Trong suốt 80 năm xây dựng, trưởng thành, hoạt động của ngành Thanh tra luôn gắn liền với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Mặc dù với nhiều tên gọi khác nhau như: Ban Thanh tra đặc biệt (1945-1948), Ban Thanh tra Chính phủ (1949-1954), Ban Thanh tra Trung ương của Chính phủ (1955-1960), Ủy ban Thanh tra của Chính phủ (1961-1983), Ủy ban Thanh tra nhà nước (1984-1989), Thanh tra nhà nước (1990-2004), Thanh tra Chính phủ (từ năm 2004 đến nay), các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Thanh tra Việt Nam luôn giữ vững phẩm chất, bản lĩnh chính trị, rèn luyện, phấn đấu thực hiện như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: Thái độ, phẩm chất của người thanh tra là phải có đạo đức cách mạng, cẩn thận, khách quan, chống quan liêu; “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”.

Tại Sơn La, Ban Thanh tra tỉnh (nay là Thanh tra tỉnh Sơn La) được thành lập năm 1963. Trải qua 62 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra tỉnh với các tên gọi, mô hình tổ chức bộ máy theo yêu cầu thực tiễn từng giai đoạn lịch sử, song các cơ quan thanh tra đã luôn bám sát các mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm của từng giai đoạn, tiến hành hàng nghìn cuộc thanh tra với những nội dung và quy mô khác nhau; tham mưu giải quyết hàng vạn đơn khiếu nại, tố cáo của công dân; phòng ngừa, ngăn chặn có kết quả các hành vi tiêu cực, có nhiều kiến nghị chấn chỉnh công tác quản lý trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Trong 5 năm qua (2020-2025), các cơ quan thanh tra của tỉnh đã không ngừng đổi mới về phương pháp chỉ đạo, điều hành trong hoạt động thanh tra, tạo sự chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả rất quan trọng trên các mặt.

Công tác thanh tra có nhiều đổi mới, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng; hướng dẫn các cơ quan thanh tra xây dựng kế hoạch sát với tình hình thực tế; lựa chọn nội dung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề bức xúc mà dư luận xã hội quan tâm. Chỉ đạo phối hợp về chuyên môn, nghiệp vụ, thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các quy trình nghiệp vụ, đảm bảo thời gian, tiến độ, thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động thanh tra. Tiến hành kiểm tra kết quả thực hiện kế hoạch thanh tra hằng năm của các cơ quan thanh tra cấp dưới; tăng cường thanh tra trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, phòng ngừa sai phạm; công tác xử lý sau thanh tra có nhiều chuyển biến tích cực.

Công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo được các cấp, các ngành, các cơ quan thanh tra quan tâm thực hiện hiệu quả. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo mới phát sinh được tập trung xác minh, giải quyết kịp thời, chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo từng bước được nâng cao. Điểm nổi bật là đã tập trung kiểm tra, rà soát, giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài trong nhiều năm; chủ động tham mưu quán triệt, triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; tăng cường phối hợp giữa các ngành và giữa các cơ quan thanh tra để giải quyết khiếu nại tố cáo, đã hạn chế tỷ lệ tái khiếu, tái tố.

Các cơ quan thanh tra đã tham mưu giúp các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến giáo dục về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; kiến nghị xây dựng và dần hoàn thiện thể chế về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện khá đồng bộ các giải pháp phòng ngừa tham nhũng; tăng cường thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; gắn hoạt động thanh tra với việc phòng ngừa và phát hiện xử lý tham nhũng, lãng phí có hiệu quả; tổng hợp báo cáo định kỳ, đột xuất kết quả công tác phòng, chống tham nhũng với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tỉnh và Thanh tra Chính phủ đảm bảo thời gian, nội dung theo yêu cầu.

Tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ công chức của ngành không ngừng được củng cố, tăng cường, phát triển cả về số và chất lượng. Từ chỗ chỉ triển khai được các cuộc thanh tra quy mô nhỏ, phạm vi hẹp, đến nay ngành Thanh tra Sơn La đã tổ chức được các cuộc thanh tra mang tính chuyên đề với quy mô lớn, phạm vi rộng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội; tham mưu đề xuất nhiều giải pháp chấn chỉnh công tác quản lý kinh tế - xã hội ở các cấp, các ngành. Quan tâm xây dựng, ban hành nhiều quy trình nghiệp vụ, quy chế quản lý, điều hành nội bộ, quy chế phối hợp với các cơ quan liên quan để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của ngành.

Đặc biệt, năm 2025, thực hiện chủ trương của Trung ương và chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về việc triển khai Đề án sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, Thanh tra tỉnh đã chủ động, tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng, trình UBND tỉnh phê duyệt và triển khai hoàn thành Đề án sáp nhập các cơ quan thanh tra trên địa bàn tỉnh, chấm dứt hoạt động Thanh tra tại các sở, ngành, huyện, thành phố. Đến ngày 30/6/2025, việc sáp nhập, kiện toàn cơ quan Thanh tra tỉnh và các cơ quan thanh tra sở, thanh tra huyện, thành phố đã được hoàn thành theo đúng tiến độ, đảm bảo nguyên tắc “một đầu mối thống nhất, tinh gọn, rõ chức năng, rõ nhiệm vụ”. Bộ máy tổ chức mới được thiết kế theo hướng tinh giản đầu mối trung gian, giảm chồng chéo nhiệm vụ; đồng thời phát huy vai trò chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra thống nhất từ Thanh tra tỉnh đến các phòng nghiệp vụ và bộ phận tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Cơ quan Thanh tra tỉnh đi vào hoạt động ổn định, vận hành thông suốt theo mô hình mới. Các chức năng, nhiệm vụ theo Luật Thanh tra năm 2025 được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Hoạt động thanh tra theo mô hình mới giúp tăng tính thống nhất trong chỉ đạo điều hành, giảm trùng lặp giữa các cấp, các ngành, nâng cao chất lượng tham mưu, kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm, góp phần xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch. Cơ quan Thanh tra tỉnh trở thành đầu mối chủ trì, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên phạm vi toàn tỉnh, qua đó phát huy vai trò nòng cốt trong kiểm soát quyền lực và xây dựng chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Vinh dự và tự hào với trang sử vẻ vang 80 năm ngành Thanh tra Việt Nam, 62 năm thành lập Thanh tra Sơn La, cán bộ, công chức ngành Thanh tra Sơn La tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống đoàn kết, thường xuyên rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, không ngừng học tập nâng cao trình độ về mọi mặt, nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Tiếp tục nâng cao hiệu quả trong hoạt động thanh tra, gắn công tác thanh tra với việc phát hiện, xử lý tiêu cực, tham nhũng; tích cực, chủ động phối hợp giải quyết tốt những bức xúc của nhân dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, góp phần ổn định tình hình, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, thực sự là niềm tin của cấp ủy, chính quyền các cấp, chỗ dựa tin cậy của Nhân dân.

Một số hình ảnh hoạt động của Thanh tra tỉnh