Hiện, toàn tỉnh có 229 hội thẩm nhân dân; trong đó, cấp tỉnh 20 người, còn lại mỗi tòa án cấp huyện, thành phố có từ 15 - 22 hội thẩm nhân dân. Đa số các vị hội thẩm nhân dân đều có trình độ cử nhân luật và hoạt động kiêm nhiệm trong các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, huyện như: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, liên đoàn lao động, hội nông dân, hội phụ nữ... Tại các phiên tòa sơ thẩm, thành phần hội đồng xét xử gồm 1 thẩm phán và 2 hội thẩm nhân dân. Đối với những vụ án có tính chất phức tạp, nghiêm trọng, hội thẩm nhân dân chiếm 3/5 thành viên của hội đồng xét xử. Khi quyết định bản án được bỏ phiếu và quyết định theo đa số, hội thẩm nhân dân ngang quyền với thẩm phán trong quá trình xét xử.

Khi được phân công tham gia xét xử, hội thẩm nhân dân đã nghiên cứu hồ sơ vụ án trước ngày mở phiên tòa, nắm bắt đầy đủ nội dung, chứng cứ của vụ án, khi phát hiện những vấn đề vướng mắc, trao đổi, phản ánh với thẩm phán chủ tọa. Trong quá trình tham gia xét xử, hội thẩm thực hiện đúng chức năng, thẩm quyền theo quy định của pháp luật, có quan điểm rõ ràng, độc lập, góp phần cùng hội đồng xét xử đưa ra phán quyết đúng pháp luật. Riêng 10 tháng năm nay, đã có 326 lượt hội thẩm nhân dân tỉnh tham gia xét xử 177 vụ án sơ thẩm các loại, trong đó 113 vụ án hình sự, 64 vụ án dân sự hôn nhân và gia đình.

Ông Nguyễn Công Chiến, Đoàn phó Đoàn Luật sư tỉnh, người có hơn 10 năm là hội thẩm nhân dân, chia sẻ: Trước khi tham gia xét xử các vụ án, tôi đều nghiên cứu kỹ các hồ sơ để xử đúng người, đúng tội. Có vụ án phải trực tiếp đến các hộ dân lắng nghe ý kiến của họ, tìm ra các tình tiết xác đáng, phản ánh đúng bản chất vụ việc để làm rõ vụ án, bảo đảm không bỏ lọt tội phạm, tránh xử oan người vô tội.

Với trách nhiệm của ngành, tòa án nhân dân hai cấp đã thực hiện đầy đủ chức năng quản lý, hỗ trợ hội thẩm và các đoàn hội thẩm. Thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ và cung cấp cho hội thẩm nhân dân những tài liệu, văn bản pháp luật cần thiết để hội thẩm tham gia công tác xét xử. Đoàn Hội thẩm Tòa án nhân dân tỉnh thực hiện nhiệm vụ phân công hội thẩm tham gia xét xử khi có lịch và quyết định của Tòa, không để xảy ra tình trạng bị động vì lý do không có hội thẩm tham gia. Một số huyện giảm hội thẩm do nghỉ việc đã được tòa án báo cáo với thường trực HĐND huyện để bổ sung, nên số lượng hội thẩm đáp ứng yêu cầu tham gia xét xử của từng địa phương trong tỉnh.

Để nâng cao hơn nữa vai trò của hội thẩm nhân dân trong quá trình xét xử, thời gian tới tòa án nhân dân các cấp phối hợp với MTTQ giới thiệu, tuyển chọn hội thẩm nhân dân. Hàng năm, tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ pháp lý cho đội ngũ này, giúp họ có kiến thức pháp luật chuyên sâu, đưa ra những ý kiến xác đáng, để phán quyết của tòa án khách quan, đúng người, đúng tội.