Tình hình thế giới và khu vực đang biến động nhanh, khó lường. Ở trong nước, từ đầu năm 2025 đến nay, Đảng ta ban hành nhiều quyết sách chiến lược, tác động trực tiếp đến hầu hết các mặt của đời sống kinh tế-xã hội, đặt ra yêu cầu công tác tư tưởng phải vừa sắc bén, vừa linh hoạt, chủ động dẫn dắt dư luận. Nhiệm vụ này càng trở nên cấp bách khi các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị ra sức đẩy mạnh hoạt động chống phá trên không gian mạng, biến mạng xã hội thành một “mặt trận” mới, nơi thông tin thật-giả, đúng-sai bị trộn lẫn với tốc độ lan truyền chưa từng có.

Theo Báo cáo Digital Vietnam 2025, tính đến tháng 2 năm 2025 Việt Nam có khoảng 79,8 triệu người dùng internet (78,8% dân số). Trung bình mỗi người dành hơn 6 giờ hằng ngày để truy cập internet. Không gian mạng xã hội đã và đang tác động lớn đến nhận thức xã hội, cả tích cực lẫn tiêu cực.

Lợi dụng thói quen tiêu dùng thông tin theo “dòng chảy” trên không gian mạng và tâm lý ưa chuộng nội dung ngắn, giật gân, những hoạt động chống phá hiện nay của các thế lực thù địch tập trung vào việc tạo “nội dung mồi” rồi đẩy bằng tương tác ảo, gắn thẻ các nhân vật có ảnh hưởng để gây hiệu ứng đám đông.

Mục tiêu mà chúng hướng đến là xuyên tạc, phủ nhận kỷ nguyên phát triển mới của đất nước, hạ thấp, bóp méo các mục tiêu chiến lược mà Đảng đã xác định cho giai đoạn tới; đồng thời gieo rắc hoài nghi đối với các chủ trương tái cấu trúc hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Tính đến tháng 2 năm 2025 Việt Nam có khoảng 79,8 triệu người dùng internet (78,8% dân số). Trung bình mỗi người dành hơn 6 giờ hằng ngày để truy cập internet. Không gian mạng xã hội đã và đang tác động lớn đến nhận thức xã hội, cả tích cực lẫn tiêu cực. Theo Báo cáo Digital Vietnam 2025

Không dừng lại ở đó, các đối tượng cực đoan, chống phá lợi dụng thời điểm diễn ra đại hội đảng bộ các cấp và công tác chuẩn bị Đại hội XIV của Đảng để thổi phồng, bóp méo dự thảo văn kiện và quy trình nhân sự, gán ghép những “kịch bản” mang tính suy diễn, quy chụp đó là “ý muốn chủ quan, duy ý chí của người đứng đầu”, “thiếu dân chủ”... hòng phá vỡ sự đồng thuận xã hội.

Các đối tượng cũng nhắm vào các mốc kỷ niệm lớn trong năm 2025 như 95 năm thành lập Đảng, 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, để đưa thông tin sai lệch, bôi đen thành quả cách mạng, xuyên tạc ý nghĩa các hoạt động kỷ niệm.

Những nội dung đó được “gia cố” bởi công nghệ trí tuệ nhân tạo: Cắt ghép, giả mạo giọng nói, khuôn mặt (deepfake), tạo clip xuyên tạc hoặc “giả phỏng vấn” để khiến thông tin sai lệch có vẻ “như thật”. Chỉ cần một nội dung khơi mào, lập tức hàng loạt trang tổng hợp tin và nhóm cộng đồng khai thác, thêm thắt chi tiết, biến thành “sự thật thay thế”. Vòng tuần hoàn đó khiến người dùng phổ thông khó phân biệt đúng-sai, nhất là trong các vấn đề phức tạp như tổ chức bộ máy hay công tác cán bộ.

Không gian mạng trở thành “chiến trường” đúng nghĩa vì nếu chậm trễ, tiếng nói chính thống sẽ bị lấn át; nếu thiếu dữ liệu, lập luận sẽ thiếu sức thuyết phục; nếu thiếu sự tham gia của những người có uy tín, thông điệp tích cực khó “vượt qua” thuật toán gợi ý của nền tảng xuyên biên giới.

