Vào cuối tháng 5 đầu tháng 6 hằng năm, nhân dân dọc sông Đà trên địa bàn huyện Bắc Yên tất bật ra sông đánh bắt cá nến. Năm nay, bà con phấn khởi khi cá nến được mùa, được giá.

Cá nến trên lòng hồ sông Đà xuất hiện nhiều trên địa bàn các huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Bắc Yên, Phù Yên, chủ yếu từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 và chỉ rộ trong vòng 15-20 ngày. Vì vậy, những ngày này, nhân dân các xã Tạ Khoa, Song Pe đang dùng các loại thuyền cùng ngư cụ tập trung ra sông đánh bắt cá nến. Từ bến phà Tạ Khoa, xã Song Pe xuôi dòng đến bản Sập Việt, xã Tạ Khoa, mỗi ngày có khoảng 20-30 thuyền lớn nhỏ đánh bắt cá nến.

Anh Đinh Văn Tới, xã Song Pe, cho biết: Loại cá này thường đi từng đàn, bơi tương đối nhanh, nên thuyền máy phải tốt thì mới đuổi kịp. Bình quân mỗi ngày tôi bắt được 20-30 kg/ngày, có ngày trúng đàn thì lên tới 50-60 kg. Cá được các thương lái ra tận thuyền thu mua, chứ không có cá đem vào bờ. Giá bán hiện tại 80-120 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí thu lãi 2-3 triệu đồng/ngày.

Tại bến thuyền Sập Việt, xã Tạ Khoa, ngã ba của suối Sập chảy từ huyện Mộc Châu đổ ra sông Đà có nhiều loại thuyền lớn, nhỏ đang đánh bắt cá nến. Một trong những người có kinh nghiệm nhiều năm đánh bắt cá nến, anh Đinh Văn Quynh, bản Sập Việt, chia sẻ: Ở địa bàn huyện Bắc Yên, cá nến chỉ xuất hiện nhiều ở địa phận từ bến Tạ Khoa đến bến Sập Việt. Cách bắt cá nến là sử dụng lưới tạo hình như chiếc vợt lớn để trước mũi tàu, rồi chạy khắp sông, khoảng 2-3 tiếng kéo lên một lần để thu cá. Loại cá này, bán rất chạy. Có ngày cao điểm, tôi đánh bắt được 70 kg, đem lại nguồn thu nhập khá.

Theo quan sát, cá nến khi bơi dưới nước có thân hình trong, khi bắt lên cá có màu trắng, nên loại cá này có nhiều tên gọi khác nhau, như cá nến, cá ngần, cá thủy tinh, cá sữa... Cá nến có thân hình nhỏ chỉ bằng đầu đũa ăn cơm, mềm như bún, không vảy, không có xương.

Cá nến phù hợp với cách chế biến chiên giòn, chiên tỏi ớt, nấu với dưa chua, dứa chua, canh riêu, làm chả, nộm, gỏi, kho... Thịt cá nến dai, thơm, ngọt nên rất được nhiều người ưa chuộng. Đây được coi là cá đặc sản của dòng sông Đà, trên thị trường, các tiểu thương thường bán với giá từ 200-300 đồng/kg.

Hiện nay, trung bình mỗi năm có khoảng 50 tấn cá nến được đánh bắt trên dòng sông Đà từ các huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Bắc Yên và Phù Yên.

Dòng sông Đà đang đem lại nguồn lợi thủy sản vô cùng phong phú, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống cho người dân địa phương, trong đó có cá nến. Lưới dùng bắt cá nến có mắt nhỏ. Vì vậy, các cơ quan chức năng quản lý chặt hoạt động đánh bắt thủy sản. Nhân dân sử dụng lưới đánh bắt phù hợp với loại cá, tránh khai thác tận diệt, góp phần giữ gìn và bảo vệ nguồn lợi thủy sản bền vững.