Anh Nguyễn Xuân Thạc, bản Hang Mon 1, xã Phiêng Khoài (Yên  Châu) xót xa mận rụng.

Nguồn gốc thuốc

Để trả lời câu hỏi: Tại sao người dân sử dụng thuốc Kumulus 80 WG phun cho cây mận lại bị rụng quả? Phải chăng là thuốc “trôi nổi” không bảo đảm chất lượng ?, chúng tôi gặp ông Phạm Văn Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh. Ông Hùng thông tin: Đây là loại thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam, được Cục Bảo vệ thực vật cấp Giấy chứng nhận đăng ký số 1689/CNĐKT-BVTV ngày 1-4-2015 (có giá trị đến ngày 1-4-2020). Loại thuốc này được đăng ký phòng trừ nhện gié/lúa; nhện đỏ/cà phê; bệnh sẹo/cây có múi; phấn trắng/xoài và cây cao su. Thuốc không đăng ký trừ bệnh trên cây mận! trên bao bì nhãn mác cũng không khuyến cáo phun trên cây mận. Thuốc do Công ty trách nhiệm hữu hạn BASF (12 đại lộ Tự do khu công nghiệp VSIP, Thuận An, Bình Dương) đăng ký và Công ty cổ phần thuốc sát trùng Việt Nam (Vipesco) phân phối. Ngày 6-5-2016, Chi cục gửi mẫu thuốc Kumulus 80 WG về Trung tâm Khảo nghiệm và Kiểm định thuốc bảo vệ thực vật phía Bắc kiểm định chất lượng. Kết quả cho thấy: Loại thuốc này đạt tiêu chuẩn chất lượng, phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8984:2011.

Ý kiến người dân

Về xã Phiêng Khoài gặp anh Nguyễn Xuân Thạc, bản Hang Mon 1. Anh  xót xa: Vườn mận bị bệnh nấm, nhà tôi đã mua 2 kg thuốc Kumulus 80 WG ở cửa hàng của chị Trần Thị La, bản Kim Chung I về phun cho 250 cây mận theo hướng dẫn của chủ cửa hàng: 1 kg thuốc pha làm 10 bình và phun ướt đẫm cây. 4 ngày sau phun không thấy bệnh trên cây nữa, chúng tôi phấn khởi vì nghĩ rằng sẽ có vụ mận bội thu. Nhưng 15 ngày sau cây bắt đầu rụng quả. Nếu mận không rụng ước tính vụ này nhà thu khoảng 15 tấn quả, với giá bán như hiện tại gia đình tôi thiệt hại khoảng 120 triệu đồng. Để bù đắp những thiệt hại trên, đề nghị cửa hàng bán thuốc và công ty phân phối thuốc hỗ trợ một phần chi phí để chúng tôi đầu tư chăm sóc những cây mận năm nay không được thu hoạch do phun thuốc. Đồng thời, kiến nghị với cơ quan chuyên môn của huyện tăng cường hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc cây mận, nhất là việc khuyến cáo cho nông dân dùng các loại thuốc đối với từng loại bệnh trên từng loại cây trồng, tránh thiệt hại như vụ năm nay.

Tại bản Hang Mon 2, xã Phiêng Khoài, anh Nguyễn Văn Miền, Trưởng bản trăn trở: Bản có 10 hộ bị thiệt hại do phun thuốc Kumulus 80 WG cho cây mận. Sau sự việc này chúng tôi tự nhận thấy một phần là do chưa tìm hiểu kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trên bao bì, chủ cửa hàng khuyến cáo là thuốc mới có thể sử dụng để trị bệnh nấm cho cây mận, vậy là mua về phun cho cây. Thiệt hại không nhỏ, nhưng chúng tôi lo lắng hơn là vụ mận năm sau có còn bị ảnh hưởng nữa không. Bởi vậy, chúng tôi kiến nghị với ngành chức năng làm rõ thành phần trong thuốc để dự phòng. Hơn nữa, cần nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ đại lý thuốc bảo vệ thực vật. Mặt khác, đề nghị khuyến nông xã bám nắm cơ sở, nắm chắc tình hình dịch bệnh để hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách... Từ các ý kiến của người dân, chúng tôi nhận thấy, việc chăm sóc, bảo vệ và phát triển cây trồng ở Phiêng Khoài thiếu vai trò của cán bộ chuyên môn cơ sở.

