Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Ðảng bộ, chính quyền tỉnh, nền văn học, nghệ thuật tỉnh luôn luôn là vũ khí sắc bén trên mặt trận văn hóa, tư tưởng của Đảng, Nhà nước và của tỉnh. Bằng các tác phẩm của mình, đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh luôn cố gắng phản ánh chân thật công cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng tỉnh ngày càng phát triển. Các các công trình, cụm công trình được trao Giải thưởng Nhà nước, giải thưởng quốc gia, khu vực hay giải thưởng của tỉnh là những phần thưởng cao quý của Ðảng và Nhà nước dành tặng những tác phẩm văn học, nghệ thuật xuất sắc nhất của các tác giả tiêu biểu trong đội ngũ văn nghệ sĩ như nhà nghiên cứu Hoàng Trần Nghịch, họa sĩ Lò An Quang, NSND Nguyễn Vũ Hoài.. Bằng tài năng sáng tạo đặc biệt và sức lao động bền bỉ, họ đã sáng tạo nên các tác phẩm, cụm tác phẩm, công trình, cụm công trình có giá trị đặc biệt về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật, có tác dụng to lớn phục vụ sự nghiệp cách mạng, có ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống xã hội, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển nền văn học, nghệ thuật (VHNT) tỉnh nhà.

 Đội ngũ văn nghệ sĩ Sơn La trưởng thành từ trong cái nôi, nguồn tư liệu phong phú, vô tận của văn hóa dân gian các dân tộc, được đón nhận, thừa hưởng giá trị to lớn tư tưởng cách mạng của các chiến sĩ cộng sản tại nhà ngục Sơn La; sớm được giác ngộ, học tập, tôi luyện, trưởng thành trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ xâm lược và xây dựng, đổi mới quê hương Sơn La. Đồng thời, được đón nhận đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng: Dân tộc, khoa học, đại chúng; kháng chiến hóa văn hóa; văn hóa hóa kháng chiến…; Văn hóa văn nghệ phục vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà…Trong những năm tháng kháng chiến ấy, văn nghệ sĩ Sơn La đã có đóng góp quan trọng vào sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc bằng những áng thơ văn đồ sộ, bằng những tác phẩm VHNT có giá trị, những vần thơ, câu khắp… cổ vũ, khích lệ kịp thời và lan tỏa rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân.

Trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, từ nhận thức của Đảng ta về văn học nghệ thuật, nhất là về vị trí vai trò của văn học nghệ thuật đối với xây dựng nền tảng tinh thần xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam thể hiện trong Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị khóa VI, được phát triển toàn diện và sâu sắc trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị khóa X và Nghị quyết Trung ương 9, khóa XI. Tại các nghị quyết này, Đảng ta đã xác định: VHNT là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt nhạy cảm và tinh tế của văn hóa, là nhu cầu thiết yếu thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con người, có tác dụng đặc biệt trong việc vun trồng, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, nhân cách, đạo đức, trí tuệ, bản lĩnh cho các thế hệ con người. Nếu như văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội, là sức mạnh nội sinh của đất nước, thì văn học - nghệ thuật là nhu cầu thiết yếu thể hiện khát vọng chân - thiện - mỹ của con người, là một trong những nguồn lực to lớn, trực tiếp góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Đội ngũ văn nghệ sĩ Sơn La hiện nay có 271 hội viên, sinh hoạt ở 7 chi hội cơ sở và 7 chi hội chuyên ngành. Có 2 hội viên là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, 6 họa sĩ là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, 07 hội viên là hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, 15 nhạc sĩ là hội viên Hội nhạc sĩ Việt Nam. Nhiều VNS là hội viên Hội VHNT các DTTS Việt Nam, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam…

Những năm qua, văn nghệ sĩ Sơn La đã thực hiện tốt định hướng của Đảng: “Tiếng nói của văn nghệ hiện thực xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là tiếng nói đầy trách nhiệm, trung thực, tự do, tiếng nói của sự thật, của lương tri, của tinh thần nhân đạo cộng sản chủ nghĩa, phản ánh được nguyện vọng sâu xa của nhân dân và quyết tâm của Đảng đưa công cuộc đổi mới đến thắng lợi”. Đội ngũ văn nghệ sĩ Sơn La có truyền thống đoàn kết, vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào công cuộc đổi mới, không dao động trước những âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch, vững vàng trong mọi khó khăn, thử thách. Nhiều văn nghệ sĩ có chỗ đứng vững vàng trên diễn đàn VHNT của tỉnh, toàn quốc, được nhận nhiều Giải thưởng của nhà nước, của Liên hiệp Hội VHNT Việt Nam, Hội VHNT các dân tộc thiểu số Việt Nam, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam... như Nhà văn Kiều Duy Khánh, Trần Nguyên Mỹ, Hoàng Lệ Thủy, Lương Mỹ Hạnh…

