Một buổi luyện tập của đội văn nghệ bản Mệt Sai. 

Chúng tôi cùng cán bộ văn hóa xã Sặp Vạt đến bản Mệt Sai. Cách trụ sở xã chưa đầy 1 km nên chỉ mất vài phút chúng tôi đã có mặt tại nhà văn hóa bản. Trong khuôn viên 580 m2, nhà văn hóa bản được xây dựng khang trang với đầy đủ thiết bị. Bí thư chi bộ bản Quàng Văn Sơn phấn khởi nói: Đây là tâm huyết, tiền của, công sức của bà con dân bản góp vào mới có được nhà văn hóa lớn nhất xã như thế này. Trước đây, bản đã có nhà văn hóa, nhưng là nhà sàn đã xuống cấp, chật chội, hoạt động sinh hoạt tập thể rất khó khăn. Năm 2019, được tỉnh hỗ trợ kinh phí xây nhà văn hóa bản theo chương trình xây dựng nông thôn mới, Chi bộ đã họp bàn ra nghị quyết và tổ chức họp dân thống nhất lấy quỹ đất của bản, huy động người dân đóng góp tiền để xây nhà văn hóa, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của nhân dân. Công trình có tổng trị giá hơn 1,2 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp 160 triệu đồng. Ngoài góp tiền xây dựng nhà văn hóa, nhiều hộ dân còn tự nguyện ủng hộ thêm các thiết chế văn hóa. Hiện, chúng tôi đang huy động người dân tiếp tục đóng góp, ủng hộ tiền để san ủi mặt bằng sân vận động 1.200 m2 của bản.

Xác định phát triển kinh tế là một tiêu chí quan trọng để xây dựng bản văn hóa, Ban quản lý bản đã tuyên truyền, vận động người dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Hiện, bản có hơn 600 con trâu, bò, dê, hơn 300 con lợn, 3 nghìn con gia cầm; trồng hơn 120 ha xoài, chuối, nhãn, mít, 68 ha ngô, 21 ha mía, 10 ha sắn, 14 ha lúa nước. Bên cạnh đó, những hộ sống ở ven quốc lộ 6 đã đầu tư kinh doanh hàng tạp hóa, ăn uống, góp phần nâng cao thu nhập. Bản cũng đã thành lập HTX nông nghiệp Xuân Tiến chuyên trồng cây ăn quả với 34 thành viên, tạo thu nhập ổn định từ 5-6 triệu đồng/tháng/thành viên và tạo việc làm thời vụ cho nhiều lao động địa phương. Hiện nay, thu nhập bình quân đầu người của bản đạt 25 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 4%; nhiều hộ gia đình có thu nhập cao, như hộ ông Hoàng Văn Phủ, Hoàng Văn Ngoãn, Quàng Văn Triển, Quàng Văn Cường, Quàng Văn Xuân có thu nhập hơn 150 triệu đồng/năm từ chăn nuôi bò, lợn và trồng xoài, trở thành gương điển hình phát triển kinh tế trong bản.

Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, bản đã vận động người dân góp 650 triệu đồng, hơn 1.000 ngày công hoàn thành 1,8 km đường bê tông nội bản. Hằng tuần, vào thứ 7, chủ nhật, Đoàn Thanh niên, Chi hội Phụ nữ bản tổ chức quét dọn, phát quang cây bụi ven đường, thu gom rác thải, tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Các hộ gia đình tự ý thức làm nhà tiêu hợp vệ sinh, không để gia súc dưới gầm sàn. Bên cạnh đó, nhân dân nghiêm túc thực hiện các quy ước, hương ước của bản, như sinh con thứ 3 trở lên và có người nghiện ma túy thì bị phạt tiền. Vì vậy, nhiều năm liền bản không có tệ nạn ma túy, không có gia đình sinh con thứ 3, không tảo hôn; việc cưới xin, ma chay tổ chức đúng quy định; tình hình an ninh trật tự được giữ vững, 11 nhóm liên gia tự quản hoạt động hiệu quả, kịp thời hòa giải các vụ việc ngay tại cơ sở...

Sau nhiều năm thực hiện, phong trào  “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” thực sự đã làm thay đổi diện mạo của bản, những ngôi nhà xây dựng kiên cố, khang trang ngày càng nhiều; các hộ tích cực tham gia ủng hộ, hỗ trợ những gia đình khó khăn, gặp rủi ro, hoạn nạn. Con em trong độ tuổi đến trường đều được đi học, bản xây dựng quỹ khuyến học để động viên, khen thưởng các em đạt thành tích cao trong học tập. Bản có 2 đội văn nghệ, 1 đội bóng đá, 1 đội bóng chuyền thường xuyên luyện tập, tham gia giao lưu ở các cụm bản và xã, huyện tổ chức. Hiện, 100% số hộ đều được sử dụng điện lưới quốc gia, nước sinh hoạt hợp vệ sinh; hằng năm, qua bình xét, 85% số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa; nhiều năm liền Chi bộ bản đạt trong sạch, vững mạnh...

Với sự đồng lòng, đoàn kết của người dân trong xây dựng đời sống văn hóa, bản Mệt Sai được UBND huyện công nhận bản văn hóa 5 năm liền (2014-2019). Đây chính là động lực để người dân trong bản tiếp tục thi đua lao động sản xuất, giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng, xây dựng bản ngày càng giàu đẹp, văn minh.