Tuy nhiên, cùng với thách thức luôn có cơ hội. Thực tiễn thời gian qua cho thấy, khi các cơ quan quản lý và hệ thống chính trị chủ động khai thác thế mạnh của mạng xã hội, sử dụng dữ liệu, phản hồi nhanh, tôn trọng nhu cầu thông tin của người dân thì mặt trận đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng hoàn toàn có thể xoay chuyển cục diện.

Năm 2024, theo Bộ Thông tin và Truyền thông, chỉ riêng ba nền tảng xuyên biên giới lớn đã chặn, gỡ 15.995 nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam (Facebook 8.981 nội dung; YouTube 6.043 nội dung; TikTok 971 nội dung); cho thấy hiệu quả phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp vận hành nền tảng khi có căn cứ pháp lý rõ ràng, đầu mối xử lý tập trung và quy trình phản hồi tiêu chuẩn.

Không chỉ dừng ở xử lý nội dung, năm 2024 cũng là năm mà cơ quan chức năng “đánh thẳng” vào hạ tầng phát tán thông tin xấu độc và lừa đảo. Hơn 8.500 website vi phạm pháp luật đã bị xử lý; cùng với đó là các biện pháp kỹ thuật, thương thảo để truyền hình OTT xuyên biên giới phải tuân thủ quy định trong nước. Việc bóc gỡ các điểm phát tán giúp giảm đáng kể tầm phủ của tin giả, đồng thời tạo áp lực chi phí khiến các mạng lưới phát tán khó tái lập quy mô cũ.

Hiệu quả thực thi pháp luật còn được bảo đảm bằng khung pháp lý cập nhật. Ngày 25/12/2024, Nghị định 147/2024/ NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng có hiệu lực với yêu cầu các nền tảng phải triển khai xác thực danh tính tài khoản, đặc biệt với các tài khoản dùng để quảng cáo, cung cấp dịch vụ, giúp thu hẹp “vùng tối” cho hành vi mạo danh, giả mạo và nâng cao trách nhiệm người dùng. Sang năm 2025, sáu tháng đầu năm, xu hướng chủ động làm sạch nền tảng tiếp tục được duy trì và mở rộng.

Theo báo cáo tại họp báo quý II/2025, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết: Gần 5.300 nội dung độc hại đã bị gỡ trong nửa đầu năm 2025 trên ba nền tảng lớn (Facebook, YouTube, TikTok).

Từ hiện trạng và kết quả nêu trên, có thể định hình rõ cách phát huy vai trò của mạng xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng theo tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, “lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”, nhưng phải dựa trên dữ liệu, quy trình và con người. Trước hết là dữ liệu: Thay vì chỉ phản ứng khi có sự việc xảy ra, các cơ quan, tổ chức cần chủ động theo dõi chủ đề nóng, bản đồ nguồn phát tán, lịch sử “trend” tiêu cực để chủ động “đi trước một bước”.

Mỗi chuyên đề lớn - như cải cách bộ máy, chuẩn bị văn kiện, công tác nhân sự, kỷ niệm các mốc lịch sử - nên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cung cấp kho dữ liệu mở, đồ họa, video ngắn trả lời những câu hỏi phổ biến của người dân. Khi thông tin chính thống đủ nhanh, đủ hấp dẫn và đủ tận tâm, khả năng “chiếm sóng” thuật toán sẽ tăng lên. Kinh nghiệm từ các nền tảng cho thấy, nội dung ngắn gọn nhưng dữ kiện phong phú, có gương mặt đáng tin cậy xuất hiện, có chi tiết đời sống, sẽ lan tỏa tốt hơn những thông điệp chung chung.

