Với diện tích trên 200 ha, xã Xuân Nha, huyện Vân Hồ là địa phương trồng măng tre bát độ lớn nhất huyện. Việc triển khai các dự án hỗ trợ nhân dân phát triển mở rộng diện tích trồng, liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm từ măng bát độ được HTX sản xuất và chế biến măng sạch Xuân Nha thực hiện đã đem lại hiệu quả kinh tế.

Chị Lò Thị Nguyễn, Giám đốc HTX sản xuất và chế biến măng sạch Xuân Nha, chia sẻ: HTX thành lập từ cuối năm 2020 với 9 thành viên, tham gia Dự án “Nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số thông qua phát triển chuỗi măng sạch huyện Vân Hồ” (Dự án) thuộc Chương trình GREAT do Chính phủ Úc tài trợ, ngoài việc khai thác măng rừng tự nhiên, HTX được hỗ trợ trồng mới với giống măng bát độ. Từ năm 2021 đến nay, HTX đã vận động các thành viên chuyển đổi trồng mới 150 ha măng bát độ, nâng tổng diện tích măng của HTX lên 170 ha, trong đó có 70 ha cho thu hoạch với sản lượng trung bình từ 10-15 tấn măng củ tươi/ha/năm.

Các sản phẩm chế biến từ măng của HTX, gồm: Măng khô, măng muối, măng chua, trong đó sản phẩm măng hốc muối chua của HTX đã đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao của tỉnh. Hiện nay, HTX đã xuất bán một số sản phẩm chế biến từ măng sang thị trường các nước như Đài Loan, Nhật Bản. Năm 2022, HTX chế biến và xuất bán ra thị trường khoảng 30 tấn măng thành phẩm với tổng doanh thu trên 500 triệu đồng.

Tham gia HTX từ khi thành lập, gia đình chị Đinh Thị Sen, bản Chiềng Nưa, xã Xuân Nha được Dự án hỗ trợ 1.000 gốc măng bát độ trồng trên diện tích 2 ha. Nói về cây măng bát độ, chị Sen cho biết: Gia đình được hỗ trợ toàn bộ về cây giống, cùng với đó cán bộ kỹ thuật của Dự án và HTX hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc nên tỷ lệ măng sống đạt 80%. Măng bắt đầu cho thu hoạch từ đầu tháng 7, đến nay, gia đình đã thu hoạch 8 tấn măng củ tươi với giá bán 7.000 đồng/kg. Ngoài măng củ tươi, gia đình còn hái lá tre để bán cho các cơ sở làm bánh trên địa bàn huyện, tỉnh với giá bán 12.000 đồng/kg, từ đầu năm đến nay gia đình đã thu bán được 7 tạ lá tre.

Dẫn chúng tôi đi tham quan xưởng chế biến, chị Lò Thị Hà, Phó Giám đốc HTX trực tiếp phụ trách khâu chế biến, thông tin: HTX có nhà ươm giống rộng 1.000 m², nhà xưởng 300 m² và nhà sấy năng lượng mặt trời 100 m², công suất chế biến đạt 200 tấn măng thành phẩm tương đương 600 tấn nguyên liệu/năm, chủ yếu là các sản phẩm măng khô, măng muối, măng chua. Toàn bộ các sản phẩm chế biến ra đều không dùng hóa chất phụ gia ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và thường xuyên được giám sát về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, HTX còn liên kết mua sản phẩm với trên 400 hộ dân trong xã. Năm 2022, HTX liên kết với Công ty cổ phần Yên Thành (Yên Bái) xuất khẩu 7 tấn măng ủ chua xé sợi sang Đài Loan và 2,5 tạ măng miếng khô sang thị trường Nhật Bản.

Cây măng tre bát độ được đánh giá phù hợp với điều kiện tự nhiên ở Vân Hồ nói chung và xã Xuân Nha nói riêng. Cây măng có thể cho thu hoạch sau 1 năm trồng, năng suất tăng dần các năm tiếp theo và từ năm thứ 5 trở đi bình quân đạt từ 15-20 tấn/ha, thời gian thu hoạch quanh năm và có thể kéo dài từ 15 đến 20 năm. Các sản phẩm từ măng tre bát độ khá đa dạng từ măng tươi, măng khô cho đến các sản phẩm như cây, lá đều được các thương lái thu mua. Theo dự tính, năm nay HTX sẽ có 70 ha măng bát độ cho thu hoạch với sản lượng khoảng 700-800 tấn măng củ tươi.

Chị Lò Thị Nguyễn, Giám đốc HTX, thông tin thêm: HTX sẽ mua toàn bộ măng của các thành viên và các hộ dân liên kết để chế biến, hiện nay, măng bắt đầu vào vụ thu hoạch, từ đầu tháng 7 đến nay HTX đã thu mua 80 tấn măng củ tươi để luộc và tiến hành ủ chua. Mục tiêu năm 2023, HTX sẽ xuất khẩu 2 tấn măng khô sang Nhật Bản và 8 tấn măng xé sợi sang thị trường Đài Loan. Cùng với đó, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu và tiêu thụ các sản phẩm chế biến từ măng của HTX tại các hội chợ, trên các kênh bán hàng thương mại điện tử, từng bước mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao hiệu quả kinh tế cho nhân dân.

Những thành công bước đầu của HTX sản xuất và chế biến măng sạch Xuân Nha là động lực để các hộ dân thêm tin tưởng, phát triển cây măng bát độ bền vững, mở thêm hướng mới trong phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân.