Kè rọ thép suối Nặm Păm, đoạn qua thị trấn Ít Ong. 

Những năm gần đây, do biến đổi khí hậu, thời tiết diễn biến phức tạp đã gây ra lũ ống, lũ quét làm sạt lở tại nhiều vị trí các bờ sông, bờ suối trên địa bàn huyện đe dọa đến đời sống tính mạng của nhân dân, làm mất một phần lớn diện tích đất nông nghiệp. Điển hình, trận lũ lịch sử năm 2017 khiến 13 người chết, 2 người mất tích, 15 người bị thương, 179 ngôi nhà bị cuốn trôi hoàn toàn; 237 ngôi nhà bị hư hỏng, ngập nước phải di chuyển khẩn cấp... Các trận lũ xảy ra các năm sau đó, tiếp tục tàn phá và ngày càng khoét sâu vào khu vực thị trấn Ít Ong, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở mùa mưa lũ rất cao.

Là một trong những hộ gia đình sinh sống bên bờ suối Nặm Păm bị cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, tài trong trận lũ quét lịch sử năm 2017, ông Lường Văn Địa, bản Chiềng Tè, thị trấn Ít Ong, nhớ lại: Nước suối dâng cao, chảy xiết đã cuốn trôi toàn bộ nhà và tài sản của gia đình. Sau trận lũ lịch sử đó, hai bên bờ suối được gia cố kè bằng rọ đá thép. Gia đình cũng được hỗ trợ tiền xây dựng ngôi nhà mới khang trang. Quan sát khu vực rọ thép gia cố phía sau khu vực nhà ông Địa bị cuốn trôi, nhận thấy, nhiều đoạn rọ thép đoạn từ phía chân cầu Nặm Păm ngược về trung tâm thị trấn đã bị đất bồi lấp, có những chỗ bị sô lệch khiến nhiều hộ dân lo lắng, nhất là trong thời điểm mùa mưa bão đến. Bởi vậy, khi biết thông tin huyện có chủ trương triển khai công trình kè phòng, chống lũ và sạt lở đất suối Nặm Păm thì người dân nơi đây đều đồng thuận, vui mừng và mong sớm triển khai.

Ông Phạm Đức Huynh, Chủ tịch UBND thị trấn Ít Ong, thông tin: Để giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai, bão lũ gây ra, thị trấn Ít Ong đã rà soát lại các điểm có nguy cơ sạt lở cao thống kê các hộ dân bị ảnh hưởng để bổ sung vào quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị. Qua nhiều lần kiến nghị, mới đây, UBND huyện đã có báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư xây dựng công trình kè phòng chống lũ, lũ quét và sạt lở đất suối Nặm Păm. Hiện nay, thị trấn đang thực hiện bước thứ nhất là tư vấn khảo sát, họp bà con nhân dân để kiểm đếm những khu vực khi dự án triển khai bị ảnh hưởng, đồng thời tuyên truyền, vận động nhân dân để chủ động phương án giải phóng, đền bù mặt bằng khi Dự án triển khai.

Được biết, theo thiết kế, công trình có tổng chiều dài gần 3.200 m, trong đó kè bờ phải trên 880 m, bờ trái gần 2.300 m. Kết cấu kè bằng bê tông cốt thép, chiều cao từ 3 - 4 m. Dự kiến công trình có tổng mức đầu tư 358 tỷ đồng. Nguồn vốn ngân sách Trung ương, thời gian thực hiện 2021-2025, được chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2020-2021) triển khai ngay đoạn sung yếu nhất, kè bờ trái 424 m, bờ phải 175 m chống sạt lở khu dân cư bản Hua Nà, bản Chiềng Tè, tiểu khu Hua Ít, Nang Cau (thị trấn Ít Ong), tổng đầu tư 40 tỷ đồng. Giai đoạn II (2022-2023), kè bờ phải trên 647 m, bờ trái 1.874 m, tổng mức đầu tư  218 tỷ đồng. Giai đoạn III (2024-2025), hoàn thiện nền đường, mặt đường nội thị và các công trình phụ trợ với tổng đầu tư trên 100 tỷ đồng.

Thông tin về công trình, ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La, cho biết: Chủ trương của huyện trong việc kè suối Nặm Păm trên địa bàn xã Nặm Păm cũng như thị trấn Ít Ong trước hết là chống sạt lở khu đô thị thị trấn, đảm bảo được cảnh quan kiến trúc trong khu đô thị thị trấn; điều tiết lũ để không ảnh hưởng đến các hộ dân sinh sống dọc hai bên bờ suối. Hiện nay, huyện đang tiến hành các bước. Công trình được thực hiện sẽ đảm bảo kiên cố, ổn định bờ suối Nặm Păm, bảo vệ khu dân cư thị trấn Ít Ong, tạo cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, thúc đẩy kinh tế, ổn định đời sống, tinh thần cho nhân dân.

Trước tình hình mưa lũ và những diễn biến bất thường xảy ra liên tiếp thời gian qua, huyện Mường La đã thực hiện thanh thải, nắn dòng chảy ra xa khu vực dân cư và kè rọ thép chống sạt lở. Tuy nhiên, đây mới chỉ là giải pháp khắc phục tạm thời, về lâu dài cần sớm thực hiện công trình kè chống lũ suối Nặm Păm. Vì vậy, rất mong các cấp, các ngành của tỉnh, Trung ương sớm bố trí nguồn vốn đầu tư xây dựng công trình.