Hiện trường khu vực khai thác khoáng sản ở bản Nghịu Ten.

Một đường hầm tại hiện trường ở bản Nghịu Ten.

Chiếc xe máy cũ tại hiện trường.

Sau gần một tiếng tự dò đường, chúng tôi tiếp cận hiện trường khai thác tại bản Nghịu Ten, nằm cách trung tâm bản chưa đầy 1 cây số. Vừa bước vào nương cà phê, trước mắt chúng tôi là một khu đất trống rộng khoảng 400 m² đã bị đào bới ngổn ngang, ở đó, nhiều người đang tham gia đào bới. Thấy có người lạ, họ bỏ chạy, để lại hiện trường 1 chiếc xe máy cũ nát và nhiều dụng cụ đào bới, hàng chục bao tải đất và cả hệ thống ròng rọc, dây tời nằm trước cửa hầm sâu hun hút.

Hệ thống ròng rọc được lắp đặt trước cửa hầm.

Nhiều đồ đạc để tại hiện trường.

Trong khu đất có khoảng 10 hố, hầm đang được đào bới, 1 hầm đã đào sâu vào lòng đất. Luồn qua cửa hầm chỉ vừa một người chui, tiến sâu vào bên trong, thấy hầm được chống đỡ rất tạm bợ, trên nền đất còn ngổn ngang các dụng cụ búa, đục, xô nhựa...; sâu hơn nữa, thấy nhiều ngóc ngách, vết đào còn mới tinh... 

Quặng từ trong hầm được tập kết ra ngoài.

Cửa hầm được chống đỡ rất sơ sài, nguy hiểm.

Tiếp tục tìm đến khu vực khai thác khoáng sản bản Mé, nằm cách bản Nghịu Ten khoảng 6 km. Chúng tôi chờ rất lâu mới có thể “đột nhập” vào hiện trường. Leo lên một con dốc cao nằm trong nương cà phê của người dân, chúng tôi phát hiện một vùng đất bị đào xới với quy mô lớn hơn khu vực ở bản Nghịu Ten rất nhiều.

Hiện trường khai thác khoáng sản tại bản Mé.

Khu vực này có quy mô lớn với diện tích khoảng 1.000m²

Tại khu vực này, cũng có khoảng chục hầm được đào sâu vào trong lòng đất, với dấu vết còn mới. Tìm kiếm thêm mấy vị trí xung quanh, phát hiện một hầm được đào rộng và sâu vào bên trong; mặc dù không có thiết bị chống đỡ, nhưng cách đào rất chuyên nghiệp. Sau một hồi đắn đo trước những nguy hiểm, chúng tôi quyết định vào sâu trong hầm để tìm hiểu.

Vị trí này có cả dấu vết hoạt động của máy múc.

Thâm nhập hiện trường.

Càng vào sâu bên trong, càng xuất hiện nhiều ngóc ngách chia ra nhiều hướng xuyên sâu vào lòng đất, có cả ống dẫn nước vào trong, xe rùa, thùng chậu để đựng quặng, bao tải và nhiều thiết bị khác. Ở một số điểm vách hầm có nguy cơ bị sập được chống đỡ sơ sài bằng tre và gỗ. Với độ dài, quy mô của hầm như vậy, việc đào hầm ở đây đã diễn ra từ lâu.

Cửa hầm được đào rất chuyên nghiệp.

Sau gần 30 phút thực tế, chúng tôi vẫn chưa đi hết các đường hầm bởi độ dài, nhiều đoạn không thể chui lọt, hơn nữa e ngại nguy cơ hầm sập bất cứ lúc nào nên đành quay ra. Mặc dù tại thời điểm thực tế ở đây không có người, nhưng vật dụng để lại và những vết tích còn mới thì họ vẫn đang làm. Có lẽ, họ đã thông báo cho nhau về sự xuất hiện của người lạ vào địa bàn.

Nhiều đoạn hầm chỉ vừa người chui. Xe rùa, cuốc, búa và nhiều vật dụng khác đều có trong hầm sâu.

Trong hầm còn nhiều ngóc ngách xuyên sâu vào lòng núi.

Cách bãi khai thác này khoảng 500 m là nơi quặng được tập kết về để đãi. Tại đây, phát hiện có một hố chứa nước, hệ thống ống nước dẫn từ khe suối cách đó không xa; vết bùn thải mới tinh được đổ thẳng vào ruộng của người dân. Ngoài ra, còn rất nhiều đồ đạc phục vụ cho việc sàng đãi khác nằm ngổn ngang.

Hiện trường khu sàng đãi ở bản Mé.

Chưa bằng lòng với những hình ảnh đã ghi được trước đó, sáng ngày 28/8, chúng tôi quay lại hiện trường tại bản Nghịu Ten. Lần này, chúng tôi quyết định đi đường vòng để tránh sự phát hiện của các đối tượng. Đúng như dự đoán, khi nấp ở quả đồi đối diện với bãi khai thác khoảng 300m, chúng tôi đã phát hiện có 6 người đàn ông đang đào bới ở khu vực này. Sau khi vận chuyển các bao tải từ cửa hầm ra vị trí khác, cả 6 người này lại tiếp tục vào hầm để đào bới.

6 người đàn ông đang ở trước cửa hầm ở bản Nghịu Ten...

...và bắt đầu đào bới.

Hoạt động khai thác khoáng sản trái phép ở bản Nghịu Ten, bản Mé xã Chiềng Chung, huyện Mai Sơn đã diễn ra từ lâu và những điểm này chỉ cách trung tâm xã khoảng 3 km. Hoạt động này vừa dẫn đến tình trạng phá vỡ kết cấu của nền đất đá, ảnh hưởng đến môi trường, vừa nguy hiểm đến tính mạng của người dân. Hiện nay đang vào mùa mưa bão, mặc dù nhân dân nhiều lần có ý kiến với Ban quản lý các bản và chính quyền xã Chiềng Chung, nhưng hoạt động này vẫn diễn ra ngang nhiên, công khai. Rất mong chính quyền địa phương và cơ quan chức năng vào cuộc để ngăn chặn việc khai thác trái phép này, tránh những hậu quả thiệt hại về người do sập hầm có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Báo Sơn La sẽ tiếp tục thông tin sự việc này đến bạn đọc.