Tháng 3 năm 2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP; Nghị quyết số 30/NQ-CP; Bộ Y tế ban hành Thông tư số 06/2023/TT-BYT với những hướng dẫn cụ thể tháo gỡ những khó khăn về tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế trong các bệnh viện của cả nước nói chung và trên địa bàn tỉnh ta nói riêng.

"Nút thắt" trong cơ chế

Trong thời gian dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, giá thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, giá nguyên liệu để sản xuất thuốc trong nước đều tăng. Khi tổ chức đấu thầu, nhiều mặt hàng thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế có giá kế hoạch thấp, do không có lợi nhuận, nên các nhà thầu không tham gia cung ứng. Cùng với đó, sự không đồng bộ giữa các văn bản quy phạm pháp luật, đã gây khó khăn trong việc tổ chức đấu thầu mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập, dẫn đến các bệnh viện gặp nhiều khó khăn trong công tác điều trị bệnh nhân.

Chia sẻ về vấn đề này, bác sỹ Cầm Thị Hương, Giám đốc Bệnh viện Y dược cổ truyền Sơn La, cho hay: Trước đây, thực hiện Thông tư số 14/2020/TT-BYT ngày 10/7/2020 của Bộ Y tế quy định một số nội dung trong đấu thầu trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập, việc lập dự toán giá gói thầu mua vật tư, thiết bị y tế phải căn cứ vào giá đã trúng thầu công bố trên cổng thông tin điện tử Bộ Y tế trong vòng 12 tháng trước đó. Do vậy, phần lớn giá của các mặt hàng không còn phù hợp với giá thời điểm đấu thầu. Hơn nữa, cơ quan liên quan khi thẩm định đã áp mức giá thấp nhất, nên không có nhà thầu tham gia cung ứng.

Mặt khác, sự không đồng bộ giữa Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT ngày 31/5/2022 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Thông tư số 09/2022/TT-BYT ngày 9/9/2022 của Bộ Y tế, dẫn đến việc đấu thầu mua sắm dược liệu, vị thuốc cổ truyền gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Chính vì vậy, Bệnh viện không có thuốc, vị thuốc dự trữ, ảnh hưởng đến quyền lợi của bệnh nhân có thẻ BHYT. Chúng tôi rất tin tưởng các nghị quyết, nghị định của Chính phủ sẽ tháo được những “nút thắt” trong việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế.

Tháo gỡ khó khăn

Ngay sau khi Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 4/3/2023 của Chính phủ về tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế; Nghị định số 07/2023/NĐ-CP ngày 3/3/2023 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP ngày 8/11/2021 của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế và Thông tư số 06/2023/TT-BYT, ngày 12/3/2023 của Bộ Y tế ban hành sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 15/2019/TT-BYT được ban hành, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Y tế quán triệt đến các cơ sở y tế trong toàn tỉnh về những điểm khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ trong việc đấu thầu mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế tại các văn bản trên. Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị y tế đẩy nhanh tiến độ đấu thầu các gói thầu mua thuốc, trang thiết bị y tế năm 2023, nhằm đảm bảo đủ thuốc, trang thiết bị y tế phục vụ công tác khám chữa bệnh cho nhân dân.

Ông Trần Trọng Hải, Phó Giám đốc Sở Y tế Sơn La, cho rằng: Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP với những quy định mới là sức cần thiết, thuận lợi cho việc tổ chức mua sắm đấu thầu thuốc, vật tư y tế, nhất là quy định về báo giá đã rất rõ ràng để các cơ sở y tế triển khai thực hiện. Nghị quyết đã tháo gỡ nút thắt để bảo hiểm y tế tiếp tục thanh toán các dịch vụ kỹ thuật thực hiện trên các máy do nhà thầu cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất theo kết quả lựa chọn nhà thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật Đấu thầu.

