Về Chiềng Mai, huyện Mai Sơn hôm nay, được chứng kiến nhiều đổi thay, với những con đường bê tông liên xã, liên bản rộng rãi, sạch đẹp. Dọc hai bên đường là những vườn cà phê, xen giữa là những ngôi nhà mới xây kiên cố.

Chiềng Mai có 11 bản, tiểu khu, hơn 1.200 hộ dân. Hằng năm, xã đã tuyên truyền về các chính sách giảm nghèo cho nhân dân, vận động bà con không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, tự lực vươn lên phát triển sản xuất để thoát nghèo. Sử dụng nguồn vốn từ các chương trình để hỗ trợ nhân dân xây dựng mô hình kinh tế phù hợp với tiềm năng, lợi thế của địa phương. Hiện nay, toàn xã có 750 hộ dân được vay vốn từ Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện, với tổng dư nợ  hơn 40 tỷ đồng.

Ông Hà Quốc Chính, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Xã đã hướng dẫn nhân dân phát triển các loại cây cà phê, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện chuyển giao tiến bộ kỹ thuật sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Phối hợp với doanh nghiệp lựa chọn cây trồng mới, cây lâu năm, cây công nghiệp có giá trị kinh tế để đầu tư phát triển. Vận động nhân dân thành lập HTX liên kết từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, sản xuất tập trung, quy mô bền vững.

Nhân dân trong xã thâm canh 780 ha cây cà phê; 294 ha cây ăn quả; gần 100 ha lúa 2 vụ; 284 ha cây ngắn ngày... Đồng thời, phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa. Nhiều mô hình trồng cỏ làm thức ăn chăn nuôi trâu, bò nhốt chuồng đem lại hiệu quả kinh tế. Toàn xã có 2.500 con gia súc; gần 60.000 con gia cầm các loại.

Bên cạnh đó, xã đã chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể, sản xuất tiểu thủ công nghiệp - thương mại và dịch vụ. Trên địa bàn xã có 4 HTX, bước đầu phát huy được vai trò tập hợp, nâng cao hiệu quả sản xuất và thực hiện tốt việc liên kết sản xuất, đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản địa phương.

Từ năm 2023 đến nay, xã đã lồng ghép nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững với các nguồn vốn từ các chương trình khác đầu tư xây dựng 16 công trình giao thông, thủy lợi, nhà văn hóa, lớp học, với tổng kinh phí trên 20 tỷ đồng. 100% số hộ được xem truyền hình, được dùng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, 11/11 bản có nhà văn hóa.

Dẫn chúng tôi thăm mô hình kinh tế tổng hợp, ông Lò Văn Diện, bản Puống Vạy, nói: Trước đây, gia đình tôi rất khó khăn, diện tích đất chủ yếu trồng ngô, sắn. Được xã tuyên truyền, vận động trồng cây cà phê, cây ăn quả, hiện nay, gia đình tôi có 2 ha cà phê. Vụ năm nay, gia đình dự tính thu 24 tấn quả cà phê tươi. Ngoài ra, tôi còn trồng xen xoài, nhãn với cà phê, trung bình mỗi năm thu 18 tấn quả. Nuôi 120 con dê, mỗi năm xuất bán 3 tấn thịt dê thương phẩm. Tổng thu nhập trên 700 triệu đồng.

Hiện nay, bản Puống Vạy có 148 hộ trồng 75 ha cà phê; trong đó 20 hộ có thu nhập từ 300 - 700 triệu đồng/năm. Ngoài ra, bà con trong bản còn trồng xen 67 ha cây ăn quả với cây cà phê; thâm canh 12 ha cây ngắn ngày; duy trì nuôi 200 con trâu, bò; 1.300 con dê và 2.000 con gia cầm. Thu nhập bình quân hơn 40 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 8%.

Chúng tôi đến bản Vựt Bon, dừng chân trước nhà văn hóa bản vừa được đầu tư xây dựng, chị Lò Thị Soi, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Vựt Bon, vui mừng: Từ lâu, bà con trong bản mong muốn mở rộng diện tích nhà văn hóa để tổ chức các hoạt động. Năm 2024, từ nguồn vốn của chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bản được đầu tư 1 tỷ đồng để xây mới nhà văn hóa, rộng gần 200 m2; đầu tư hệ thống sân thể thao, tường rào, bàn ghế, loa đài. Ngoài ra, bản còn vận động nhân dân ủng hộ ngày công lao động, quy ra tiền là 50 triệu đồng xây dựng nhà văn hóa. Có nhà văn hóa mới, bà con phấn khởi lắm, chiều nào cũng tập trung chơi thể thao, múa hát.

Với sự nỗ lực, đoàn kết, chung sức đồng lòng của chính quyền và nhân dân, diện mạo xã Chiềng Mai đang ngày càng thay đổi, đời sống nhân dân được nâng cao, dự kiến năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 5% - Chiềng Mai đang bứt phá vươn lên.