Một thời hoa lửa

Mất khoảng 40 phút từ trung tâm xã Mường Bú theo tuyến đường tỉnh 110 đến bản Mường Kham, tiếp tục rẽ thêm khoảng 5 km theo tuyến đường nhựa, chúng tôi có mặt tại Di tích lịch sử Lũng Đán Đanh, bản Chang Lứa, là địa danh quan trọng gắn liền với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân Mường La.

Những chứng tích oanh liệt một thời vẫn còn nguyên vẹn. Dốc Pu Tre, con đường độc đạo nơi quân và dân ta từng đặt bẫy đá, nay là lối mòn quen thuộc của bà con lên nương sản xuất. Nằm sâu trong lũng là hang Đán Đanh, từng là “sở chỉ huy” và “an toàn khu” của lực lượng cách mạng huyện Mường La.

Theo hồi ký của ông Vũ Ngọc Thành (Hoàng Cầm La), Bí thư Huyện ủy Mường La đầu tiên: Tháng 5/1948, Tỉnh ủy Sơn La đã thành lập hai đội xung phong tuyên truyền “Quyết Tiến” và “Chiến Thắng”. Đội Chiến Thắng do ông Hoàng Cầm La phụ trách, đóng tại Lũng Đán Đanh, có nhiệm vụ thâm nhập vùng địch, gây dựng cơ sở và phát triển chiến tranh du kích. Ngày 27/3/1949, đội đã phát động đấu tranh vũ trang tại ba xã Mường Bằng, Mường Chùm và Mường Bú và giành được nhiều thắng lợi. Những chiến công này không chỉ bảo vệ an toàn khu căn cứ mà còn giữ vững vùng tả ngạn sông Đà.

Tháng 6/1949, Bí thư Tỉnh ủy Trần Quyết đến Lũng Đán Đanh để kiểm tra, chỉ đạo và trao cờ danh dự cho đội Chiến Thắng. Tại đây, Tỉnh ủy quyết định thành lập Đảng bộ châu Mường La, chỉ định ông Hoàng Cầm La làm Bí thư. Đảng bộ đã lãnh đạo nhân dân phát triển kinh tế và chống giặc ngoại xâm, góp phần giải phóng quê hương ngày 22/11/1952; đóng góp sức người, sức của góp phần làm nên thắng lợi của chiến dịch Tây Bắc năm 1952 và chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954. Xã Mường Chùm đã được tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Năm 2018, khu căn cứ cách mạng Lũng Đán Đanh được UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh.

Đến bản Noong 2, gặp gỡ và trò chuyện cùng ông Quàng Văn Lẻ, một trong chín đảng viên đầu tiên của Chi bộ Mường Chùm. Ở tuổi 94 nhưng ông Lẻ vẫn rất minh mẫn, ông kể: Thời ấy, thanh niên trong vùng rất hăng hái, dũng cảm, chuẩn bị gậy gộc, giáo mác xung phong chiến đấu chống thực dân Pháp. Sau khi được kết nạp Đảng năm 1959, tôi được cử làm Bí thư Đảng ủy xã Mường Chùm, sau đó được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Mường La cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1992. Tôi vẫn thường xuyên tuyên truyền, vận động con cháu phát huy truyền thống cách mạng, chấp hành tốt chủ trương của Đảng, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Đổi thay vùng quê cách mạng

Phát huy truyền thống cách mạng, bản Chang Lứa, nơi có di tích lịch sử Lũng Đán Đanh, đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Ông Lò Văn Vươn, Bí thư chi bộ, Trưởng bản, cho biết: Bản tích cực tuyên truyền bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, góp ngày công và kinh phí để bê tông hóa các tuyến đường nội bản. Nhờ đó, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được nâng cao. Hiện nay, thu nhập bình quân đầu người của bản đã đạt hơn 35 triệu đồng/năm và chỉ còn 8 hộ nghèo.

Từ tháng 7/2025, xã Mường Bú được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã Mường Bú, Mường Chùm và Tạ Bú, mở ra không gian phát triển mới. Xã luôn phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, thi đua lao động sản xuất và đạt nhiều thành tựu trên các lĩnh vực, nông thôn ngày càng khởi sắc.

Ông Lù Văn Quý, Chủ tịch UBND xã Mường Bú, cho biết: Trong nhiệm kỳ 2020-2025, các xã đã tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa. Cây ăn quả trở thành thế mạnh chủ lực với diện tích 3.413 ha, sản lượng trung bình hơn 14.000 tấn/năm. Các dự án chế biến và trang trại công nghệ cao được thu hút, cùng với việc thành lập 13 hợp tác xã đã giúp hình thành các chuỗi giá trị. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm còn 18,25%.

Hạ tầng nông thôn được đầu tư, văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, quốc phòng - an ninh được giữ vững. Về xây dựng nông thôn mới, các tiêu chí nông thôn mới đang dần được hoàn thiện, đây sẽ là nền tảng vững chắc để xã Mường Bú tiếp tục phát triển, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Tiếp nối truyền thống hào hùng, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ luôn được chú trọng. Anh Quàng Văn Ngát, Bí thư Đoàn xã Mường Bú, cho biết: Đoàn xã thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, lồng ghép với việc tìm hiểu lịch sử địa phương và các tấm gương anh hùng, liệt sĩ. “Hành trình về nguồn” và “Hành trình về địa chỉ đỏ” được tổ chức, đưa đoàn viên, thiếu nhi tham quan Di tích lịch sử Lũng Đán Đanh, lắng nghe nhân chứng kể chuyện, nhận thức giá trị của độc lập, tự do. Bên cạnh đó, Đoàn xã còn duy trì các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, thực hiện mô hình “Ngày thứ Bảy tình nguyện - Chủ nhật xanh”, dọn dẹp nghĩa trang liệt sĩ, thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách...

Tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, bước vào giai đoạn mới, Đảng bộ và nhân dân xã Mường Bú tập trung vào các khâu đột phá như phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số, quyết tâm xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Khu di tích lịch sử Lũng Đán Đanh được gìn giữ và phát triển thành điểm du lịch ý nghĩa, là nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.