Đảng viên Lò Văn Pháng (người bên phải) người

có công gây dựng cánh đồng rau sạch ở Ngọc Chiến.

Đi học để giúp dân

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình thuần nông, đông anh em. Ngay từ nhỏ cậu bé Lò Văn Pháng đã tỏ ra khác biệt so với đám bạn cùng trang lứa. Thay vì cùng chúng bạn chơi những trò chơi của trẻ nhỏ thì cậu lại thích theo chân bố mẹ lên nương, xuống ruộng. Trải qua năm, tháng, “cái máu” làm nông nghiệp ngày nào của cậu đã trở thành đam mê thực sự và cứ vậy được “thắp sáng” cho đến giờ.

Những năm 90 của thế kỷ trước, cũng như các bản nơi rẻo cao Tây Bắc, đồng bào dân tộc Thái, Mông và La Ha ở xã Ngọc Chiến thường xuyên rơi vào cảnh đói giáp hạt triền miên. Cả xã giai đoạn đó không có nổi một hộ khá giả. Người Ngọc Chiến vốn dĩ chịu khó, quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” nhưng cái đói, cái nghèo vẫn cứ đeo bám cuộc sống của họ. Khí hậu ở Ngọc Chiến rất lạnh, từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau, nhiệt độ luôn dưới 14 độ C, thậm chí mùa đông còn xuất hiện băng giá. Do đó, lúa trồng, chăm sóc thế nào cũng không hiệu quả. Ông Lò Văn Chinh, Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Ngọc Chiến, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến giai đoạn 1990-2009, thông tin: Cũng bởi khí hậu lạnh cộng với người dân vẫn duy trì phương thức canh tác cũ, trong khi giống lúa địa phương bị thoái hóa nên hộ nào thâm canh tốt cũng chỉ được khoảng 3 tấn, còn thường chỉ đạt khoảng 2 tấn/ha. Thời điểm đó, rất nhiều cán bộ nông nghiệp từng lên với Ngọc Chiến để tìm hiểu, nhằm giúp người dân thâm canh, tăng năng suất lúa, sớm giải quyết tình trạng đói giáp hạt nhưng vẫn không thành công. Chỉ đến khi đảng viên Lò Văn Pháng, khi đó là Phó Bí thư Đoàn xã, Trưởng bản Nà Bá xung phong đi học theo hình thức tự túc tại Trường Trung cấp nông lâm Sơn La, mang kiến thức cùng giống lúa mới (nếp 87) về trồng thử nghiệm, rồi sau đó thay toàn bộ giống lúa cũ, không chỉ giúp 1.600 hộ trong xã giải quyết được tình trạng đói giáp hạt mà còn giúp các hộ dư thóc để bán (năng suất cao nhất là 9 tấn thóc/ha). Và cũng để ghi nhớ công lao của ông Pháng, nhân dân trong vùng đã đặt tên cho giống lúa mới là “nếp Pháng Xiên” (tên của ông Pháng ghép với tên người con trai đầu). Không chỉ vậy, ông Pháng còn tự mình đưa cây giống sơn tra về trồng và ươm để cung cấp cây giống cho bà con. Trong khoảng thời gian 8 năm (2000-2008), ông đã cung cấp giống trồng hơn 2.000 ha sơn tra cả trong và ngoài xã, giúp người dân trong vùng thêm nguồn thu nhập...

Đảng viên Lò Văn Pháng bộc bạch: Mục tiêu đi học là về giúp bà con phát huy được lợi thế đất đai, thoát được cảnh nghèo, đói. Tôi luôn tâm niệm mình là đảng viên mà không giúp được nhân dân thì không xứng đáng, và vẫn thường nói với bà con: “của mình ăn no, của cho ăn đếm”, nếu cứ ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước thì khó có thể thoát được nghèo, đói. Do vậy, mình phải là người tiên phong và làm việc vì cái lợi của dân.

Quãng thời gian 3 năm đèn sách xa nhà, mỗi tháng về thăm vợ con được 1 đến 2 lần. Ngày đó, đi lại chưa được thuận tiện như bây giờ, mỗi lần về thăm gia đình phải xin nghỉ tiết cuối ngày thứ 7 để kịp bắt 3 chặng xe khách, rồi hôm sau đi bộ hơn 10 tiếng mới về được nhà. Tuy nhiên, khi về đến nhà cũng đã gần nửa đêm. Cơm nước xong, ngủ ở nhà được 3 tiếng lại phải dậy thật sớm để tiếp tục hành trình ngược ra, kịp giờ học của ngày thứ 2. Đảng viên Lò Văn Pháng tâm sự thêm: Ngày đó cũng mấy lần định bỏ học, vì khi đó gia đình rất khó khăn, vợ vừa phải lo hết mọi việc trong nhà còn lo cả tiền, gạo cho chồng đi học. Nhưng, tôi được phân công là Bí thư chi bộ học sinh nên thấy cần phải gương mẫu trong học tập. Cũng giai đoạn này, Chi bộ đã kết nạp được nhiều quần chúng ưu tú vào Đảng.