 Nghị quyết số 30/NQ-CP ngoài những quy định tạo thuận lợi cho việc mua sắm đấu thầu, các cơ sở y tế được phép sử dụng trang thiết bị y tế đã được cá nhân, tổ chức trong nước, nước ngoài hiến, biếu, tặng cho, đóng góp, viện trợ, tài trợ (bao gồm các trang thiết bị y tế liên doanh, liên kết đã hết thời hạn hợp đồng) nhưng chưa hoàn thành thủ tục xác lập sở hữu toàn dân để thực hiện việc khám bệnh, chữa bệnh.

Đối với Nghị định số 07/2023/NĐ-CP cho phép nhập khẩu thông quan, cấp phép đối với các thiết bị, vật tư, thuốc, hóa chất. Việc tự động gia hạn giấy phép nhập khẩu, số đăng ký lưu hành trong nhập khẩu trang thiết bị y tế, thuốc, hóa chất và vật tư y tế đã giải quyết được tình trạng thiếu trang thiết bị, thiếu thuốc, vật tư, hóa chất do số giấy phép nhập khẩu trang thiết bị y tế hết hạn. Nhờ vậy, đã tháo gỡ rất nhiều khó khăn cho ngành y tế cũng như những vướng mắc của doanh nghiệp.

Riêng Thông tư số 06/2023/TT-BYT của Bộ Y tế có hiệu lực từ ngày 27/4/2023 với các điều, khoản được sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tế, tạo thuận lợi cho quá trình tổ chức đấu thầu, từ việc phân chia gói thầu, nhóm thuốc; lập kế hoạch (trong đó có nội dung xác định giá gói thầu), hình thức, phương thức, tổ chức lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc. Quy định mua thuốc tập trung và đàm phán giá thuốc sử dụng nguồn vốn Nhà nước, nguồn quỹ bảo hiểm y tế, nguồn thu từ dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh và nguồn thu hợp pháp khác của cơ sở y tế công lập...

Bác sỹ Đỗ Xuân Thụ, Giám đốc Bệnh viện đa khoa tỉnh, cho biết: Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP và Nghị định số 07/2023/NĐ-CP, cùng với Thông tư 06 của Bộ Y tế, với những quy định mới, hướng dẫn cụ thể, tạo thuận lợi cho việc tổ chức mua sắm đấu thầu, nhất là quy định về báo giá rất rõ ràng để các cơ sở y tế triển khai thực hiện. Ví dụ như việc quy định báo giá, trước đây cần 3 báo giá, nay nếu chỉ có 1 báo giá cũng được chấp nhận. Hay trước đây, thực hiện khảo sát giá của 12 tháng trước, đến nay, khảo sát giá trong thời gian 120 ngày trước khi tổ chức đấu thầu.

Hoàn thiện hành lang pháp lý lĩnh vực y tế

Theo ông Nguyễn Việt Hòa, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ y dược, Sở Y tế, Nghị quyết số 30/NQ-CP và Nghị định số 07/2023/NĐ-CP mang tính chất cấp bách và giải quyết tình thế. Trong Nghị quyết cũng đã giao cho các bộ, ngành liên quan xây dựng các văn bản pháp quy, những biện pháp về lâu dài trong công tác quản lý mua sắm, đấu thầu mua thuốc, trang thiết bị y tế. Vì vậy, cần tiếp tục có các văn bản quy phạm pháp luật, nghị định, thông tư hướng dẫn, để công tác quản lý, mua sắm, đấu thầu mua thuốc, trang thiết bị y tế được công khai, minh bạch, đặc biệt là tạo hành lang pháp lý cho các cơ sở y tế hoạt động đúng quy định của pháp luật.

Với việc ban hành kịp thời các nghị quyết, nghị định và thông tư nêu trên đã từng bước tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc trong việc tổ chức đấu thầu thuốc và vật tư y tế, đáp ứng công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, bảo đảm quyền lợi cho người bệnh có thẻ BHYT đến khám và điều trị tại các bệnh viện, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.