Ngày 26/10/2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 79/2019/NĐ-CP sửa đổi Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất. Nội dung chính của Nghị định số 79/2019 là sửa đổi về đối tượng; mức tiền; thời hạn được ghi nợ tiền sử dụng đất, cụ thể như sau:

Sửa đổi về đối tượng được ghi nợ:

Tại Điều 16, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP quy định các trường hợp được ghi nợ tiền sử dụng đất là: Hộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất; được cấp Giấy chứng nhận phải nộp tiền sử dụng đất có khó khăn về tài chính và có nguyện vọng ghi nợ thì được ghi nợ số tiền sử dụng đất phải nộp... Sau một thời gian triển khai thực hiện quy định này, thì các đối tượng được ghi nợ tiền sử dụng đất không sát với mục tiêu của việc ghi nợ chỉ áp dụng cho những trường hợp có khó khăn về tài chính.

Để khắc phục tình trạng trên, tại khoản 1, Điều 1, Nghị định số 79/2019/NĐ-CP sửa đổi điều 16, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP, đó là quy định 01 trường hợp duy nhất được ghi nợ tiền sử dụng đất đó là: Hộ gia đình, cá nhân được giao đất tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Đồng thời, quy định có 04 nhóm đối tượng được ghi nợ tiền sử dụng đất trong trường hợp được giao đất tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai, bao gồm: Người có công với cách mạng; hộ nghèo; hộ gia đình, cá nhân là đồng bào dân tộc thiểu số; hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú tại địa bàn cấp xã được công nhận là địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Sửa đổi về mức tiền sử dụng đất được ghi nợ: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP thì người sử dụng đất được ghi nợ toàn bộ số tiền sử dụng đất phải nộp. Tuy nhiên, để bảo đảm sự công bằng và phù hợp với thực tế, tại Khoản 2, Điều 1 Nghị định số 79/2019/NĐ-CP quy định: Mức tiền sử dụng đất ghi nợ đối với hộ gia đình, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 1, Nghị định số 79/2019/NĐ-CP được xác định bằng chênh lệch giữa tiền sử dụng đất phải nộp khi hộ gia đình, cá nhân được giao đất tái định cư trừ (-) giá trị được bồi thường về đất, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất.

Sửa đổi về thời hạn ghi nợ và giá đất tại thời điểm trả nợ:

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP thì người sử dụng đất được trả nợ dần trong thời hạn tối đa là 5 năm; sau 5 năm kể từ ngày ghi nợ mà chưa trả hết nợ tiền sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ. Để đảm bảo công bằng giữa hộ nộp đơn xin ghi nợ tại thời điểm nộp hồ sơ và nộp đơn xin ghi nợ tại thời điểm cơ quan thuế đã ban hành thông báo, tại Khoản 3, điều 1, Nghị định số 79/2019/NĐ-CP quy định như sau:

Hộ gia đình, cá nhân, được trả nợ dần trong thời hạn 05 năm kể từ ngày có quyết định giao đất tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không phải nộp tiền chậm nộp trong thời hạn 05 năm này. Trường hợp sau 05 năm kể từ ngày có quyết định giao đất tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà hộ gia đình, cá nhân chưa trả hết nợ tiền sử dụng đất ghi trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì hộ gia đình, cá nhân phải nộp đủ số tiền sử dụng đất còn nợ và tiền chậm nộp tính trên số tiền còn nợ theo mức quy định của pháp luật về quản lý thuế từ thời điểm hết thời hạn 05 năm được ghi nợ tới thời điểm trả nợ.

Bãi bỏ quy định về hỗ trợ trong trường hợp trả nợ trước hạn

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP thì trường hợp hộ gia đình, cá nhân thanh toán nợ trước hạn thì được hỗ trợ giảm trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo mức hỗ trợ là 2%/năm của thời hạn trả nợ trước hạn và tính trên số tiền sử dụng đất trả nợ trước hạn. Quy định này cũng phát sinh vướng mắc là trường hợp hộ gia đình, cá nhân nộp tiền sử dụng đất ngay một lần thì phải nộp 100% tiền sử dụng đất nhưng trường hợp xin ghi nợ 5 năm và sau đó thanh toán nợ ngay hoặc trả trước hạn ghi nợ thì được hỗ trợ giảm trừ 2% trên số tiền trả nợ trước hạn. Quy định này có phát sinh trường hợp người không có khó khăn về tài chính lợi dụng để thực hiện ghi nợ và sau một thời gian ngắn thì trả nợ để được hưởng hỗ trợ. Vì vậy để đảm bảo mục tiêu ghi nợ cho đúng đối tượng, tại Khoản 2, Điều 2, Nghị định 79/2019/NĐ-CP đã bãi bỏ quy định này.

Xử lý chuyển tiếp

- Đối với hộ gia đình, cá nhân đã được ghi nợ tiền sử dụng đất từ ngày 01 tháng 3 năm 2016 đến trước ngày 10/12/2019 thì tiếp tục thanh toán tiền sử dụng đất còn nợ theo số tiền ghi trên Giấy chứng nhận đã được xác định theo đúng quy định tại Nghị định số 45/2014/NĐ-CP trong thời hạn 05 năm kể từ ngày ghi nợ tiền sử dụng đất.

- Quá thời hạn 05 năm kể từ ngày ghi nợ tiền sử dụng đất thì hộ gia đình, cá nhân phải thanh toán số tiền còn nợ theo chính sách và giá đất tại thời điểm trả nợ.

- Không thực hiện hỗ trợ giảm trừ 2%/năm vào tiền sử dụng đất phải nộp đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân thanh toán nợ trước hạn (05 năm) kể từ ngày 10/12/2019.

- Không thực hiện ghi nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận hoặc nhận Thông báo của cơ quan thuế về tiền sử dụng đất trước ngày 10/12/2019 nhưng có đơn đề nghị ghi nợ kể từ ngày 10/12/2019 trở về sau (trừ đối tượng là hộ gia đình, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị định 79/2019/NĐ-CP)

Ngoài các nội dung trên, Khoản 4, Điều 1, Nghị định số 79/2019/NĐ-CP cũng quy định cụ thể trình tự, thủ tục ghi nợ tiền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân; trình tự, thủ tục thanh toán, xóa nợ tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân ghi nợ.

Nghị định số 79/2019/NĐ-CP, có hiệu lực thi hành từ ngày 10 tháng 12 năm 2019 và bãi bỏ Điều 16, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 quy định về thu tiền sử dụng đất.

(Nguồn Cục Thuế tỉnh)