Từ trung tâm xã Mường Giôn, phải vượt qua quãng đường 40 km mới tới được bản Kéo Ca. Mùa này, hai bên đường có những triền ngô xanh ngát, để vào sâu trong bản, có đoạn đường, chúng tôi phải len lỏi giữa rừng già rậm rạp, nhiều đoạn thì phải ghì tay lái mới vượt qua được những khúc cua tay áo gấp khúc.

Sau gần hai giờ đồng hồ, chúng tôi đến được điểm trường mầm non Kéo Ca (thuộc Trường Mầm non Hoa Hồng) và điểm trường tiểu học Kéo Ca (thuộc Trường TH và THCS Lả Giôn). Nơi đây, có 10 thầy, cô đang hằng ngày miệt mài gieo chữ cho 139 học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số.

Đến điểm trường mầm non, đúng giờ các cô giáo tổ chức cho học sinh hoạt động ngoài trời, chúng tôi thấy còn khá nhiều em nhỏ phải đi chân trần đến lớp.

Chia sẻ với chúng tôi, cô Hà Thị Tươi, Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Hồng, cho biết: Nhiều năm qua, các giáo viên đã tự bỏ tiền túi hoặc vận động các nhà hảo tâm hỗ trợ quần áo, giày dép cho học sinh, nhất là vào mùa đông giá rét. Tuy vậy, do thói quen sinh hoạt và sự thiếu quan tâm từ một số phụ huynh, nhiều trẻ vẫn giữ nếp đi chân đất cả ngày. Chúng tôi đã nhiều lần nhắc nhở, động viên phụ huynh nhưng sự thay đổi còn chậm.

Điểm trường mầm non Kéo Ca có 4 giáo viên phụ trách giảng dạy cho 58 em nhỏ trong 3 nhóm từ 2 đến 5 tuổi. Năm học 2024 - 2025, nhờ sự quan tâm của chính quyền và tấm lòng của các nhà hảo tâm, điểm trường được xây dựng, sửa chữa khang trang, kiên cố hơn. Tuy vậy, cô và trò nơi đây vẫn còn nhiều khó khăn, như chưa có nhà công vụ cho giáo viên, thiếu đồ chơi ngoài trời, đồ dùng phục vụ giảng dạy. Đặc biệt, địa bàn thưa dân, các hộ sống rải rác khiến việc vận động trẻ ra lớp không hề dễ dàng. Hay có học sinh dù đã đến tuổi đi học, nhưng vì bố mẹ tảo hôn, chưa làm được giấy khai sinh nên chưa đến trường. Hơn nữa, do tập quán địa phương, nhiều phụ huynh phải đi làm nương từ sớm, việc học hành của con gần như phó mặc cho thầy cô.

Vì học sinh thân yêu, các giáo viên đã cùng nhau khắc phục khó khăn, tự tay sưu tầm tranh ảnh, tận dụng phế liệu để làm đồ chơi, trang trí góc học tập. Vận động học sinh đến lớp, các cô còn đến từng nhà, thậm chí lên tận nương rẫy thuyết phục phụ huynh đưa con đi học. Nhờ sự nỗ lực bền bỉ ấy, công tác huy động học sinh ra lớp đầu năm tại điểm trường luôn đạt chỉ tiêu đề ra.

Gắn bó với điểm trường mầm non bản Kéo Ca được hơn 2 năm, cô giáo Lù Thị Mấng, chia sẻ: Nhà tôi ở xã Quỳnh Nhai, cách điểm trường hơn 70 km, nên cuối tuần tôi mới về thăm nhà. Mỗi lần đến trường, tôi chuẩn bị gạo, thực phẩm đủ để sử dụng trong 1 tuần. Điểm trường còn nhiều khó khăn, nhưng tình yêu thương rất lớn dành cho con trẻ, khiến tôi gắn bó với nghề.

Thăm điểm trường tiểu học Kéo Ca, thuộc Trường TH và THCS Lả Giôn cách đó không xa, nơi toàn bộ lớp học và phòng ở của giáo viên đều được dựng bằng nhà lắp ghép. Hiện nay, điểm trường có 81 học sinh, chia thành 5 lớp, do 6 thầy cô giảng dạy.