Vẫn giọng kể trầm đục, đảng viên Lò Văn Pháng tiếp lời: Đi học rồi mới biết: Vùng Ngọc Chiến lạnh như vậy thì chỉ làm 1 vụ thôi và đã vận động bà con lấy mốc ngày 30/4 và 1/5 hằng năm là thời điểm bắt đầu trồng lúa, đến tháng 9 mới thu hoạch. Trong một lần đi thực tế ở huyện Yên Châu, thấy trồng khảo nghiệm giống nếp 87, tôi đã mua về 2,5 kg giống trồng thử trên diện tích 600m2 ruộng của gia đình và đã thu được 6 tạ thóc. Thấy hiệu quả, năm sau thuê thêm 8.000 m2 đất và thu được 8 tấn thóc. Tuy nhiên, số thóc này không dám ăn, mà dùng để làm giống cho bà con trong xã để trồng thay thế giống cũ địa phương.

Quyết tâm cho tương lai...

Trong câu chuyện kể xoay quanh việc giúp đồng bào mình thoát nghèo, có cuộc sống ấm no, ông Lò Văn Pháng khẳng định: Ngọc Chiến hiện còn 63% số hộ nghèo, mảnh đất như thế này mà để dân mình nghèo là không được, xã chúng tôi quyết tâm phấn đấu hết nhiệm kỳ này giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 20%. Khí hậu như vậy nên Ngọc Chiến được ví như Đà Lạt thứ 2 ở vùng Tây Bắc, có cánh đồng Mường Chiến rộng trên 665 ha, có nguồn suối khoáng tự nhiên. Hơn 20 năm qua, tôi rất trăn trở vì chưa thể khai thác hết được tiềm năng sẵn có, là nơi rất phù hợp cho gây dựng thương hiệu sản phẩm nếp tan Ngọc Chiến, quả sơn tra Ngọc Chiến hay vùng đất lý tưởng để trồng nông sản sạch. Đồng thời, nơi đây còn có dòng suối Chiến quanh năm trong xanh và mát lạnh, không chỉ cung cấp nước cho các thủy điện mà còn cung cấp nước cho việc nuôi cá hồi trên đỉnh đèo Xam Xíp (đèo có 30 khúc cua).

Từ những trăn trở đó, ông Lò Văn Pháng đã tìm hiểu, học hỏi các mô hình nông nghiệp, thậm chí còn vào cả Đà Lạt, đi nhiều nơi kêu gọi các doanh nghiệp đến với Ngọc Chiến. Và phải đến tận năm 2015, ý tưởng giúp người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng của vị Chủ tịch UBND xã này mới thành hiện thực. Đầu năm 2016, xuất phát từ ý tưởng của mình, cộng với chính sách thu hút đầu tư của tỉnh, HTX Thành Công chuyên sản xuất rau, củ, quả, hoa cao cấp đã được thành lập. Và để tạo sự yên tâm cho nhà đầu tư cũng như người dân, “Chủ tịch xã chân đất” đã góp cổ phần để cho con trai mình tham gia vào HTX, ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia về chuyên môn, kỹ thuật. Với mục tiêu hình thành một cánh đồng nông sản sạch cung cấp cho thị trường Hà Nội và những thành phố lớn trong nước, HTX đã có phương án phát triển diện tích lên hàng trăm ha, tạo việc làm cho trên 1.000 lao động. Hiện tại, với hơn 13 ha đất trồng lúa thuê của 77 hộ, HTX đã hình thành được những cánh đồng hoa, tương lai cho thu nhập 1 tỷ đồng/ha, cánh đồng bí xanh cho thu 100 tấn quả/ha (một năm 4 vụ, giá bán là 5.000 đồng/kg) hay những cánh đồng cải bắp, cải thảo, súp lơ xanh, cà rốt, cà chua... được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP với năng suất 15 đến 20 tấn/ha (giá bán 20.000 đồng/kg). Chị Quàng Thị Sưa, bản Mường Chiến 1, nói: Hiện tại lúa ở Ngọc Chiến mới thu được 30 triệu đồng/ha đã mừng lắm rồi; bây giờ HTX trả 40 triệu đồng/ha đất đã thuê và tạo việc làm cho các hộ với mức lương 3 triệu đồng/tháng. Đây là mức lương học nghề ban đầu, sau này lương sẽ cao hơn, số lao động cũng tăng lên. Nhiều hộ trong bản rất phấn khởi, chờ HTX phát triển để được tham gia là lao động thường xuyên.

Câu chuyện về đảng viên Lò Văn Pháng có lẽ kể mãi không hết, bởi ngoài lĩnh vực nông nghiệp, những đóng góp của ông cho cộng đồng trên các lĩnh vực còn được bà con nhắc tới rất nhiều... Điều đọng lại trong chúng tôi về vị Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến đó là người đảng viên luôn tiên phong, gương mẫu vì dân.