Nằm trên cao nguyên Nà Sản, xã Chiềng Mung (Mai Sơn) những năm gần đây kinh tế phát triển khá mạnh, nhất là phát triển các loại cây công nghiệp, cây ăn quả. Theo đó, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tăng lên; nhiều hộ dân thực hiện sơ chế, chế biến nông sản, nhưng hệ thống xử lý chất thải không bảo đảm, gây ô nhiễm nguồn nước. Do vậy, xã Chiềng Mung đã và đang thực hiện nhiều biện pháp để đảm bảo nguồn nước hợp vệ sinh phục vụ sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Người dân bản Noong Phụ, xã Chiềng Mung (Mai Sơn) được sử dụng nước hợp vệ sinh.

Trên địa bàn xã Chiềng Mung hiện có 6 công trình cấp nước sinh hoạt, trong đó, 2 trạm xử lý nước được đầu tư xây dựng từ năm 2016, cung cấp nước cho 1.500 hộ dân, cùng 4 công trình cấp nước tự chảy và được giao cho chính quyền địa phương và người dân quản lý. Cùng với sự hỗ trợ kinh phí của nhà nước, người dân trong xã đã tích cực tham gia đóng góp tiền, công lao động để xây dựng các công trình cấp nước. Theo đánh giá của lãnh đạo UBND xã, các công trình cấp nước đã đáp ứng cơ bản nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt của người dân trong xã. Đến thời điểm hiện tại, toàn xã có 86% số hộ được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Việc bảo vệ nguồn nước luôn được xã Chiềng Mung quan tâm. Xã có trên 2.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó trên 1.000 ha trồng cây ăn quả và cây cà phê, còn lại là trồng cây lương thực có hạt, rau xanh... Trong sản xuất, người dân đã sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để bảo vệ cây trồng, nhưng việc thu gom vỏ bao bì sau sử dụng chưa triệt để. Trên địa bàn còn có gần 160 hộ gia đình thực hiện sơ chế, chế biến cà phê, nhưng hệ thống xử lý nước thải không bảo đảm...

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, bà Hoàng Thị Loan, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Mung cho biết: Để bảo vệ nguồn nước, xã đã chỉ đạo các bản, các tiểu khu trong xã thực hiện rào, chắn xung quanh khu vực mó nước được sử dụng làm đầu vào cho 2 trạm xử lý nước và 4 công trình cấp nước tự chảy trên địa bàn. Bên cạnh đó, xã đã đặt nhiều bể chứa tại nương để người dân tự giác thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng. Đồng thời, tuyên truyền, hướng dẫn  bà con hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong bán kính từ 500-1.000 m2 ở khu vực các mó nước.

 Bên cạnh đó, xã còn lồng ghép tuyên truyền việc bảo vệ nguồn nước tại cuộc họp của các tổ chức đoàn thể, các bản, giúp người dân nâng cao ý thức bảo vệ và sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả. Hiện toàn xã còn khoảng 14% số hộ dân đang sử dụng nước giếng khoan và nước tự chảy, đây là nguồn nước tiềm ẩn nguy cơ bị ô nhiễm do sản xuất nông nghiệp. Do đó, xã đã chỉ đạo ban quản lý các bản, các tiểu khu vận động người dân trong sản xuất nông nghiệp cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng phương pháp). Vận động các hộ sơ chế, chế biến cà phê đào hố, lót bạt chống thấm và xử lý nước thải bằng hóa chất trong thời gian quy định.

Dù đã thực hiện nhiều giải pháp và bước đầu đã giảm thiểu phần nào ô nhiễm môi trường do chế biến nông sản, nhưng chưa triệt để và bền vững. Do vậy, để bảo vệ tốt nguồn nước sinh hoạt và nước sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, người dân xã Chiềng Mung cần tiếp tục thực hiện các giải pháp để bảo vệ môi trường nguồn nước, trong đó tham gia bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có; thực hiện đúng các quy định trong sản xuất nông nghiệp; bảo vệ các đường ống dẫn nước về hộ gia đình...