Đến cửa hàng đại lý La Mười - nơi bán 92 kg thuốc Kumulus 80 WG cho nông dân, chị Trần Thị La, bản Kim Chung I (Phiêng Khoài) - chủ cửa hàng thành thực: Quả thật tôi đã không đọc kỹ hướng dẫn trên bao bì, mặc dù thuốc ghi rõ chữa bệnh phấn trắng (bệnh nấm) nhưng chỉ phòng trừ nhện gié/lúa; nhện đỏ/cà phê; bệnh sẹo/cây có múi; phấn trắng/xoài và cây cao su. Thuốc không đăng ký trừ bệnh trên cây mận; trên bao bì nhãn mác cũng không khuyến cáo phun trên cây mận. Để bù đắp phần nào thiệt hại của người dân, gia đình chúng tôi đề nghị với UBND xã tổ chức cuộc họp với các hộ dân đã mua thuốc Kumulus 80 WG để đàm phán với bà con xin được hỗ trợ các hộ mua thuốc mức 7 triệu đồng/kg thuốc, hoặc 1 kg thuốc bằng 6 tạ phân NPK để chăm sóc cây mận. Như vậy, với 92 kg thuốc Kumulus 80 WG bán cho nông dân cửa hàng sẽ hỗ trợ 644 triệu đồng. Chị La đã đưa ra những giấy tờ chứng minh cửa hàng có đủ điều kiện kinh doanh, gồm: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 241802430, đăng ký lần đầu ngày 22-6-2010 do UBND huyện Yên Châu cấp; Giấy chứng nhận “Bồi dưỡng kiến thức chuyên môn và văn bản pháp luật mới về thuốc bảo vệ thực vật”, cấp ngày 18-5-2014, do Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh cấp; Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán thuốc bảo vệ thực vật, cấp ngày 20-6-2014, do Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh cấp; hóa đơn nhập thuốc Kumulus 80 WG số 0020160, ngày 19-3-2016 của cửa hàng Lân Tuyển, thị trấn Hát Lót (Mai Sơn). Tuy nhiên, chúng tôi băn khoăn: Không hiểu tại sao chủ cửa hàng đã có kinh nghiệm trong nghề lại để xảy ra “sơ suất” đáng tiếc đến vậy, làm thiệt hại tiền tỷ của người trồng mận - một con số không nhỏ.

Trở lại UBND xã Phiêng Khoài, chúng tôi trao đổi với ông Bùi Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND xã được biết: Sau sự việc xảy ra xã đã thành lập đoàn công tác đến 55 hộ tại 13 bản để xác định mức độ thiệt hại. Việc giải quyết “hậu” mận rụng được đoàn công tác của xã, cửa hàng bán thuốc và người dân bị thiệt hại thống nhất mức hỗ trợ vào đầu tháng 6.

Hướng giải quyết của cơ quan chức năng

Cũng vấn đề này, tại Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Yên Châu chúng tôi trao đổi với anh Phạm Văn Thảnh, Phó Trưởng phòng. Theo anh Thảnh đây là trường hợp lần đầu tiên xảy ra trên địa bàn huyện. Sai sót này thuộc về người kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật và cả người sử dụng thuốc, bởi đã không thực hiện “4 đúng” trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (đúng thuốc; đúng liều lượng, nồng độ; đúng lúc; đúng cách). Anh Thảnh cho biết thêm: Ngay sau khi nhận tin báo của UBND xã Phiêng Khoài, Phòng đã tham mưu với huyện cử đoàn cán bộ về xã chỉ đạo khắc phục thiệt hại. Trong đó, tập trung hướng dẫn nhân dân tưới nước, bón phân bổ sung để cứu cây. Mặt khác, đề nghị Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh lấy mẫu thuốc gửi về Trung tâm Kiểm định và khảo nghiệm thuốc bảo vệ thực vật phía Bắc kiểm định. Đồng thời, làm việc với cửa hàng bán thuốc La Mười để có phương án khắc phục thiệt hại cho nhân dân, với phương châm: Đôi bên thống nhất. Qua sự việc này, Phòng tham mưu với huyện chỉ đạo Trạm Bảo vệ thực vật và trồng trọt huyện tăng cường vai trò của Bệnh viện cây trồng để hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”, hạn chế việc bà con tự mua thuốc trị bệnh cho cây trồng.

Qua tìm hiểu chúng tôi còn được biết, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cũng đã triệu tập 3 nhà phân phối thuốc bảo vệ thực vật Kumulus 80 WG đến Chi cục làm việc, gồm: Công ty cổ phần thuốc sát trùng Việt Nam (Vipesco), đại lý Lân Tuyển, Tiểu khu 19, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn và đại lý La Mười, bản Kim Chung I, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu. Qua cuộc làm việc các nhà phân phối nhất trí thương lượng và hỗ trợ kinh phí cho các hộ dân bị thiệt hại do phun thuốc Kumulus 80 WG trên cây mận.

Thay cho lời kết

Hồng Luận, Mạnh Hùng