Sơn La có trên 350.000 ha đất sản xuất nông nghiệp với nhiều sản phẩm có lợi thế, cùng với nguồn lao động dồi dào; tiềm năng cung cấp nông sản xuất khẩu lớn. Để giúp doanh nghiệp, nông dân thuận lợi trong quá trình sản xuất, tỉnh ta đã và đang tích cực triển khai các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản bền vững.

Với mục đích liên kết, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, năm 2018, 8 hộ dân bản Huổi Bó, xã Chiềng Khoong, huyện Sông Mã cùng góp vốn, đất sản xuất thành lập HTX dịch vụ nông nghiệp Hoa Mười để trồng nhãn, xoài theo quy trình VietGAP. Hiện nay, HTX có 14 thành viên, sản xuất 30 ha nhãn, 15 ha xoài; năng suất bình quân đạt 10 tấn/ha, sản lượng trên 465 tấn. Để tiêu thụ sản phẩm, HTX tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại do huyện, tỉnh tổ chức; chủ động kết nối với các doanh nghiệp, thương lái lớn. Năm 2020, HTX tham gia chuỗi liên kết sản xuất với các đối tác lớn, như Công ty cổ phần phân bón Fusa Hải Dương, cung cấp phân bón và bao tiêu sản phẩm cho HTX; Công ty Syngenta cung cấp thuốc bảo vệ thực vật.

Anh Lường Văn Mười, Giám đốc HTX, chia sẻ: Tham gia chuỗi liên kết, việc tìm đầu ra cho sản phẩm nông sản, không còn là nỗi lo được mùa mất giá như trước; việc sản xuất theo đơn đặt hàng giúp các thành viên HTX chuyên tâm sản xuất, đảm bảo chất lượng để giao sản phẩm cho khách hàng theo tiêu chuẩn.

Là một trong những điểm sáng trong việc liên kết chuỗi, Công ty cổ phần Mía đường Sơn La triển khai nhiều chính sách hỗ trợ nông dân phát triển vùng nguyên liệu; xây dựng mối liên kết bền vững giữa doanh nghiệp và nông dân trồng mía. Hiện nay, Công ty liên kết sản xuất với trên 10.000 hộ trên địa bàn huyện Mai Sơn, Yên Châu, trồng trên 9.000 ha mía, năng suất 65 tấn mía cây/ha. Sản lượng mía bình quân đạt 550.000-650.000 tấn/năm. Hằng năm, Công ty đầu tư 200-220 tỷ đồng cho sản xuất vùng mía nguyên liệu; trong đó, hỗ trợ không hoàn lại khoảng 50 tỷ đồng... Ông Trần Ngọc Hiếu, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Sơn La, cho biết: Để người dân yên tâm, gắn bó với cây mía, Công ty đầu tư hàng chục tỷ đồng cung cấp giống, phân bón cho các hộ ký hợp đồng trồng mía. Hỗ trợ làm đường vận chuyển mía nguyên liệu; tạo điều kiện cho người dân vay vốn đầu tư phục vụ sản xuất, sửa chữa nhà ở, tạo niềm tin và sự gắn kết chặt chẽ giữa người dân - doanh nghiệp.

Theo thống kê của ngành Nông nghiệp, toàn tỉnh đã xây dựng duy trì, phát triển 280 chuỗi nông, lâm, thủy sản an toàn. Bên cạnh đó, cấp 294 mã số vùng trồng cho 43 cơ sở. Có 27 sản phẩm được cấp bảo hộ nhãn hiệu mang địa danh của tỉnh; 98 cơ sở áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt VietGAP, GlobalGAP còn hiệu lực; chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh; lũy kế đến nay, toàn tỉnh có 151 sản phẩm OCOP đạt chứng nhận 3 sao đến 5 sao. Liên kết chuỗi mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, HTX, người sản xuất, người tiêu dùng trong nước và tham gia xuất khẩu. Thông qua đó, tạo kết nối chuỗi giá trị sản xuất và tiêu thụ nông sản bền vững, ứng dụng rộng rãi khoa học kỹ thuật nông nghiệp vào sản xuất, tạo sản phẩm hàng hóa chất lượng cung ứng cho thị trường.

Tuy nhiên, việc liên kết chuỗi nông sản còn gặp khó khăn do thiếu sự chủ động, tích cực của người dân; sự tham gia của các chủ thể vào các khâu trong chuỗi cung ứng của một số sản phẩm nông sản còn lỏng lẻo, thiếu tập trung. Tình trạng nông dân sản xuất và bán nông sản thông qua thương lái vẫn phổ biến, giá cả thường không ổn định.

Ông Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh, cho biết: Giải quyết vấn đề này, tỉnh ta đã cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ các tổ chức, cá nhân xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, phát triển các doanh nghiệp, HTX… Bên cạnh đó, rà soát, xây dựng các vùng sản xuất theo 3 cấp sản phẩm (Sản phẩm chủ lực quốc gia; sản phẩm chủ lực cấp tỉnh; sản phẩm đặc sản địa phương mô hình “Mỗi xã một sản phẩm”), lồng ghép vào các quy hoạch phát triển ngành cấp quốc gia, quy hoạch tỉnh. Tiến hành tổ chức cấp mã số vùng trồng, triển khai có hiệu quả Luật Trồng trọt.

Đồng thời, tích cực chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ vào sản xuất quả, các sản phẩm từ quả, nhất là các quy trình sản xuất nông nghiệp tốt. Thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh đầu tư vào sản xuất, chế biến, tiêu thụ các sản phẩm nông sản; chỉ đạo các cấp, các ngành tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư thực hiện dự án sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, phục vụ các nhà máy chế biến gắn với phát triển các sản phẩm lợi thế, chủ lực của từng địa phương, đáp ứng đủ nguyên liệu chế biến...

Xây dựng chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp với HTX và người nông dân, đã khẳng định những ưu điểm trong phát triển nông nghiệp bền vững. Đây cũng là hướng đi chính của sản xuất nông nghiệp Sơn La trong thời gian tới.