Sau 3 năm thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất dốc, diện tích cây ăn quả chất lượng cao ở Bắc Yên từng bước được mở rộng, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương, tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc.

Nhân dân xã Xím Vàng (Bắc Yên) chăm sóc cây sơn tra.

Để mở rộng diện tích cây ăn quả cho năng suất và giá trị kinh tế cao, Bắc Yên đã vận động nhân dân chuyển đổi diện tích trồng các loại cây lương thực kém hiệu quả trên đất dốc sang trồng cây ăn quả, cải tạo vườn tạp, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất; tranh thủ các nguồn vốn từ Chương trình 135 và 30a của Chính phủ để hỗ trợ bà con phát triển, mở rộng diện tích cây ăn quả. Từ 2016 đến nay, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã tổ chức tập huấn tự nguyện cho 19.155 lượt người; mở 31 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật cắt, ghép cải tạo, chăm sóc vườn cây ăn quả, thu hút trên 1.100 người tham gia. Thông qua các hoạt động đó, 3 năm qua, toàn huyện đã ghép, cải tạo gần 200 ha cây ăn quả, trồng mới gần 1.400 ha cây ăn quả chất lượng cao, đưa tổng diện tích cây ăn quả toàn huyện lên gần 4.900 ha (khoảng 2.400 ha sơn tra, trên 1.200 ha xoài, 500 ha nhãn, 600 ha chuối và trên 200 ha cây ăn quả khác). Đến nay, 2.100 ha đã cho thu hoạch, sản lượng năm 2019 ước gần 7.000 tấn quả các loại. Bên cạnh đó, Bắc Yên triển khai thực hiện tốt chính sách hỗ trợ, khuyến khích các hộ thành lập HTX, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, toàn huyện hiện có 16 HTX trồng cây ăn quả (2 HTX được cấp chứng nhận VietGAP sản phẩm xoài, nhãn với diện tích 12 ha); hỗ trợ bao bì, nhãn mác sản phẩm, tem truy xuất nguồn gốc cho 3 HTX đối với sản phẩm xoài, nhãn, sơn tra; hỗ trợ xây dựng hệ thống tưới tự động cho 4 HTX. Để bảo đảm khâu cung ứng giống cây ăn quả bảo đảm chất lượng, huyện triển khai hỗ trợ 2 vườn ươm giống cây ăn quả lưu vườn của HTX Dịch vụ nông nghiệp và thương mại Thanh Sơn (Mai Sơn) và HTX Nông nghiệp dịch vụ sơn tra Bắc Yên, đồng thời, đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến, tìm đầu ra cho sản phẩm. Riêng năm 2018, Bắc Yên đã xuất khẩu hơn 11 tấn xoài, nhãn sang thị trường Trung Quốc, Cam-pu-chia; năm 2019, huyện phấn đấu xuất khẩu hơn 500 tấn quả nữa.

Đến xã Mường Khoa vào thời điểm này, các HTX và người dân đang tất bật chuẩn bị cho vụ xuất khẩu sản phẩm quả. Ông Hà Văn Thủy, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Trước đây, người dân trồng cây ăn quả theo phong trào, chưa chú trọng đến chất lượng giống, đầu tư chăm bón, cải tạo, nên chỉ sau vài năm thu hoạch nhiều diện tích cây ăn quả bị thoái hóa, năng suất, chất lượng thấp, không tiêu thụ được, phải chặt bỏ. Những năm gần đây, xã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, ghép, cải tạo trên 5.000 gốc nhãn, xoài lâu năm, trồng mới trên 200 ha xoài, nhãn, chuối. Năm nay, xã phấn đấu xuất khẩu trên 80 tấn xoài và nhãn. 

Việc thực hiện chủ trương trồng cây ăn quả trên đất dốc thực sự làm thay đổi nhận thức, từng bước nâng cao trình độ canh tác của đồng bào vùng cao Bắc Yên. Đến nay, nhiều hộ gia đình trên địa bàn huyện đã mạnh dạn đầu tư chuyển đổi diện tích đất trồng ngô sang trồng cây ăn quả, cải tạo vườn tạp. Đồng thời, xây dựng mối liên kết giữa các HTX với hộ nông dân trong hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm, thúc đẩy phát triển sản xuất bền vững.