giống lúa này về trồng và thay thế các giống lúa cũ năng suất thấp ở địa phương từ những năm 90 của thế kỷ trước, khi mà giống lúa 87 mới đang được trồng khảo nghiệm ở Yên Châu, chưa được phổ biến như bây giờ. Gạo nếp tan với cái tên “Pháng Xiên” còn giúp cho 1.600 hộ ngày đó có thóc để bán và xóa đói cho toàn xã...

Nhắc tới người Ngọc Chiến, dù là người đến lần đầu hay nhiều lần cũng đều chung một cảm nhận “người Ngọc Chiến hiền hậu và hiếu khách”. Khi đã đến Ngọc Chiến, nếu khách lỡ đường có thể vào bất kỳ nhà một người dân nào nơi đây cũng được đón tiếp nồng hậu và được trải nghiệm nét văn hóa đặc trưng trong sinh hoạt của người dân... Mấy năm gần đây, ngoài những đổi thay về kiến trúc xây dựng thì nơi đây vẫn còn lưu giữ được những ngôi nhà 100% là gỗ pơ mu đầy rêu phong - một trong những hình ảnh rất hiếm thấy khi đến với vùng cao Tây Bắc...

Ngọc Chiến - Đà Lạt thứ 2 nơi vùng cao Tây Bắc - một cung đường và điểm đến quyến rũ cho những ai yêu thích khám phá, ưa sự tĩnh lặng và muốn trải nghiệm vẻ đẹp hoang sơ, văn hóa đặc trưng nơi đây... Chia tay Ngọc Chiến trong nắng sớm ban mai cùng những làn sương vẫn giăng đầy trên các đỉnh núi và cánh đồng Mường Chiến, tôi cảm nhận một Ngọc Chiến đầy cuốn hút và yên bình đang “thay da đổi thịt”...