Phát triển sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững, thành phố Sơn La đã đẩy mạnh hỗ trợ xây dựng, nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao, ít gây tác động tới môi trường.

Mô hình cải tạo, chăm sóc mận hậu theo hướng hữu cơ tiêu chuẩn VietGAP tại xã Chiềng Cọ, là một trong 3 mô hình điểm được Thành phố hỗ trợ sản xuất. Mô hình có sự tham gia của 13 hộ, quy mô thực hiện trên 5 ha tại bản Dầu. Các hộ được tư vấn, hướng dẫn cắt tỉa, đốn tỉa cành, hạ tán nhằm điều chỉnh thông thoáng cho cây mận, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học và các loại phân bón hữu cơ tự sản xuất. Sau 3 năm triển khai, giúp nông dân tiết kiệm chi phí vật tư nông nghiệp, cải tạo đất, hạn chế các tác động tiêu cực đến môi trường, hạn chế sâu bệnh hại, sản lượng thu hoạch cao gấp 30% so với khi chưa thực hiện cải tạo.

Bà Lèo Thị Biên, bản Dầu chia sẻ: Trước đây, gia đình để cây mận phát triển tự nhiên, cho năng suất cao nhưng quả nhỏ, mẫu mã không đẹp, bán không được giá. Năm 2021, tham gia mô hình trồng mận VietGAP, áp dụng kỹ thuật tỉa cành, tạo tán, quả mận to đều, sản lượng trên 20 tấn/năm, giá bán 10-15 nghìn đồng/kg, thu nhập trên 200 triệu đồng.

Hiệu quả từ mô hình điểm cải tạo, chăm sóc mận hậu theo hướng hữu cơ tiêu chuẩn VietGAP, là cơ sở để xã Chiềng Cọ nhân rộng mô hình. Ông Cà Văn Hòa, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: Sản xuất theo hướng hữu cơ đem lại lợi ích về môi trường, sản xuất hiệu quả, bền vững, được bà con tin tưởng làm theo. Dự kiến năm 2024, xã tuyên truyền, nhân rộng mô hình cải tạo mận hậu, sản xuất theo hướng hữu cơ đối với 70% diện tích cây mận hậu trong toàn xã.

Mô hình sản xuất 30 ha cây thanh long ruột đỏ, na Thái, bơ và mận hậu của 18 thành viên tổ hội nông dân nghề nghiệp An Phú, tổ 2, phường Chiềng An là một trong những mô hình tiêu biểu về trồng và chăm sóc cây ăn quả theo chuỗi giá trị an toàn của Thành phố; ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tự sản xuất phân bón hữu cơ, giảm chi phí, sử dụng thiên địch tự nhiên và các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sản xuất nghiêm ngặt theo quy trình, đảm bảo an toàn cho cả người sản xuất và người tiêu dùng.

Ông Quàng Văn Chung, thành viên tổ hội nông dân nghề nghiệp An Phú, nói: HTX đã được cấp chứng nhận sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP đối với 10 ha thanh long ruột đỏ, 10 ha mận hậu. Năm 2023, với 22 ha thanh long ruột đỏ, na thái, bơ và mận cho thu hoạch, tổng sản lượng gần 600 tấn, tổng doanh thu trên 9 tỷ đồng.

Từ năm 2021 đến nay, Thành phố thực hiện 6 mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, tiêu chuẩn VietGAP; hỗ trợ cấp giấy chứng nhận VietGAP cho 6 doanh nghiệp, HTX, tổng diện tích 95,2 ha cây trồng. Hỗ trợ 5 HTX xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, thiết kế nhãn hiệu, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm. Hướng dẫn 12 doanh nghiệp, HTX lập hồ sơ đề nghị cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Mận Sơn La”, “Xoài Sơn La”, “Nhãn Sơn La”, “Thanh long Sơn La”, “Bơ Sơn La”, “Rau an toàn Sơn La”. Tổ chức 15 lớp tập huấn chuyển giao quy trình sản xuất nông nghiệp tốt VietGAP và tương đương, nông nghiệp hữu cơ cho 475 lượt nông dân.

Hiện nay, Thành phố có gần 96 ha cây trồng được cấp chứng nhận VietGAP và tương đương; 1.300 ha cà phê được cấp chứng nhận 4C, UTZ, RA; có 6 mã số vùng trồng cây ăn quả; xây dựng, duy trì 16 chuỗi cung ứng sản phẩm an toàn; xây dựng 10 sản phẩm OCOP, trong đó 1 sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia và 9 sản phẩm 3 sao, 4 sao cấp tỉnh. Nhân rộng 10 mô hình sản xuất điển hình tiêu biểu của Thành phố, đến nay, có 76 hộ thuộc 7 xã, phường áp dụng, nhân rộng, tiêu biểu mô hình trồng rau hữu cơ của HTX nông sản Sơn La; trồng nho hạ đen tại bản Hoàng Văn Thụ, xã Hua La; trồng rau hữu cơ ứng dụng công nghệ tưới phun tự động của HTX nông nghiệp hữu cơ bản Sẳng, xã Chiềng Xôm; trồng xoài VietGAP tại bản Pát, xã Chiềng Ngần; cam, quýt tại HTX Bom Sen, bản Ngoại, xã Chiềng Cọ...

Việc đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng các mô hình điểm, đã tạo phong trào thi đua phát triển sản xuất theo hướng hữu cơ, góp phần thay đổi nhận thức, tập quán sản xuất của nông dân trong ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của địa phương phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho nông dân.