Hơn 3 năm qua, nông thôn mới là câu chuyện thường ngày của mỗi gia đình, mỗi xóm, bản ở xã Chiềng Khay Cà Nàng, Mường Sại, Nặm Ét - 4 xã vùng III của huyện Quỳnh Nhai. Khi chủ trương xây dựng NTM đã được thống nhất, kế hoạch đã đề ra, bà con đồng thuận thực hiện là nhà nhà bảo nhau, bản nọ nhìn xóm kia cùng ra sức thi đua, góp công, góp của làm từ việc nhỏ đến việc lớn.

Dẫn chúng tôi đi trên con đường bê tông dọc theo bản, ông Quàng Văn Sung, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Coi, xã Mường Sại, phấn khởi nói: Chỉ trong nửa năm qua, bà con trong bản đã hiến 4.000 m² đất, đóng góp ngày công, với tổng trị giá hơn 300 triệu đồng để đổ bê tông tuyến đường nội bản dài 1,2 km. Khi có đường sạch đẹp, các gia đình bảo nhau chỉnh trang lại tường rào, cổng nhà cho khang trang hơn.

Từ năm 2021 đến nay, huyện Quỳnh Nhai đã và đang dồn lực cho việc xây dựng hạ tầng nông thôn. Cùng với hỗ trợ của nhà nước, nhân dân trong huyện đã đóng góp trên 60 tỷ đồng để bê tông hóa hàng trăm tuyến đường giao thông nông thôn; sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi, nước sinh hoạt, nhà văn hóa bản. Năm 2024, huyện Quỳnh Nhai được giao tổng kế hoạch vốn đầu tư công hơn 104 tỷ đồng thực hiện 96 dự án xây dựng cơ bản, các công trình phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới, là nguồn lực tạo đà cho huyện Quỳnh Nhai bứt phá hoàn thiện từng tiêu chí.

Ông Lò Thanh Thủy, Phó Chủ tịch UBND huyện, cho biết: Huyện tiếp tục ưu tiên nguồn vốn đầu tư cho các dự án hoàn thiện kết cấu hạ tầng về giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục, văn hóa... Tập trung hoàn thành các công trình phục vụ phát triển kinh tế, đời sống nhân dân và hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới.

Kết thúc năm 2024, huyện dồn sức thực hiện xây dựng 4 xã còn lại đạt chuẩn nông thôn mới, ưu tiên hỗ trợ các xã đầu tư về hạ tầng giao thông, các công trình trường học, trạm y tế, điện, nước sinh hoạt, nhà văn hóa, xây dựng mô hình kinh tế hiệu quả. Ông Bùi Đình Hải, Chủ tịch UBND xã Chiềng Khay, nói: Với sự quan tâm của các cấp, các ngành và sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, xã Chiềng Khay quyết tâm hoàn thành đúng kế hoạch được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Với 7 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 và nỗ lực duy trì, nâng cao chất lượng theo bộ tiêu chí giai đoạn mới. Ông Điêu Chính Thuận, Chủ tịch UBND xã Mường Chiên, cho biết: Xã Mường Chiên đạt chuẩn nông thôn mới cuối năm 2016. Xã đã tập trung vận động bà con tham gia bảo hiểm y tế, xây dựng đời sống văn hóa, phát triển các mô hình liên kết sản xuất hiệu quả. Năm 2024, thu nhập bình quân đạt 45 triệu đồng/người, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,19%.

Qua rà soát năm 2022, huyện Quỳnh Nhai mới đạt 1/9 tiêu chí, 16/36 chỉ tiêu huyện nông thôn mới; bình quân đạt 9,5 tiêu chí/xã; theo bộ tiêu chí xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao có 2 xã đạt 5 tiêu chí, 1 xã đạt 12 tiêu chí. Với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân, xây dựng NTM tại huyện Quỳnh Nhai từng bước đạt được thành quả. Hiện nay, 100% số xã của huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới Trong đó, xã Chiềng Bằng, Chiềng Khoang và Mường Giàng đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Xã Mường Giàng đã được công nhận đạt các tiêu chí đô thị loại V, huyện Quỳnh Nhai đã hoàn thành lập Đề án xây dựng xã Mường Giàng thành thị trấn. Trong năm, nhân dân trong xã đã đóng góp chỉnh trang cảnh quan đô thị, làm thay đổi diện mạo của một phố huyện trong tương lai.

Những kết quả này đã và đang tạo nền móng vững chắc giúp Quỳnh Nhai từng bước hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới theo lộ trình đã đề ra. Từ xây dựng nông thôn mới đã làm thay đổi nhận thức, cách nghĩ, cách làm của người dân để từng bước thay đổi cuộc sống. Những người nông dân đã khai thác mặt nước lòng hồ thành nguồn lợi phát triển nghề nuôi thủy sản, với hơn 4.500 lồng cá, sản lượng mỗi năm trên 1.800 tấn. Quỳnh Nhai hiện nay được biết đến với các sản phẩm chất lượng chế biến từ thủy sản, như cá sông Đà cấp đông, chả cá, xúc xích cá, cá tép dầu sông Đà,  tôm chao, cá ngão rút xương… Việc phát triển, duy trì sản lượng nuôi trồng thủy sản gắn với tăng cường hợp tác xây dựng thương hiệu đã từng bước tạo cho nghề nuôi trồng thủy sản phát triển bền vững.

Quỳnh Nhai giờ đây không chỉ có lòng hồ và thủy sản, nhiều đồi dốc cằn cỗi đã được phủ xanh bởi gần 2.000 ha cây ăn quả các loại, cho sản lượng mỗi năm gần 5.000 tấn. Bà con được khuyến khích phát triển vùng trồng mắc ca, dược liệu, nhất là ở các xã vùng cao, giúp Quỳnh Nhai có thêm các sản phẩm tiêu biểu, đặc trưng, như: Gạo nếp tan Chiềng Khoang; tinh dầu sả Java, cam Nặm Ét; trà cỏ ngọt… Huyện sớm hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 16,8% (năm 2019) xuống còn 4,6% và phấn đấu tiếp tục giảm 1% hộ nghèo mỗi năm.

Du lịch lòng hồ Quỳnh Nhai đang là điểm nhấn trên đà phát triển. Ở đây đã hình thành 8 điểm du lịch hấp dẫn, đón hàng trăm ngàn lượt khách và đóng góp hàng chục tỷ đồng doanh thu mỗi năm. Văn hóa truyền thống dân tộc được gìn giữ, phát huy; y tế, giáo dục được quan tâm, đầu tư. Quỳnh Nhai là địa phương có tỷ lệ phòng học kiên cố, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia cao nhất toàn tỉnh.

Chia sẻ về quyết tâm chính trị của Đảng bộ, đồng chí Đinh Trung Dũng, Bí thư Huyện ủy Quỳnh Nhai, cho biết: Năm 2025, huyện dồn sức hoàn thiện các tiêu chí, chỉ tiêu huyện nông thôn mới. Đồng thời, tập trung rà soát kết quả thực hiện các chỉ tiêu nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020-2025 và đề ra chỉ tiêu cho nhiệm kỳ tới.

Những kết quả xây dựng nông thôn mới đã và đang thổi luồng sinh khí mới, tạo động lực mạnh mẽ làm thay đổi tư duy, nhận thức và thay đổi cuộc sống của những bản làng bên sông Đà. Bước vào mùa xuân mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Quỳnh Nhai đoàn kết, nỗ lực thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng huyện đạt chuẩn nông thôn mới theo lộ trình đã đề ra.