Đặc biệt các văn nghệ sĩ người dân tộc thiểu số luôn là niềm tự hào của VHNT Sơn La. Sáng tạo VHNT bằng cả trách nhiệm của những người con đối với nơi mình sinh ra, lớn lên, trưởng thành, văn nghệ sĩ các dân tộc thiểu số đã khai thác những nét đẹp văn hóa có trong chính dân tộc mình, ăn vào máu thịt chính con người mình. Hơn ai hết, họ là người phát ngôn trung thực nhất cho dân tộc, cộng đồng mình với sáng tác bằng tiếng mẹ đẻ và sáng tác song ngữ, cùng với việc sưu tầm, nghiên cứu để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá, văn nghệ của các dân tộc thiểu số, từ đó góp phần lưu giữ và lan tỏa hệ giá trị tốt đẹp của đồng bào các dân tộc anh em vào sự phát triển chung của tỉnh cũng như của đất nước.  

Đội ngũ văn nghệ sĩ Sơn La tuy còn hạn chế về số lượng nhưng những thành tựu mà VHNT Sơn La đã đạt được trong thời gian vừa qua, nhất là sau khi có Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị, là không hề nhỏ. Đội ngũ văn nghệ sĩ đã nắm bắt được dòng mạch chính là chủ nghĩa yêu nước và nhân văn, gắn bó với dân tộc, nỗ lực phản ánh chân thật cuộc sống, lao động sáng tạo của nhân dân, thể hiện qua những đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng và những vấn đề thời sự của đất nước. Nhiều tác phẩm có chất lượng đã xuất hiện trong tất cả các loại hình nghệ thuật từ văn học (trong đó có văn học phổ thông, văn học dân tộc thiểu số: Thái, Mông, Mường, văn học dân gian); âm nhạc; mỹ thuật; nhiếp ảnh; múa... Chủ nghĩa nhân văn, giá trị nhân đạo được phát huy và đề cao thông qua việc phát hiện, khẳng định các nhân tố mới, tôn vinh, lan tỏa các giá trị nhân văn, nhân đạo, đoàn kết, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc…

Bên cạnh việc phản ánh những thành quả lớn lao của sự nghiệp đổi mới cùng những băn khoăn, trăn trở, lo âu trước những vấn đề mới của thời cuộc, những tác phẩm văn học, nghệ thuật của các văn nghệ sĩ đã tích cực đấu tranh lên án cái xấu, cái ác, sự biến chất, thoái hóa về nhân cách, lối sống và đạo đức của một bộ phận người dân trong xã hội. Nhiều tác phẩm tham gia vạch trần những tư tưởng, quan điểm sai trái, giả hiệu, đấu tranh gián tiếp với các luận điệu sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần đưa VHNT Sơn La hòa mình vào dòng chảy VHNT Việt Nam, đồng hành cùng lịch sử dân tộc, phát huy sứ mệnh nuôi dưỡng, bồi đắp những tư tưởng, tình cảm nhân văn, trong sáng, góp phần cổ vũ, tập hợp nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đưa chủ trương, đường lối của Đảng, đưa tiếng nói đến với công chúng, với đồng bào các dân tộc thiểu số bằng các tác phẩm VHNT có giá trị về nhận thức, giáo dục và thẩm mỹ, những bài thơ tiếng dân tộc Thái, Mường, Mông… được diễn xướng thành điệu “khắp”, điệu “đang”; những bức tranh, tấm ảnh miêu tả sinh động cuộc sống lao động, sinh hoạt của bà con, thể hiện tình đoàn kết dân tộc, tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào; những điệu múa dựa vào làn điệu múa dân gian các dân tộc, những ca khúc thẫm đẫm chất dân ca miền núi; những tác phẩm văn học viết về đề tài miền núi thể hiện tình cảm, cách nghĩ của đồng bào, đậm đà bản sắc dân tộc ca ngợi quê hương đất nước, Đảng, Bác Hồ kính yêu; phản ánh công cuộc bảo vệ, dựng xây đất nước; đi sâu khai thác đời sống người dân vùng dân tộc miền núi; những bài tiểu luận phê bình lan tỏa những giá trị văn học nghệ thuật, có tính định hướng cho văn nghệ sĩ và người đọc. 

Trước thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025-2030,  đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh Sơn La hân hoan, phấn khởi, quyết tâm thực hiện tốt sứ mệnh cao cả của mình, tích cực tuyên truyền, phản ánh những thành tựu đạt được của Đảng bộ, chính quyền nhân dân các dân tộc Sơn La. Đồng thời, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước trên địa bàn tỉnh Sơn La trong sự nghiệp đổi mới, góp phần tích cực cùng Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương Sơn La vững mạnh vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.