Sông Mã những ngày cuối tháng 5, những cơn mưa bất chợt như xua đi cái nắng nóng, oi ả của ngày hè. Tại cơ quan Hội Nông dân huyện, chúng tôi được ông Lê Văn Quân, Chủ tịch Hội thông tin: Giai đoạn 2018-2023, toàn huyện hiện có 5.135 hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp, trong đó, nhiều hộ có thu nhập từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/năm. 

Để minh chứng, ông Quân giới thiệu chúng tôi về bản Anh Trung, xã Chiềng Cang, gặp anh Vũ Anh Minh, người có tài “điều khiển” cây nhãn ra quả theo ý muốn. Với 3 ha nhãn chín sớm của gia đình cho thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Anh Minh chia sẻ: Trước đây, trên nương đồi chủ yếu là cây sắn, cây ngô, chuyển sang trồng cây ăn quả đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện nay, thị trường của trái cây rộng, không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.

Năm 2019, anh Minh đã liên kết với 14 hội viên nông dân trong bản thành lập HTX nông nghiệp hữu cơ Trung Dung. Quá trình sản xuất, anh và các thành viên đã áp dụng quy trình sản xuất VietGAP; thực hiện kỹ thuật làm nhãn chín sớm... Hiện nay, HTX đang chăm sóc 35 ha cây ăn quả các loại, trong đó, 20 ha đạt tiêu chuẩn VietGAP; thu nhập bình quân của các thành viên đạt trên 300 triệu đồng/năm.

Tiếp tục đến thăm gia đình anh Lò Văn Ngoan, hội viên nông dân xã Chiềng Khương, với mô hình trồng dứa Queen và cây ăn quả trên đất dốc. Mở rộng vùng nguyên liệu cho nhà máy chế biến, năm 2021, gia đình anh đã chuyển đổi 3 ha đất trồng ngô, sắn sang trồng dứa Queen. Anh Ngoan phấn khởi: Vụ đầu, tỷ lệ ra quả khoảng 70% diện tích, trừ chi phí gia đình thu lãi hơn 100 triệu đồng. Năm nay, gia đình tiếp tục đăng ký trồng 5.000 m² nữa. Hiện nay, gia đình có 3 ha nhãn, 1 ha xoài, 1 ha cây mắc ca và 3,5 ha dứa Queen. Dự kiến năm nay, tổng thu nhập của gia đình trên 700 triệu đồng.  

Ở Sông Mã, có nhiều mô hình kinh tế cho hiệu quả, như chăn nuôi bò của hội viên Tòng Văn Cường, xã Mường Lầm, thu nhập trên 200 triệu đồng/năm; trồng bí đao xanh của hội viên Triệu Tài Hải, bản Quảng Tiến, xã Chiềng Sơ, thu nhập 250 đồng/năm; trồng nhãn và sơ chế long nhãn có các hộ: Lường Văn Mười, Lê Danh Phúc, Đào Ngọc Bằng, xã Chiềng Khoong... với thu nhập từ 150 đến trên 1 tỷ đồng/năm. 

Ông Lê Văn Quân, Chủ tịch Hội Nông dân huyện, thông tin thêm: Đồng hành cùng hội viên, Hội tập trung đẩy mạnh hoạt động tư vấn, hỗ trợ, dịch vụ, đào tạo nghề. Đồng thời, tăng cường liên kết giữa các tổ chức, cá nhân trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Thúc đẩy phát triển kinh tế hợp tác và liên kết “4 nhà” để nâng cao hiệu quả chuỗi sản xuất nông nghiệp. Duy trì các trang cổng thông tin điện tử của Hội và nhóm Zalo, Facebook để hội viên tham khảo, học tập các mô hình hay, cách làm sáng tạo phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Điểm chung của những triệu phú vùng biên là họ luôn chủ động ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để tăng thu nhập, tăng giá trị sử dụng đất. Liên kết thành lập HTX để nâng cao giá trị sản phẩm. Nhiều mô hình của nông dân đã được chọn làm điểm để quảng bá, nhân rộng, là địa chỉ để bà con trong và ngoài huyện đến tham quan, học tập kinh nghiệm.

 Cách đây 5 năm, 15 hộ dân ở xã Chiềng Sơ đã thành lập HTX Hải Nhung chuyên sản xuất, kinh doanh rau màu. Mở rộng diện tích sản xuất, HTX còn liên kết với hơn 300 hội viên nông dân ở các xã Chiềng Sơ, Yên Hưng, Bó Sinh, Nà Nghịu, Đứa Mòn trồng 40 bí đao. Anh Triệu Tài Hải, Giám đốc HTX, cho biết: Quá trình sản xuất, HTX phối hợp cơ quan chuyên môn xây dựng quy trình sản xuất VietGAP. Đến nay, toàn bộ diện tích bí đao đạt tiêu chuẩn VietGAP; thu nhập bình quân của thành viên, hộ liên kết đạt 10 triệu đồng/tháng.

Với sự hỗ trợ của tổ chức Hội, nhiều nông dân trên địa bàn huyện đã tham gia liên kết thành lập các HTX, thực hiện sản xuất theo quy trình VietGAP, hữu cơ. Đến nay, toàn huyện có 57 HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, trong đó, 10 HTX do Hội Nông dân phối hợp thành lập với 1.250 người, trong đó, hội viên nông dân 766 người. 

Bên cạnh đó, Hội còn phối hợp với Hội Nông dân tỉnh, Bưu điện huyện tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ nông dân quảng bá xúc tiến thương mại đối với sản phẩm chủ lực của huyện, như: nhãn quả, long nhãn, xoài và các sản phẩm OCOP trên sàn giao dịch thương mại điện tử Postmart.vn, voso.vn... 

Sự thay đổi trong tập quán canh tác, áp dụng phương thức sản xuất mới, tiên tiến của nông dân huyện Sông Mã phù hợp với thời đại nông nghiệp, nông dân số, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn của địa phương.