Để chuẩn bị cho việc chính thức áp dụng Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia vào ngày 1/1/2020, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị triển khai Luật này tại Hà Nội ngày 16/10.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, các hoạt động triển khai Luật hướng vào 3 mục tiêu chính: Hạn chế sự có sẵn của rượu, bia; hạn chế và kiểm soát quảng cáo rượu bia; tăng thuế tiêu thụ đặc biệt vào các sản phẩm rượu bia.

Vì vậy, trong 3 tháng cuối năm 2019, Bộ Y tế sẽ ban hành các văn bản hướng dẫn thực thi Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia, như: xây dựng Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia để trình Chính phủ; Thông tư của Bộ trưởng Bộ Y tế hướng dẫn việc bổ sung chất chỉ thị màu vào các sản phẩm cồn không dùng trong thực phẩm, để phân biệt với cồn thực phẩm và phòng, ngừa pha chế rượu từ sản phẩm cồn không được phép dùng trong thực phẩm…

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu tại hội nghị (Ảnh: Chí Hiếu)

Tới năm 2020, Bộ Y tế sẽ chủ trì hoặc phối hợp với các bộ, ngành liên quan nhằm thống kê, thu thập và phân tích thông tin, dữ liệu có liên quan đến sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ rượu, bia; thực trạng sử dụng rượu, bia và ảnh hưởng đối với sức khỏe, xã hội, kinh tế do sử dụng rượu, bia làm căn cứ xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tác hại của rượu, bia, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo đảm an ninh, trật tự và các vấn đề xã hội khác. 

Sau 7 năm nghiên cứu, xây dựng, ngày 14/6/2019, Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia đã được Quốc hội khóa XIV thông qua. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020.

“Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một luật điều chỉnh đầy đủ, hoàn chỉnh đối với vấn đề phòng, chống tác hại của rượu, bia, đồng thời đây cũng là đạo luật khó do liên quan đến thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân. Vì vậy để đạo luật này sớm đi vào cuộc sống, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả thì công tác tuyên truyền, phổ biến, triển khai Luật là hết sức quan trọng”- Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu bia cao nhất thế giới và tỷ lệ uống rượu bia ngày càng gia tăng. “Nếu như năm 2010 có 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượu bia trong 30 ngày thì sau 5 năm, đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới. Đặc biệt, tình trạng sử dụng rượu, bia trong lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng diễn ra nghiêm trọng với tỷ lệ uống rượu, bia trong vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm. Tỷ lệ uống rượu, bia ở mức có hại - tức là uống từ 6 đơn vị rượu trở lên trong một lần uống lên tới 44%”.

Do những ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và gây ra các vấn đề xã hội nghiêm trọng nên rượu, bia là loại hàng hóa được hầu hết các quốc gia đưa vào kiểm soát chặt chẽ và không khuyến khích tiêu dùng. Tổ chức Y tế Thế giới đã phê chuẩn Chiến lược toàn cầu nhằm giảm tác hại của việc sử dụng đồ uống có cồn vào năm 2010.

Thông tin về một số điểm mới của Luật, bà Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia có 7 chương và 36 điều, đưa ra những biện pháp cơ bản để quản lý, giảm thiểu các tác hại của rượu, bia đối với sức khỏe kinh tế và xã hội. Trong đó, Luật đề cập tới một số quyền của người dân, ví dụ phải được sống trong một môi trường không bị ảnh hưởng bởi tác hại của rượu, bia, được cung cấp các thông tin chính xác về sản phẩm đang sử dụng...

"Đây là căn cứ xuyên suốt để bảo đảm thực hiện được các biện pháp hạn chế việc sản xuất, kinh doanh và quảng bá các sản phẩm rượu bia" - Bà Trần Thị Trang cho biết.

Đặc biệt, Luật cấm người có nồng độ cồn trong máu và hơi thở điều khiển phương tiện giao thông. Đây là một trong những điểm mới, tiến bộ hơn so với các quy định khác, đồng thời, là quy định thách thức nhất đối với lực lượng chức năng và người dân. Quy định này sẽ góp phần thay đổi những thói quen hành vi của người dân, buộc người dân sử dụng rượu bia hợp lý, không gây ảnh hưởng tới an toàn giao thông, xã hội.

Phát biểu tại Hội nghị, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam Kidong Park khẳng định, WHO cam kết sẽ đồng hành cùng Việt Nam nói chung và Bộ Y tế nói riêng trong việc triển khai và thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, rượu bia đứng hàng thứ 5 trong 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu và còn là nguyên nhân của nhiều bệnh không lây nhiễm nguy hiểm khác. Về mặt tác hại, uống rượu bia gây ra các hậu quả cấp tính hoặc mạn tính, tác hại với cả người uống, người xung quanh cũng như cộng đồng xã hội. Một số tác hại có thể xảy ra ngay sau khi uống như chấn thương, gây tai nạn giao thông hay ngộ độc rượu bia...

Một số tác hại khác diễn ra từ từ và kéo dài như gây tổn thương mạn tính đối với sức khỏe (mắc bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, xơ gan, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng rượu bia…) hay các vấn đề xã hội lâu dài như tác hại đối với gia đình, suy giảm chất lượng nhân lực, chất lượng dân số, phá vỡ các mối quan hệ gia đình, xã hội.

Tại Hội nghị, đại diện Bộ Y tế cho biết, Bộ đang trong quá trình xin ý kiến về việc mở rộng địa điểm những nơi cấm bán và sử dụng rượu bia như công viên, nhà chờ xe buýt, trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc... để quy định trong Nghị định thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia./.