Tất cả học sinh ở điểm trường tiểu học Kéo Ca đều được hưởng hỗ trợ 150.000 đồng/tháng theo Nghị định số 81/NĐ-CP của Chính phủ dành cho học sinh vùng đặc biệt khó khăn. Ngoài ra, nhiều em còn nhận thêm chế độ bán trú theo Nghị định 66, với mức hỗ trợ hơn 930.000 đồng/tháng và 15 kg gạo. Tuy nhiên, do trường chưa có bếp ăn bán trú, nên khoản tiền và gạo được phát trực tiếp cho các em mỗi tháng, thay vì tổ chức ăn tập trung tại trường.

Anh Tòng Văn Hưng, giáo viên điểm trường tiểu học Kéo Ca, cho biết: Hiện nay, trong tổng số 81 học sinh, có 22 em nhà ở xa nên thường ở lại trường cả tuần mới về. Để tạo điều kiện cho các em, chúng tôi bố trí 2 phòng ở lắp ghép. Các em tự nấu ăn, lương thực chủ yếu do gia đình mang đến nên bữa ăn chưa đầy đủ chất dinh dưỡng. Giáo viên cũng luôn hỗ trợ, hướng dẫn các em nấu nướng an toàn, phòng chống cháy nổ; thay nhau quản lý sinh hoạt giờ nghỉ và kèm các em ôn bài. Vất vả nhất là mùa khô, khi nguồn nước khan hiếm, việc ăn ở, sinh hoạt của cả thầy và trò đều gặp khó khăn.

Nhà ở cách điểm trường 9 km đường đất, nên chủ nhật em Tráng Thị Thái, học sinh lớp 5, điểm trường tiểu học Kéo Ca lại xuống núi đến trường, đến chiều thứ 6 lại về. Có khi được bố mẹ đón, cũng có tuần em tự đi bộ về. Em Thái nói: Đi học, em và các bạn tự nấu cơm, các bữa ăn chủ yếu là rau và cơm trắng hoặc được thầy, cô cho thêm mì tôm, cá khô. Ở đây, có các thầy, cô giáo hướng dẫn học bài, nhắc nhở đi ngủ đúng giờ. Em sẽ cố gắng học tập tốt, chăm ngoan, không phụ lòng thầy cô. 

Bên cạnh khó khăn về đường đi, thiếu cơ sở vật chất giảng dạy, nhất là hiện nay thực hiện chương trình dạy học cần học sinh tiếp cận với công nghệ thông tin, thì nhà công vụ và khu bếp nấu của giáo viên được tận dụng từ các phòng lắp ghép nay cũng đã xuống cấp.  

Chia sẻ khó khăn với giáo viên các điểm trường, Ban Giám hiệu Trường TH và THCS Lả Giôn đã khắc phục bằng cách, tổ chức luân phiên giáo viên đến dạy tại điểm trường, trong đó có điểm trường Kéo Ca. Đồng thời, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên vững tư tưởng, giỏi chuyên môn, tận tâm với nghề. 

Với đặc thù 100% học sinh là người Mông, nhiều học sinh chưa thông thạo tiếng phổ thông, ngay từ đầu năm học, điểm trường đã phân loại học sinh để có kế hoạch bồi dưỡng tiếng Việt phù hợp. Năm học 2025 - 2026, điểm trường tiểu học Kéo Ca đặt mục tiêu 100% học sinh lớp 5 hoàn thành chương trình tiểu học, trên 98% học sinh các lớp khác được lên lớp thẳng, trong đó, ít nhất 20% đạt danh hiệu học sinh tiên tiến, xuất sắc.

Chia tay thầy và trò điểm trường mầm non, tiểu học Kéo Ca, chúng tôi càng thấm thía hơn ý nghĩa cao đẹp của sự nghiệp “trồng người”. Nơi đây, vượt qua khó khăn, thầy, cô giáo vẫn lặng thầm gieo chữ, giúp học trò vươn lên, nuôi dưỡng ước mơ về một tương lai tươi sáng. Để sự học ở bản vùng cao thêm hiệu quả, rất cần sự quan tâm của chính quyền, các ngành, cùng những tấm lòng hảo tâm trong việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tạo điều kiện để thầy trò yên tâm dạy tốt, học tốt.