Tỉnh Sơn La có 13 xã biên giới, với tổng số 45 trường phổ thông, với khoảng trên 37.000 học sinh. Mặc dù đã có 73% trường học đạt chuẩn quốc gia, nhưng tỷ lệ học sinh dân tộc, vùng cao, vùng biên được học nội trú còn rất thấp, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và chăm sóc toàn diện.

Tại Thông báo kết luận số 81-TB/TW ngày 18/7/2025 của Bộ Chính trị đã chính thức phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên toàn quốc. Mục tiêu đến hết năm 2025 sẽ hoàn thành 100 trường làm mẫu, sau đó nhân rộng trong 2 - 3 năm tiếp theo. Những ngôi trường nội trú vừa là nơi cung cấp tri thức, vừa là nơi học sinh được rèn luyện thể chất, tinh thần trong điều kiện an toàn và hiện đại nhất.

Chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại xã biên giới là một dự án chiến lược toàn diện, nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo điều kiện cho con em đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên, trở thành những cán bộ nòng cốt tại địa phương. Đồng thời, cũng là bước đi quan trọng để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bà con vùng biên, góp phần vững chắc thế trận quốc phòng, an ninh.

Với hơn 274 km đường biên giới tiếp giáp các tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Bang (nước CHDCND Lào), sau sáp nhập đơn vị hành chính, Sơn La có 13 xã vùng biên được quy hoạch đầu tư xây dựng trường nội trú liên cấp. Mỗi trường dự kiến quy mô phục vụ hơn 1.000 học sinh và giáo viên.

Triển khai thực hiện Kết luận số 81 của Bộ Chính trị, tỉnh Sơn La đã tổ chức hội nghị triển khai với tinh thần quyết liệt, khẩn trương. Tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Đình Việt, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, nhấn mạnh: Đây là cơ hội để thay đổi căn bản điều kiện cơ sở giáo dục cho các xã biên giới; mục tiêu đào tạo thế hệ kế cận vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, đáp ứng được yêu cầu về năng lực trình độ trong bối cảnh hội nhập, phát triển.

Ngay sau hội nghị các xã vùng biên giới tỉnh đã khẩn trương chỉ đạo các ngành, địa phương rà soát vị trí đất, quy hoạch xây dựng.

Theo kết luận, mỗi trường có quy mô từ 3 - 5 ha,  tổng mức đầu tư 150 tỷ đồng, đảm bảo hạ tầng kỹ thuật đồng bộ gồm: điện, nước sạch, thoát nước thải, giao thông... Tỉnh cũng đã thành lập các đoàn công tác, do đồng chí  Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp đi kiểm tra, khảo sát thực địa tại 13 xã biên giới trên địa bàn tỉnh.

Tham gia đoàn công tác kiểm tra, khảo sát các địa điểm xây dựng các trường, ông Nguyễn Văn Chiến, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết: Đây là cơ hội vàng để giáo dục vùng biên Sơn La bứt phá, những ngôi trường nội trú hiện đại sẽ là nơi chắp cánh ước mơ cho các em, giúp các em có điều kiện học tập, sinh hoạt tốt hơn, giảm bớt gánh nặng cho gia đình và tạo môi trường giáo dục toàn diện. Sơn La đã đề xuất xây mới 12 trường và nâng cấp 1 trường, với tổng kinh phí dự kiến khoảng 1.880 tỷ đồng. Về đội ngũ giáo viên, tỉnh sẽ điều chuyển cán bộ, giáo viên có năng lực về các trường nội trú mới, đồng thời, đề xuất bổ sung 100 biên chế cho 13 trường chuyển đổi mô hình.

Những hành động quyết liệt từ cấp tỉnh đã nhanh chóng lan tỏa, mang theo niềm phấn khởi và kỳ vọng lớn lao cho các xã, đến từng bản làng, từng gia đình nơi biên giới.

Tại Lóng Phiêng là xã đặc biệt khó khăn, giáp biên giới nước CHDCND Lào, được sáp nhập bởi xã Chiềng Tương và xã Lóng Phiêng; xã có 7 đơn vị trường học, trong đó, 2 trường mầm non, với 830 học sinh; 3 trường tiểu học, với 1.044 học sinh; 2 trường THCS, với 814 học sinh. Thực hiện Thông báo kết luận số 81, xã đã triển khai rà soát, xác định vị trí xây dựng trường liên cấp.

Ông Lừ Văn Chung, Chủ tịch UBND xã Lóng Phiêng, phấn khởi nói: Xã đã đề xuất với tỉnh xây dựng trường mới với diện tích khoảng 5 ha cách trụ sở UBND xã khoảng 500m. Với địa thế bằng phẳng, giao thông thuận tiện, hệ thống điện, nước, thiết kế, thi công dễ dàng. Mong rằng học sinh vùng biên sẽ sớm có trường mới hiện đại, khang trang với điều kiện học tập tốt nhất từ trước đến nay.

Tại xã Chiềng Khoong có 2 trường mầm non; 3 trường tiểu học; 2 trường THCS với gần 5.000 học sinh tiểu học, THCS, trong đó, hơn 1.400 em học bán trú. Ông Nguyễn Văn Đồng, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Để phù hợp với quy hoạch khu trung tâm, đồng bộ kết cấu hạ tầng, xã đề xuất xây dựng 1 trường nội trú tiểu học và THCS mới tại trung tâm xã Chiềng Khoong mới thuộc bản Lè, với diện tích 5,2 ha, đây là trung tâm kinh tế của xã, cạnh điểm quy hoạch trụ sở xã mới, mặt bằng xây dựng bằng phẳng, thuận lợi trong việc cấp điện, cấp nước, kết nối internet… Dù còn một số vướng mắc về quy hoạch đất đai, chúng tôi tập trung tháo gỡ để dự án sớm được triển khai.

Ông Sộng Bả Chống, Trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh Trường PTDT bán trú THCS Mường Cai, xã Chiềng Khoong, vui mừng nói: Khi nghe tin chủ trương xây dựng trường nội trú liên cấp hiện đại, chúng tôi mừng lắm. Con em chúng tôi sắp được học trong một ngôi trường khang trang, đầy đủ tiện nghi, không còn phải lo lắng về chỗ ăn, chỗ ở nữa, phụ huynh chúng tôi ai cũng phấn khởi. 

Chủ trương lớn của Trung ương, cùng tinh thần quyết liệt, đồng lòng từ tỉnh đến cơ sở đã và đang tạo ra luồng sinh khí mới cho giáo dục vùng biên. Tin tưởng rằng, những ngôi trường nội trú liên cấp hiện đại - khang trang - đủ đầy sẽ sớm được dựng xây, thắp sáng tri thức - thắp sáng tương lai cho thế hệ trẻ, góp phần xây dựng vùng biên giới giàu mạnh, bền vững, nơi phên dậu Tổ quốc.