Toàn tỉnh hiện có 609 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên với trên 375 nghìn học sinh. Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) và Bộ Nội vụ, để đảm bảo sự ổn định và duy trì chất lượng giáo dục trong quá trình thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, các trường mầm non, tiểu học và THCS (228 trường mầm non; 98 trường tiểu học; 144 trường liên cấp TH-THCS; 81 trường THCS tiểu học và THCS) trên địa bàn tỉnh được giữ nguyên, do chính quyền cấp xã quản lý. Sở GD&ĐT trực tiếp quản lý  2 trường THCS - THPT; 12 trường phổ thông dân tộc nội trú; 29 trường THPT, 12 trung tâm giáo dục thường xuyên và 1 Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tỉnh. Sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, 100% UBND cấp xã đã hoàn thành việc bố trí 1 cán bộ chuyên trách theo dõi lĩnh vực giáo dục. 

Đồng chí Nguyễn Văn Chiến, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết: Với tinh thần chủ động triển khai nhiệm vụ ngay sau khi các nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục đối với chính quyền địa phương 2 cấp được ban hành, có hiệu lực, Sở đã chủ động xây dựng kế hoạch, biên soạn tài liệu, đến ngày 28/7/2025 đã tổ chức tập huấn trực tuyến từ điểm cầu Sở GD&ĐT đến điểm cầu của 75 xã, phường trên toàn tỉnh, hướng dẫn các nội dung thực hiện công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực giáo dục nghiệp vụ cho cán bộ, công chức các xã, phường trên địa bàn tỉnh trong lĩnh vực quản lý nhà nước về lĩnh vực GD&ĐT. Đồng thời, giải đáp, hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các xã, phường trong thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước và giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi, chức năng của Sở, UBND xã, phường nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.

Bên cạnh việc duy trì mạng lưới trường lớp, vấn đề biên chế giáo viên đang là thách thức lớn khi tình trạng thiếu giáo viên xảy ra ở nhiều địa phương. Để khắc phục, Sở GD&ĐT đã phối hợp với UBND các xã tiếp tục rà soát, xây dựng kế hoạch tuyển dụng giáo viên đúng quy định, đảm bảo chỉ tiêu, vị trí việc làm phù hợp. Đồng thời, các xã chủ động đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên, quy mô lớp học, để điều tiết hợp lý, linh hoạt, bố trí dạy liên trường, liên cấp để tận dụng tối đa nguồn nhân lực hiện có.  

Xã Nậm Lầu hiện quản lý 8 trường, trong đó, có 3 trường mầm non; 2 trường tiểu học; 2 trường THCS và 1 trường liên cấp TH - THCS với 231 giáo viên và 4.259 học sinh. UBND xã đã ban hành các văn bản chỉ đạo thuộc thẩm quyền của UBND xã, thực hiện quy trình bổ nhiệm đối với lãnh đạo quản lý, ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị trường học. Trước thềm năm học mới 2025 - 2026, xã đã ban hành các kế hoạch cụ thể, như: Kế hoạch dạy và học Tiếng Việt cho trẻ là người dân tộc thiểu số trước khi vào lớp 1, năm học 2025 - 2026; bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường trên địa bàn; thực hiện phổ cập giáo dục, xóa mù chữ phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.  

Chủ động, linh hoạt thực hiện nhiệm vụ lĩnh vực giáo dục, đến tháng 8 năm 2025, xã Chiềng Sung quản lý 4 trường học, trong đó, có 2 trường mầm non; 2 trường tiểu học và trung học cơ sở, với 3.042 học sinh; 176 cán bộ quản lý, giáo viên. Ông Nguyễn Khắc Hào, Chủ tịch UBND xã Chiềng Sung, thông tin: Vận hành mô hình quản lý nhà nước về giáo dục theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã đã ban hành quyết định quy định về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Phòng Văn hóa - Xã hội, UBND xã; quyết định điều chỉnh thông tin các trường, quyết định bổ nhiệm cán bộ quản lý, quyết định giao nhiệm vụ đối với kế toán; hướng dẫn các trường đổi con dấu, điều chỉnh thông tin email công vụ, chữ ký số,…Giao Phòng Văn hóa - Xã hội căn cứ chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu kỹ các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp có thẩm quyền về lĩnh vực giáo dục và đào tạo; tham gia tập huấn hướng dẫn thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp, đảm bảo hiệu quả, không sót việc, không gián đoạn.

Việc phân công, phân cấp trách nhiệm giữa Sở GD&ĐT và UBND cấp xã được xác định rõ. Theo đó, Sở GD&ĐT giữ vai trò chủ đạo trong chỉ đạo chuyên môn, UBND cấp xã đảm nhiệm công tác quản lý trực tiếp tại địa bàn, tạo sự phối hợp hiệu quả. Mô hình này đòi hỏi yêu cầu cao hơn về năng lực tự chủ và tự chịu trách nhiệm của hiệu trưởng và tổ chuyên môn. Đây là động lực để các trường đổi mới quản trị, tăng cường minh bạch và dân chủ cơ sở.

Đảm bảo việc học tập của học sinh không bị gián đoạn, với tinh thần chủ động, linh hoạt ngành GD&ĐT Sơn La và các địa phương tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, rà soát, bố trí trường lớp hợp lý, đảm bảo chất lượng giáo dục, tạo môi trường học tập thuận lợi, hướng tới mục tiêu cao nhất là duy trì quản lý giáo dục thông suốt, hiệu quả.