Thời gian qua, cơ quan chức năng và chính quyền các xã trên địa bàn huyện Bắc Yên đã triển khai nhiều biện pháp, nhằm tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả sử dụng các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn, để khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt do ảnh hưởng bởi nắng nóng kéo dài.

Người dân bản Khoa, xã Mường Khoa (Bắc Yên) được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Huyện Bắc Yên hiện có 188 công trình cấp nước tập trung, qua rà soát, đánh giá của cơ quan chức năng, có 40 công trình hoạt động bền vững, 44 công trình hoạt động tương đối bền vững, 36 công trình kém bền vững, 68 công trình không hoạt động. Tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh ở huyện đạt 95%, nhưng tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh từ công trình cấp nước tập trung chỉ chiếm 35%. Nguyên nhân là do đa số các công trình đều sử dụng nguồn nước ngầm nên bị ảnh hưởng lớn bởi biến đổi khí hậu, mưa lũ, nước ngầm ngày càng hạ thấp dẫn đến cạn kiệt, nguồn nước không ổn định, việc quản lý các công trình còn nhiều khó khăn, do năng lực chuyên môn của đội ngũ quản lý, vận hành tại cơ sở còn hạn chế. Bà Dương Thị Lan Hương, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Bắc Yên, cho biết: Hiện nay, trên địa bàn huyện có nhiều công trình cấp nước sinh hoạt được đầu tư từ lâu và bị ảnh hưởng bởi mưa lũ nên hoạt động kém hiệu quả, hư hỏng. Nguồn kinh phí sửa chữa, nâng cấp các công trình cần rất lớn, trong khi ngân sách của huyện và xã còn hạn chế. Cùng với đó thì nhận thức, trách nhiệm của người dân trong quản lý, vận hành, bảo vệ công trình chưa cao.

Để tăng cường công tác quản lý, vận hành, bảo trì các công trình cấp nước sinh hoạt trên địa bàn, huyện Bắc Yên đã chỉ đạo các xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân được trực tiếp thụ hưởng các công trình; xác định rõ trách nhiệm và đề xuất các giải pháp khắc phục một số công trình cấp nước hoạt động không hiệu quả, xuống cấp, dừng hoạt động. Đồng thời, xây dựng quy trình vận hành; thành lập tổ quản lý, tổ tự quản, vận hành công trình; rà soát, thống kê thực trạng năng lực cán bộ quản lý, vận hành các công trình cấp nước tập trung trên địa bàn làm cơ sở xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật khai thác, quản lý, vận hành công trình. Tính riêng từ đầu năm đến nay, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện đã tổ chức 3 lớp tập huấn cho 120 người thuộc các tổ quản lý vận hành nước sinh hoạt của xã, bản, hộ gia đình về vận hành công trình bền vững, bảo vệ nguồn nước, hướng dẫn cách xử lý nhanh nguồn nước ô nhiễm trong trường hợp khẩn cấp; cách trữ nước an toàn tại hộ gia đình. Hướng dẫn kỹ năng và các cách xử lý sự cố thường gặp trong quá trình vận hành công trình, sử dụng thành thạo bộ dụng cụ sửa chữa công trình cấp nước tập trung. Hỗ trợ các xã, thị trấn 16 bộ dụng cụ sửa chữa công trình cấp nước tập trung, tổng trị giá hơn 100 triệu đồng.

Chúng tôi đến xã Mường Khoa tìm hiểu về mô hình quản lý, vận hành khai thác các công trình cấp nước tập trung. Hiện, toàn xã có 10 công trình nước sinh hoạt được bàn giao cho 8 tổ vận hành nước quản lý, đưa vào khai thác sử dụng. Trong đó, công trình cấp nước sinh hoạt cho 270 hộ ở bản Khoa lấy nước từ suối Đăm và Đán Đanh, ông Quàng Văn Bánh, Trưởng bản, chia sẻ: Cùng với tuyên truyền, vận động nhân dân sử dụng nước tiết kiệm, bản đã đưa việc bảo vệ đầu nguồn nước, sử dụng hiệu quả các công trình vào hương ước, quy ước của bản. Thành lập tổ vận hành gồm 3 người làm công tác giám sát, kiểm tra, theo dõi và bảo vệ nguồn nước. Thống nhất thu 3.500 đồng/m³ nước, số tiền sẽ sử dụng vào việc duy tu, sửa chữa công trình, trả công cho người quản lý. Nhận thấy lợi ích và hiểu được tầm quan trọng của công trình nước sinh hoạt, nên bà con trong bản đồng tình ủng hộ. Còn bà Lường Thị Lun cho biết: Từ khi có công trình cấp nước, chúng tôi không còn phải đi xa như trước; việc lắp đặt đồng hồ và thu tiền sử dụng nước cũng giúp nhiều hộ gia đình trong bản sử dụng nước sinh hoạt tiết kiệm và hiệu quả hơn, nhờ thế mà các hộ ở tận cuối bản vẫn có nước sử dụng.

Với chủ trương tiếp tục nâng cao hiệu quả các công trình cấp nước tập trung trên địa bàn, kịp thời khắc phục, sửa chữa khi xảy ra sự cố, huyện Bắc Yên đã chỉ đạo các cơ quan chức năng và các xã tuyên truyền, vận động nhân dân sử dụng nước tiết kiệm; huy động nguồn xã hội hóa và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư xây dựng các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung; có phương án, kế hoạch khắc phục, sửa chữa những công trình cấp nước sinh hoạt tập trung bị ảnh hưởng bởi mưa lũ để sớm bàn giao, đưa vào sử dụng, góp phần nâng cao đời sống nhân dân.