Hằng ngày, vào cuối giờ chiều, không khí tại nhà văn hóa các bản trong xã Mường Lạn lại sôi động với nhiều người ở các lứa tuổi tham gia luyện tập văn nghệ, thể thao. Chị Tòng Thị Thơm, đội văn nghệ bản Mường Lạn, chia sẻ: Phong trào văn nghệ, thể thao mới phát triển trong vài năm trở lại đây. Các thành viên trong đội văn nghệ tích cực tập luyện để nâng cao sức khỏe và tham gia các hội thi, hoạt động giao lưu giữa các bản trong xã. Trong thời gian tập luyện văn nghệ, bà con còn trò chuyện, chia sẻ với nhau chuyện xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh nghiệm sản xuất, góp phần tăng thêm tình đoàn kết trong khu dân cư.

Các bản ở xã Mường Lạn đều duy trì hoạt động 1 đội bóng đá và 1 đội bóng chuyền, từ 1 đến 2 đội văn nghệ, thu hút nhân dân ở các độ tuổi tham gia. Các đội văn nghệ, thể thao thường xuyên luyện tập để tham gia giao lưu, giao hữu, góp phần phát huy, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Ông Tòng Văn Đại, Chủ tịch UBND xã Mường Lạn, Trưởng Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” xã, cho biết: UBND xã chỉ đạo đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền nội dung của phong trào; vận động nhân dân xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc. Tổ chức tuyên truyền miệng, tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh của xã, bản, lồng ghép trong các hoạt động văn hóa, các buổi họp bản, sinh hoạt các đoàn thể.

Ðối với từng nội dung của phong trào, xã đều có giải pháp thực hiện linh hoạt, phù hợp với điều kiện của địa phương. Đơn cử như nội dung đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, tham gia bảo vệ môi trường, xã vận động nhân dân đăng ký thực hiện “gia đình văn hóa”, “bản văn hóa”. Các bản duy trì tốt việc xây dựng nếp sống văn minh, việc hiếu, hỷ được tổ chức đúng phong tục, không còn những hủ tục rườm rà, ăn uống linh đình. Việc đăng ký, bình xét và đề nghị công nhận gia đình văn hóa được thực hiện công khai, dân chủ. Năm 2023, xã có 75% số hộ được công nhận gia đình văn hóa; 13/16 bản đạt tiêu chuẩn văn hóa.

Tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân trong xã tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường. Hội phụ nữ xã thực hiện phong trào “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”; đoàn thanh niên đẩy mạnh phong trào “Ngày thứ 7 tình nguyện”, “Ngày chủ nhật xanh”. Phân công các hội viên giúp đỡ các hộ neo đơn, gia đình chính sách làm nhà vệ sinh, đào hố xử lý rác thải. Hiện nay, mỗi bản còn đầu tư xây từ 2-3 bể bê tông thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng. Đến nay, 100% số hộ không nuôi nhốt gia súc, gia cầm dưới gầm sàn, hay sát nhà ở; 95% số hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh.

Mường Lạn còn quan tâm đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa tại cơ sở, tranh thủ từ nguồn của các chương trình, dự án từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, cùng sự chung tay góp sức của các cán bộ, nhân dân, nhà hảo tâm để đầu tư cơ sở vật chất văn hóa; hỗ trợ mua sắm trang thiết bị chuyên dùng cho các cơ sở vật chất văn hóa, thể thao. Đến nay, xã đã xây dựng được 1 nhà văn hóa xã, 11/16 nhà văn hóa bản kiên cố; 100% các bản có sân thể thao để bà con vui chơi, tổ chức các sự kiện của bản.

Với trên 90% là dân tộc Mông, phong trào xây dựng đời sống văn hóa trong đồng bào dân tộc Mông được xã Mường Lạn đặc biệt quan tâm. Cấp ủy, chính quyền, Ủy ban MTTQ xã và các đoàn thể tăng cường tuyên truyền, triển khai thực hiện cam kết “5 có, 5 không” trong đồng bào dân tộc Mông; thường xuyên tổ chức họp các dòng họ để bà con tham gia ý kiến và thống nhất các quy định về xây dựng đời sống văn hóa ở các bản. Bà con đã từng bước thay đổi tập quán, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, chuyển hướng từ sản xuất tự cung, tự cấp sang sản xuất hàng hóa. Đồng thời, đoàn kết xây dựng gia đình văn hóa, xóa bỏ các tệ nạn xã hội và các hủ tục lạc hậu, mê tín. 4 dòng họ dân tộc Mông ở Mường Lạn đã xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài để khen thưởng, động viên con em có thành tích trong học tập.

Ông Sồng A Dia, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Pu Hao, xã Mường Lạn, cho biết: Ban vận động phong trào của bản đã cụ thể hóa nội dung của phong trào phù hợp với thực tế của bản. Thường xuyên vận động nhân dân giữ gìn và phát huy những nét văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc Mông, như: Thêu trang phục; thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang; đẩy mạnh phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao; các nhóm liên gia tự quản tích cực phối hợp với lực lượng chức năng đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn. Hằng năm, bản có trên 80% số hộ được công nhận gia đình văn hóa, bản đạt danh hiệu bản văn hóa.

Những kết quả đạt được từ phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở xã Mường Lạn đã tạo động lực cho nhân dân trong xã tiếp tục thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế, đấu tranh phòng chống các tệ nạn xã hội, góp phần quan trọng đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới, xây dựng quê hương phát triển.