Thực hiện kế hoạch của Bộ Công an về triển khai thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính, Công an tỉnh đã tham mưu với UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ngành, địa phương; đồng thời, trực tiếp ban hành kế hoạch và nhiều văn bản để chỉ đạo, tổ chức thực hiện trên địa bàn tỉnh. Trong giai đoạn vừa qua, lực lượng Công an cấp xã đóng vai trò nòng cốt, phối hợp với các ngành chức năng địa phương thành lập các tổ công tác đến tận nhà các gia đình thân nhân liệt sĩ để thu thập thông tin, cập nhật dữ liệu. Đến nay, công tác khảo sát cơ bản đã hoàn thành, sẵn sàng cho việc thu nhận mẫu ADN.

Hiện tại, toàn tỉnh đã thu thập phiếu thông tin và cập nhật lên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hồ sơ 2.783 liệt sĩ, trong đó có 2.210 liệt sĩ không có thông tin phần mộ hoặc phần mộ không có hài cốt, 573 liệt sĩ đã xác định được thông tin phần mộ. Tổ Công tác cấp xã đã tổ chức thu thập và cập nhật thông tin 1.488 trường hợp là thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính theo họ ngoại.

Thực hiện thông báo của Bộ Công an về lộ trình triển khai thu nhận mẫu ADN trên toàn quốc. Trong đợt 1, tổ chức thu nhận mẫu ADN cho các đối tượng ưu tiên là bà mẹ Việt Nam anh hùng, mẹ đẻ của liệt sĩ, thân nhân của liệt sĩ cao tuổi, già yếu. Tại tỉnh Sơn La, có 8 trường hợp mẹ liệt sĩ đủ điều kiện để tổ chức thu nhận mẫu ADN.

Đảm bảo lộ trình tổ chức thu nhận hồ sơ cho thân nhân liệt sĩ, Công an tỉnh đã chủ động phối hợp với Sở Nội vụ kiểm tra hồ sơ quản lý, xác định tình trạng sức khỏe của đối tượng cần thu nhận mẫu ADN, tuyên truyền, vận động gia đình liệt sĩ đồng ý tham gia lấy mẫu. Mặc dù số lượng mẫu thu nhận ADN của tỉnh không nhiều, song do thân nhân liệt sĩ cư trú tại nhiều địa bàn cách xa nhau, nhiều trường hợp sức khỏe yếu không tiện đi lại, Công an tỉnh đã triển khai 2 tổ công tác phối hợp tổ chức thu nhận lưu động tại nhà, kết hợp thu nhận tập trung tại trụ sở cơ quan Công an để đảm bảo tiến độ công tác, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thân nhân liệt sĩ tham gia lấy mẫu ADN.

Tại buổi thu nhận mẫu ADN lưu động ở các huyện, thành phố, không khó để bắt gặp hình ảnh các cụ già gần trăm tuổi, lưng còng, mắt mờ, tay run rẩy nhưng ánh mắt vẫn rực sáng niềm hy vọng có cơ hội tìm được hài cốt của con mình.

Cụ Vương Thị Ngọc Yến, 95 tuổi, tổ 2, phường Chiềng Lề, mái tóc bạc trắng, đôi tay run run, xúc động nghẹn lời khi nhắc đến con trai mình: Tôi có con trai là liệt sĩ Trần Mạnh Hợp, hy sinh đã hơn 50 năm rồi. Từ ngày con tôi đi chiến đấu đến giờ, gia đình không có một dòng tin tức nào, cũng không biết phần mộ ở đâu. Hôm nay, khi được các cán bộ Công an thu nhận mẫu ADN, các cháu nói việc này sẽ giúp đối chiếu với hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, mong sau đợt thu nhận này, sớm tìm được con trai trở về với gia đình.

Chị Quản Thị Dung, có anh trai là liệt sĩ Quản Hữu Bình, hy sinh năm 1979, trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc, bày tỏ: Anh trai tôi hy sinh khi tôi mới 10 tuổi, nhiều năm nay, gia đình đi tìm khắp nơi nhưng không tìm thấy hài cốt của anh. Việc thu nhận mẫu ADN hôm nay sẽ giúp gia đình tôi và nhiều thân nhân liệt sĩ khác có cơ hội tìm được hài cốt các anh hùng liệt sĩ chưa xác định được danh tính.

Không riêng gì cụ Yến, chị Dung, nhiều thân nhân liệt sĩ khác trong tỉnh đã không ngăn được nước mắt khi cán bộ Công an đến tận nhà thu nhận mẫu. Trong những căn nhà đơn sơ, câu chuyện về người con, người chồng, người em mãi mãi nằm lại nơi chiến trường chưa bao giờ là cũ. Và nay, họ có thêm một hy vọng mới, mong một ngày được thắp hương đúng phần mộ cho người thân của mình.

Trong dịp thu nhận mẫu AND đợt này, Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh đã tổ chức trao 8 phần quà tri ân các thân nhân là mẹ liệt sĩ, với tổng trị giá 10 triệu đồng.

Anh Đặng Hữu Điện, Trưởng phòng xét nghiệm, Công ty Genestory, đại diện đơn vị thu nhận mẫu ADN, cho biết: Chúng tôi cử lên Sơn La 4 thành viên để phối hợp với Công an tỉnh Sơn La thu nhận mẫu ADN, chúng tôi đã tiến hành xác thực thông tin và lấy mẫu, quá trình thu thập gặp khó khăn do các mẹ liệt sĩ già yếu, vân tay không còn rõ. Song với tinh thần “Đền ơn đáp nghĩa”, chúng tôi không chỉ coi đây là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm thiêng liêng với Tổ quốc. Trong ngày 6/5, 16 mẫu sinh phẩm đã được thu nhận thành công, tích hợp vào hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư, sẵn sàng phục vụ công tác giám định ADN khi có yêu cầu.

Thượng tá Nguyễn Trần Phương, Trưởng phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh, chia sẻ: Chúng tôi xác định rõ đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, bất kỳ mẫu sinh phẩm nào thu nhận được đều có thể giúp sớm tìm kiếm, xác định danh tính và đưa hài cốt các anh hùng liệt sĩ về với gia đình, góp phần xoa dịu nỗi đau, đáp ứng mong mỏi của thân nhân gia đình liệt sĩ, những người đã hy sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Việc thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ không chỉ là một thủ tục kỹ thuật, mà còn là sự tri ân sâu sắc, là hành động thiết thực để lịch sử và đạo lý được giữ gìn trọn vẹn. Bằng tinh thần trách nhiệm và lòng biết ơn, Công an tỉnh Sơn La tiếp tục rà soát, mở rộng triển khai các đợt thu nhận mẫu tiếp theo nhằm hiện thực hóa mục tiêu cao nhất: Mọi liệt sĩ đều được gọi đúng tên, được trở về trong vòng tay yêu thương của quê hương và gia đình.