Tiếp đến là quy trình triển khai: cần vận hành theo chu trình “nghe-phân tích-phản hồi kiểm chứng-củng cố”. “Nghe” là thiết lập hệ thống lắng nghe xã hội (social listening) để phát hiện sớm cụm từ khóa, nhóm nguồn phát; “phân tích” là soi chiếu với hồ sơ rủi ro thông tin của từng chủ đề; “phản hồi” là đưa thông tin đúng, đủ, dễ hiểu trong khung thời gian vàng (thường là từ 2-6 giờ đầu); “kiểm chứng” là liên tục cập nhật bằng văn bản chính thức, clip diễn giải, cung cấp nội dung hỏi-đáp; “củng cố” là lan tỏa điển hình, nhân vật, câu chuyện tốt, những tấm gương truyền cảm hứng.

Song quy trình này chỉ thật sự hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa cơ quan tham mưu, báo chí, hệ thống tuyên giáo, đoàn thể, doanh nghiệp nền tảng và cộng đồng sáng tạo nội dung.

Quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người: Không gian mạng đòi hỏi đội ngũ “dân vận số” - những người kể chuyện chân thực, có kỹ năng số, hiểu công nghệ, tôn trọng sự thật. Lực lượng này có thể từ cơ quan nhà nước đến tổ chức chính trị-xã hội, hay nhà báo, chuyên gia đến KOL. Khi mỗi chủ trương lớn đều có “đại sứ nội dung” đáng tin, tiếng nói chính thống không còn khô cứng mà trở nên gần gũi.

Bên cạnh đó, cơ chế khuyến khích, bảo vệ người phản biện thiện chí là rất quan trọng. Tranh luận lành mạnh giúp tăng “miễn dịch” thông tin, làm rõ chủ trương và tạo đồng thuận có chất lượng, thay vì áp đặt.

Để đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch một cách thuyết phục, điều cốt lõi là phải tập trung vào điểm mấu chốt mà đối tượng chống phá đang khai thác. Thí dụ, khi các thế lực thù địch công kích rằng cải cách bộ máy là “nóng vội”, “thanh trừng nội bộ”, câu trả lời mạnh mẽ nhất chính là số liệu, kết quả, câu chuyện người thật việc thật nơi bộ máy tinh gọn triển khai giúp giải quyết nhanh hơn, phục vụ tốt hơn.

Để phản bác luận điệu xuyên tạc rằng Đại hội là “vở diễn”, thì cần chứng minh thông qua việc phân tích quy trình, tiêu chuẩn, cơ chế kiểm soát quyền lực và trách nhiệm giải trình. Để chống lại việc “lật sử”, cần đưa ra chứng cứ tư liệu, nhân chứng, hiện vật; đồng thời tăng cường những sản phẩm số như đồ họa, podcast, short video giúp kể lại lịch sử bằng ngôn ngữ hôm nay, qua đó củng cố niềm tin, khơi dậy niềm tự hào và tinh thần yêu nước trong các tầng lớp nhân dân, góp phần tạo nên “hệ miễn dịch cộng đồng”.

Cũng cần nhìn nhận rằng, tin giả, sự chống phá của các thế lực thù địch sẽ không biến mất; chúng sẽ tìm cách thích nghi, tinh vi hơn, nhất là khi AI ngày càng phổ cập. Song, chính AI cũng có thể - và cần - trở thành “vũ khí chính nghĩa”: Công cụ giúp phát hiện nội dung bị thao túng, nhận diện tài khoản giả mạo, tạo dựng đồ họa-video giải thích chính sách một cách gần gũi, cá nhân hóa thông tin hữu ích cho từng nhóm công chúng. Kết hợp công nghệ với nguyên tắc minh bạch, trách nhiệm giải trình và đối thoại sẽ giúp tiếng nói chính thống không chỉ “đúng” mà còn “trúng” và “đủ”.

Công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại số cần kiên định về mục tiêu, linh hoạt về phương thức, lập luận xác đáng, thuyết phục, thông điệp nhân văn. Cùng nhau tạo dựng niềm tin cộng đồng, xây dựng “hệ quy chiếu” chuẩn mực, tin cậy để xã hội nhận diện và miễn dịch trước mọi mưu đồ xuyên tạc, phá hoại.