Trong các cuộc kháng chiến cứu nước, Sơn La có hàng vạn thanh niên ưu tú lên đường nhập ngũ, tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Hàng nghìn người đã anh dũng hy sinh trên các chiến trường, cho đến nay, một số phần mộ của các anh vẫn chưa tìm được. Đón các anh về quê hương không chỉ là nguyện vọng của người thân, mà còn là trách nhiệm, là sự tri ân của Đảng, Nhà nước và của nhân dân với những người con ưu tú đã hiến dâng xương máu để giành lại nền độc lập, tự do cho dân tộc.

Huyện Mộc Châu đón hài cốt liệt sĩ Vì Văn Cớn về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện. 

Ảnh: Đức Cường (CTV)

Chị Lù Thị Số - em gái liệt sĩ Lù Minh Quý, tại tổ 4, phường Chiềng An, thành phố Sơn La, xúc động kể: Anh trai tôi tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước, năm 1971, anh đã hy sinh, nhưng không tìm thấy phần mộ. Khi còn sống, bố mẹ tôi đều có nguyện vọng là tìm thấy mộ anh để đưa về quê hương. Năm 2013, tôi được cơ quan chức năng mời đến lấy mẫu ADN để xét nghiệm. 3 năm sau, gia đình được thông báo: Mẫu ADN của tôi trùng với mẫu ADN của hài cốt liệt sĩ an táng tại Nghĩa trang Quốc tế Việt - Lào, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An. Được sự quan tâm của các cấp, các ngành của tỉnh Sơn La và tỉnh Nghệ An, năm 2016, hài cốt của anh tôi được đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ thành phố Sơn La với nghi lễ trang trọng. Vậy là bố mẹ tôi nơi “chín suối” đã yên lòng!.

Thượng tá Lý Văn Hơn, Trưởng ban Chính sách, Bộ CHQS tỉnh, cho biết: Bộ CHQS tỉnh và Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đã tham mưu cho tỉnh kiện toàn Ban Chỉ đạo tìm kiếm, quy tập và xác định hài cốt liệt sĩ (Ban Chỉ đạo 515). Ban đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan cung cấp và tiếp nhận thông tin mộ liệt sĩ để phục vụ công tác xây dựng phần mềm quản lý và cơ sở dữ liệu trên Cổng thông tin điện tử do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội quản lý. Đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý, rà soát hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Tra cứu, cung cấp thông tin mộ liệt sĩ đang an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ trong cả nước; báo tin các trường hợp mộ liệt sĩ đã xác định được đầy đủ thông tin cho thân nhân gia đình liệt sĩ.

Hiện nay, 100% các huyện, thành phố đã hoàn thành kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm theo 3 cấp xã, huyện, tỉnh. Tổ chức tiếp nhận thông tin, chuyển giao danh sách liệt sỹ hy sinh trong các thời kỳ theo quê quán, nơi hy sinh và nơi an táng ban đầu cho các đơn vị liên quan và Ban CHQS các huyện, thành phố. Đến nay, đã cung cấp 134 thông tin về liệt sỹ cho các đơn vị và thân nhân gia đình liệt sỹ; thu thập 14 thông tin nơi chôn cất ban đầu của liệt sỹ, góp phần xác minh, kết luận và tổ chức tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ.

Đại úy Hoàng Văn Duẩn, Ban CHQS huyện Mai Sơn, cho biết: Từ năm 2019 đến nay, với các nguồn thông tin thu thập được, đơn vị đã phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức quy tập 10 hài cốt liệt sĩ, trong đó 1 hài cốt liệt sĩ có danh tính; 3 hài cốt liệt sĩ đang xác định danh tính và 6 hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Đơn vị đang tiếp tục thu thập thông tin để xác định danh tính cho các hài cốt đã được quy tập và tăng cường tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ về quê hương theo nguyện vọng của gia đình.

Ngành Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh hiện đang quản lý và thực hiện chế độ chính sách đối với 3.515 liệt sĩ. Trong đó, 1.108 liệt sĩ thời kỳ kháng chiến chống Pháp; 2.223 liệt sĩ chống Mỹ và 184 liệt sĩ bảo vệ Tổ quốc. Số phần mộ liệt sĩ an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ trong tỉnh là 1.669 mộ, gồm 241 mộ có đầy đủ thông tin; 411 mộ có một phần thông tin và 1.017 mộ chưa xác định được thông tin. Từ năm 2013 đến đầu năm 2022, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đã phối hợp với các tỉnh rà soát trên 3.000 thông tin của liệt sỹ; đính chính gần 1.000 thông tin trên bia mộ và hồ sơ liệt sỹ hiện an táng tại nghĩa trang liệt sĩ các tỉnh.

Ông Đỗ Trí Dũng, Trưởng phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Mộc Châu, cho biết: Từ năm 2018 đến nay, huyện đã đón 6 hài cốt liệt sĩ về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn huyện. Lễ đón hài cốt liệt sĩ về quê hương với hình thức trang trọng thể hiện sự tri ân, biết ơn với các Anh hùng liệt sĩ và gia đình người có công.

Hiện nay, nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập, đón các anh về với quê hương vẫn đang tiếp tục được cả hệ thống chính trị và nhân dân nỗ lực thực hiện, để thỏa ước nguyện của người thân, của gia đình và “trọn nghĩa vẹn tình” với các Anh hùng liệt sĩ.